حلقههای مشتری
From Wikipedia, the free encyclopedia
سیاره مشتری دارای یک سامانه از حلقههای سیارهای کمنور است. حلقههای مشتری پس از سامانههای حلقههای زحل و حلقههای اورانوس، سومین منظومه حلقهای هستند که در منظومه خورشیدی کشف شدهاند. حلقه اصلی مشتری در سال ۱۹۷۹ توسط کاوشگر فضایی وویجر ۱ کشف شد[1] و این سامانه در دهه ۱۹۹۰ توسط مدارگرد فضاپیمای گالیله با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار گرفت.[2] حلقه اصلی همچنین توسط تلسکوپ فضایی هابل و به مدت چند سال از زمین مشاهده شده است.[3] رصد این حلقهها از روی زمین به بزرگترین تلسکوپهای موجود نیاز دارد.[4]
سامانه حلقهای سیاره مشتری بسیار کمنور است و عمدتاً از غبار تشکیل شده است.[1][5] این منظومه دارای چهار جزء اصلی است: یک چنبره ضخیم درونی از ذرات، معروف به «حلقه هاله»؛ یک «حلقه اصلی» که بهطور استثنایی نازک و نسبتاً درخشان است؛ و دو حلقه بیرونی پهن، ضخیم و کمنور به نام «گاسَمِر» که برگرفته از نامهای قمرهایی است که موادشان این حلقهها را میسازند: آمالتئا و تبه.[6]
حلقههای اصلی و هالهای از غبارهایی تشکیل شدهاند که در نتیجه برخوردهای پرسرعت از قمرهای متیس، آدرستیا و شاید اجرام کوچکتر و رصد نشده، به بیرون پرتاب شدهاند.[2] تصاویر با وضوح بالا که در فوریه و مارس ۲۰۰۷ توسط فضاپیمای نیو هورایزنز گرفته شده است، یک ساختار ریز و غنی را در حلقه اصلی نشان میدهد.[7]
در نور مرئی و فروسرخ نزدیک، حلقهها رنگی مایل به قرمز دارند، به جز حلقه هاله که خنثی یا آبیرنگ است.[3] اندازه غبار موجود در حلقهها متفاوت است، اما بیشترین مساحت سطح مقطع مربوط به ذرات غیرکروی با شعاع حدود ۱۵ میکرومتر در تمامی حلقهها به جز حلقه هاله میباشد.[8] حلقه هاله احتمالاً تحت سلطه غبار با اندازه کمتر از یک میکرومتر است. جرم کل سامانه حلقهای (شامل اجرام اصلی تجزیهنشده) به خوبی مشخص نشده است، اما احتمالاً در محدوده ۱۰ به توان ۱۱ تا ۱۰ به توان ۱۶ کیلوگرم است.[9] سن منظومه حلقهای نیز مشخص نیست، اما ممکن است از زمان تشکیل مشتری وجود داشته بوده باشد.[9]
به نظر میرسد یک حلقه یا کمان حلقهای نزدیک به مدار قمر هیمالیا وجود دارد. یک توضیح این است که اخیراً یک قمر کوچک با هیمالیا برخورد کرده و نیروی ضربه، موادی را که حلقه را تشکیل میدهند، به بیرون پرتاب کرده است.