سوسیالیسم اقتدارگرا
From Wikipedia, the free encyclopedia
سوسیالیسم اقتدارگرا، سوسیالیسم مستبد، جامعهگرایی اقتدارگرا، جامعهمحوری سلطهخواه، جامعهخواهی استبدادی (به انگلیسی: Authoritarian socialism) یا سوسیالیسم از بالا[1] (به انگلیسی: Socialism from above) یک سیستم اقتصادی و سیاسی است که از نوعی اقتصاد سوسیالیستی حمایتکرده و از سوی دیگر لیبرالیسم سیاسی را رد میکند.
سوسیالیسم اقتدارگرا در اصطلاح، مجموعهای از نظامهای اقتصادی–سیاسی را نشان میدهد که خود را سوسیالیست توصیف میکنند و به دلیل هراس از ضد انقلاب و یا بهعنوان وسیلهای برای اهداف سوسیالیستی، مفاهیم لیبرال–دموکراتیک، سیاست چندحزبی، آزادی اجتماع، فراخواندن بازداشتی و آزادی بیان را رد میکنند.
چندین کشور بهویژه اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری خلق چین و متحدان آنها توسط روزنامهنگاران و دانشمندان بهعنوان دولتهای سوسیالیستی اقتدارگرا توصیف شدهاند.[2][3][4]
سوسیالیسم اقتدارگرا برخلاف جناح ضد اقتدارگرا، ضد دولتگرا و جناح لیبرترینیسم جنبش سوسیالیستی، برخی از اشکال سوسیالیسم آفریقایی،[5][6] عربی[7] و آمریکای لاتین[8] را در بر میگیرد. اگر چه منتقدان آن را شکلی اقتدارگرا یا غیرلیبرال از سوسیالیسم دولتی میدانستند و اغلب آنها را سوسیالیست مینامیدند اما منتقدان چپ آنها را بهعنوان شکلی از سرمایهداری دولتی استنباط میکردند. آن دولتها از نظر ایدئولوژیک مارکسیست–لنینیست بودند و خود را دموکراسی کارگری و دهقانی یا مردمی اعلام میکردند.[9]
دانشگاهیان، مفسران سیاسی و دیگر محققان تمایل دارند بین دولتهای سوسیالیست اقتدارگرا و سوسیالیست دموکراتیک تمایز قائل شوند که اولی نماینده بلوک شرق و دومی نماینده کشورهای بلوک غرب است که بهطور دموکراتیک توسط احزاب سوسیالیستی مانند پادشاهی بریتانیا، جمهوری فرانسه، سوئد و سوسیال دموکراتهای غربی اداره میشوند.[10][11][12][13]
سوسیالیسم تخیلی توسط ادوارد بلامی[14] مورد حمایت قرار گرفت و هال دریپر آن را سوسیالیسمی از بالا[1] شناسایی کرد اما این مدل به شدت با مدل شوروی در تضاد یا در مقایسه با سرمایهداری اقتدارگرا بودهاست.[15][16][17][18] سوسیالیسم اقتدارگرا هم از نظر تئوریک و هم در عمل مورد انتقاد چپ و راست قرار گرفتهاست.[19]