کتیبه شاه هخامنشی در نقش رستم From Wikipedia, the free encyclopedia
سنگنوشته داریوش یکم در نقش رستم سنگنوشتهای در آرامگاه داریوش یکم در نقش رستم است. داریوش در مقام فرمانروایی جهانی، در بالا و کنار دیوارهٔ بیرونی آرامگاه خود در نقش رستم با دو نوشتهٔ بزرگ که هریک به سه زبان فارسی باستان، ایلامی و اکدی نوشته شده، وصیتی معنوی از خود برجای گذاشته که در تاریخ خاورمیانه بیمانند است.[1] نخستین نبشته در قسمت بالایی است و به DNa مشهور است و دومی بر کنار درگاه ورودی آرامگاه کنده شده و بهنام DNb معروف میباشد. هردو نوشته جنبهٔ شاعرانه دارند و تجلی مؤثری از شخصیت و نبوغ داریوش هستند و خصوصیات وی را به نیکی روشن میسازند.[2] او نبشتهاش را به دو بخش تقسیم کردهاست. یکی نبشتهای همگانی و بیطرفانه (DNa) و دیگری، نوشتهای شخصی[3] (DNb).
در زیر متن ایلامی، سنگنوشتهای بیست و پنج سطری به خط آرامی وجود دارد که ارنست هرتسفلد در سال ۱۹۲۳ آن را تشخیص داد ولی این نبشته بسیار آسیب دیده و نمیتوان چیز زیادی از آن دریافت اما والتر هنینگ در سطر چهارم آن، نام سلوکوس را تشخیص داد، بنابراین میبایست پیشینهٔ این سنگنوشته به ۳۱۲ تا ۳۰۵ پیش از میلاد یعنی نزدیک به دویست سال پس از ساخت آرامگاه، باشد.[4]
داریوش در سنگنوشتهٔ DNa که دارای شش بند است؛ نخست، اهورامزدا را ستایش میکند و اعلام میدارد که قدرت و شاهی را اهورامزدا به وی بخشیدهاست، پس از آن خود را معرفی میکند، سرزمینهای فرمانرواییاش را نام میبرد و تأکید میکند که چون اهورامزدا این سرزمین را آشفته دید، شاهی به آن ارزانی داشت، آنگاه در بند پایانی از دیگران میخواهد که از فرمان اهورامزدا پیروی کنند و شورش نکنند![5]
آشکار است که نه تنها وفاداری به شاه و حمایت از او خواست اهورامزدا معرفی میشود، بلکه همهٔ اعمال و ارادههای شاه نیز با تأیید ایزدان است.[6] هر چند وارونهی خدایان پیشین آنها رأساً دست به اقدامی نمیزنند.
۱ | / |
۲ | / |
۳ | / |
۴ | |
۵ | / |
۶ | / |
۷ | / |
۸ | / |
۹ | |
۱۰ | / |
۱۱ | / |
۱۲ | < > / |
۱۳ | / |
۱۴ | / |
۱۵ | []/ |
۱۶ | [ ] |
۱۷ | [ ] |
۱۸ | [ ] |
۱۹ | []/ |
۲۰ | []/ |
۲۱ | [ ] |
۲۲ | []/ |
۲۳ | []/ |
۲۴ | / |
۲۵ | / |
۲۶ | [ ] / |
۲۷ | [] |
۲۸ | [ ]/ |
۲۹ | []/ |
۳۰ | / |
۳۱ | [ ]/ |
۳۲ | [ ] |
۳۳ | [ / |
۳۴ | [] |
۳۵ | [] / |
۳۶ | [ ]/ |
۳۷ | [ ] |
۳۸ | [ ]/ |
۳۹ | [ ] |
۴۰ | [] [] |
۴۱ | [] / |
۴۲ | [] |
۴۳ | [] [][ ] |
۴۴ | [] / |
۴۵ | / |
۴۶ | [ ] / |
۴۷ | / |
۴۸ | [ ] / |
۴۹ | / |
۵۰ | <> / |
۵۱ | [ ] / |
۵۲ | [] / |
۵۳ | / |
۵۴ | / |
۵۵ | |
۵۶ | / |
۵۷ | / |
۵۸ | |
۵۹ | |
۶۰ |
در سنگنوشتهٔ DNb که در میان ستونهای آرامگاه جای دارد، داریوش با صراحت بیشتری از خود و اهدافش میگوید. این نبشتهٔ داریوش، بهصورت غریبی، شخص داریوش را در مرکز همهٔ اندیشههای سرزمینش قرار میدهد.[8]
داریوش در این سنگنوشته که ۱۲ بند دارد، پس از ستایش اهورامزدا، میگوید:
بهخواست اهورامزدا من چنینم که راستی را دوست دارم و بدی را دشمن!
دوست ندارم که توانا بر ناتوان، ستم کند یا بزرگی از زیردستی زور بشنود.
هر آنچه زیباست، من آن را دوست دارم!
من دوست و بَردهٔ دروغ نیستم! تندخو نیستم!
حتی وقتی خشم مرا فرا میگیرد، با ارادهام آن را فرومینشانم.[9]
به گفتهٔ خانم هایدماری کخ، چنین بیانیهای از زبان یک شاه در سدهٔ ششم پیش از میلاد به معجزه میماند.[10]
داریوش در ادامهٔ سخنانش اشاره میکند که به هرکس فراخور کاری که کردهاست، پاداش یا کیفر میدهد و از کسی که در حد توانش کار کند خشنود است. او از هوش بالا و تواناییهای جسمیاش مانند توانایی اش در نبرد تنبهتن، کاربرد هر دو دست و پا، سوارکاری، کشیدن کمان و نیزهزنی میگوید و تأکید میکند که نیزهزنی و کمانداریاش چه در حالت سواره و چه پیاده خوب است.[11]
در دو بند پایانی، داریوش بی پروا رو به مردم کشورش میکند و از آنها میخواهد که دریابند وی چگونه انسانی بوده و هنر و برتریاش چه بودهاست و میگوید که مبادا آنچه به گوشتان رسید را دروغ و نادرست انگارید.[12]
۱ | / |
۲ | [] / |
۳ | / |
۴ | / |
۵ | /! |
۶ | / |
۷ | [] /[] |
۸ | [] / |
۹ | ! |
۱۰ | [] / |
۱۱ | |
۱۲ | [ ] / |
۱۳ | [ ] [] []/ |
۱۴ | |
۱۵ | [ ] [] [] |
۱۶ | []!/ |
۱۷ | !/ |
۱۸ | [] []/ |
۱۹ | ! |
۲۰ | / |
۲۱ | |
۲۲ | ! |
۲۳ | / |
۲۴ | / |
۲۵ | ! / |
۲۶ | !! / |
۲۷ | [] / |
۲۸ | ! [] / |
۲۹ | [] / |
۳۰ | !! !! /!! |
۳۱ | !! !!! |
۳۲ | [] !! [] / |
۳۳ | !! /[]! |
۳۴ | []! /! |
۳۵ | []! |
۳۶ | [] ! / |
۳۷ | |
۳۸ | ! /! |
۳۹ | |
۴۰ | ! / |
۴۱ | ! / |
۴۲ | []! /! |
۴۳ | |
۴۴ | [] |
۴۵ | |
۴۶ | [][ ] / |
۴۷ | [] / |
۴۸ | / |
۴۹ | |
۵۰ | ! [] |
۵۱ | [] [ ]/ |
۵۲ | [] |
۵۳ | ! [] / |
۵۴ | ! [ ]/ |
۵۵ | ! [ ]/[] |
۵۶ | ! [ ] |
۵۷ | [ ] |
۵۸ | [] [] [+++++] [ ++++++]/ |
۵۹ | <> [ ] |
۶۰ | [+++++++++++++++] |
سنگنوشته DNf که ۲۵۰۰ سال در سایه و زیر جلبکها و رسوبات پنهان ماندهبود در بهمن ۱۳۹۷ توسط مجتبی دورودی کشف و ثبت شد. به گفته واوتر هنکلمن باستانشناس بینالمللی کشف این کتیبه اهمیت زیادی در حوزه پژوهشهای ایران باستان و زبان شناسی باستان داشته و در ۵۰ سال اخیر بی سابقه است[13][14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.