دروازه شهر (نیز: حصار شهر، برج و بارو، قلعه و مانند آن) به هر مدخل یا دروازهای که در دیوار شهر قرار دارد گفته میشود. درگاه یا پورت هم به همین معناست.
در گذشته شهرها محصور به حصار یا دیوار بودهاند و تردد به داخل یا خارج از شهرها از طریق دروازههای موجود در دیوار دور شهر صورت میگرفتهاست. تعداد دروازههای یک شهر بستگی به اندازه شهر و میزان رفتوآمد داشتهاست. دروازه بهطور سنتی ساخته میشد تا دسترسی به شهر و خروج از آن توسط مردم، وسایل نقلیه، کالاها و حیوانات با کنترل صورت گیرد.
دروازه شهرها اهداف مختلفی مانند دفاع، امنیت، ایمنی، تجارت و کسب عوارض داشتهاند و برای همین توسط نظامیان یا مقامات شهری اداره میشدند. دروازه شهر محلی برای نمایش انواع گوناگون اطلاعات عمومی مانند اطلاعیههای مالیاتی و عوارض، مقررات محلی و مطالب قانونی بودهاند. با توجه به نقش دفاعی دروازهها، جنس آنها محکم و تقویت شده بوده و با مجسمهها و نقوشی تزئین میشدهاند که هدف آنها ارعاب بودهاست. گاه سر بریده شده جنایتکاران یا دشمنان بر دروازه شهر آویخته میشدهاست.
دروازههای شهری در شهرهای قدیمی و تاریخی وجود داشتهاند و در سراسر جهان نمونههای بسیاری از آنها از دوران باستان تا حدود قرن ۱۹ میلادی ساخته و مورد استفاده قرار میگرفتهاست. معمولاً در بسیاری از شهرها، دروازههای شهر پس از زمان شروع مقررات منع رفتوآمد که اغلب شب هنگام بوده بسته میشدهاند.
با افزایش ثبات و آزادیهای مختلف، کارکرد برج و بارو و بالطبع دروازههای شهر به چالش کشیده شد و بسیاری از دیوارها تخریب یا رها شدند و به دنبال آن دروازههای شهری نیز حذف شدند. امروزه دیوارها و دروازههای شهری قدیمی به منظور حفظ آثار تاریخی نگهداری میشوند و معمولاً کاربرد گردشگری دارند. دروازههای قدیمی مانند بابالجلوس در فاس برای جلوگیری از تخریب، تعمیرات اساسی شدهاند. افزایش ترافیک از عوامل تسریعکننده در تخریب و کنار گذاشتن دروازهها بودهاست.