From Wikipedia, the free encyclopedia
سینهزنی نوعی آیین عزاداری است و به کسی که سینه زنی میکند، «سینهزن» گفته میشود. سینه زنی بیشتر در مراسم عزاداری حسین بن علی امام سوم شیعیان، رایج است. اما در ایران، گاه حالت سیاسی و اعتراضی نیز داشتهاست. سینه زنی معمولاً به همراه نوحهخوانی انجام میشود و با نوحه هماهنگ است.[1] امروزه بسیاری از مردم در کشور های مختلف، در دوران عزاداری حسین بن علی سینه زنی می کنند.
از مراسم سنتی عزاداری برای حسین بن علی و دیگر امامان شیعه، که همراه نوحه خوانی و با آهنگی خاص بر سر و سینه میزنند، گاهی هم سینه خود را لختکرده، بر آن میزنند. اصل این سنت، به ویژه در میان عرب ها رواج داشتهاست. بعدها به صورت موجود درآمده که با انتخاب نوحههای سنگین، حرکات دست بر سینه میخورد. به فردی هم کهبر سینه خود زده، عزاداری میکند، «سینه زن» میگویند. اینگونه نوحهگری، ابتدا به صورت فردی بوده، اما با مرور زمان به شکل گروهی ودستجات سوگواری درآمدهاست.[2]
«دسته گردانی و سینه زنی و نوحه خوانی که در زمان صفویه رایج شده و توسعه پیدا کرده بود، در عصر قاجاریه با توسعه و تجمل بیشتر در پایتخت رواج داشت… دسته گردانی در عصر قاجار، بهویژه در زمان ناصر الدین شاه با آداب و تشریفات و تجمل بسیار برگزار میشد.
دستههای روز با نقاره و موزیک جدید و علم و بیرق و کتل، و دستههای شب با طبقهای چراغ زنبوری و حجله و مشعل به راه میافتاد و در فواصل دسته سینهزنها با آهنگ موزون سینه میزدند. نوحهخوانی و سینهزنی حتی در اندرونی شاهان قاجار، بین زنان اندرون نیز متداول بود…»[3]
کسی که در عزا و مصیبت بر سینه خود میزند و نوحهگری مینماید.[4] سینه زن باید با دیگر سینه زنان و نیز با آهنگ نوحه هماهنگ باشد و تک زنی نکند
تک زدن
در اصطلاح لوطیان در سینه زنی بی آهنگ زدن یکی ازمردم دسته. غلط به سینه زدن که خارج از آهنگ یکنواخت دیگر سینه زنان باشد.[5] و به انجام دهنده آن «تکزن» میگویند.
در ایران، در دوران حکومت جمهوری اسلامی، سینهزنی حالت سیاسی و اعتراضی نیز به خود گرفته است.
در سال ۱۳۹۹، گروهی از مردم بومی اسلامآباد بهبهان در استان خوزستان در هشتم شهریور، به یاد کشتهشدگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ مراسم سوگواری برگزار کردند و در آن، سینهزنی کردند.[6][7][منبع بهتری نیاز است]
در سال ۱۴۰۲ و در نخستین محرم پس از آغاز خیزش ۱۴۰۱ ایران، گروهی از عزاداران در سراسر ایران در همراهی با این خیزش، تصنیفهای اعتراضی خوانده و مردم نیز با سینه زنی اعتراضی در دستههای عزاداری یاد کشتهشدگان را گرامی داشتند. [8][9]
در یکی از این موارد در شهر آمل گروه موزیک تکیه نیاکی، یکی از تکایای بزرگ این شهر، روز جمعه همزمان با مراسم ظهر عاشورا با لباسهای سفید و با نواختن تصنیف «از خونه جوانان وطن لاله دمیده» در کنار آرامگاه غزاله چلابی حضور یافتند و با سینه زنی به این دختر جوان کشته شده در جریان اعتراضات ادای احترام کردند. فاطمه مجتبایی، مادر غزاله چلابی، همراه با دستههای عزاداری که برای ادای احترام مقابل مزار محصورشده فرزندش رفته بودند، بدون حجاب اجباری سینه زنی کرد.[10][8]
این شکل از اعتراض، برخی مقامات جمهوری اسلامی را به واکنش واداشت. رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برخی نوحهخوانها و سینهزنها را «دشمنشاد کن» نامید و گفت آنها در مسیری سینه میزنند که رادیوها و رسانههای بیگانه حرف و شعارشان را پخش کنند. مدیرکل ارشاد اسلامی یزد نیز تعدادی از نوحهخوانها و مداحان این شهر را در ردیف «شیطان و یارانش» قرار داد، آنها را به ایجاد «انحراف در عزاداری محرم» متهم کرد و گفت که برای برخی نوحهها «رسانه یزید هم کف» میزند.[8][10]
در انجیل متی (یکی از چهار انجیل کتاب مقدس مسیحیان) به عزاداری و سینه زنی اشاره شده و آن را یکی از نشانه های ظهور منجی (پسر انسان) دانسته است: «آنگاه علامت پسر انسان در آسمان پدیدار گردد و در آن وقت جمیع طوایف زمین سینه زنی کنند و پسر انسان را ببینند که بر ابر های آسمان با قوت و جلال می آید.»[12]
در تورات، کوبیدن بر سینه یا به اصطلاح سینه زنی از نشانه های ناراحتی و غم دانسته شده: «پس از برگشتن از راه، پشیمان شدم، و چون تعلیم یافتم، بر سینه خود کوفتم؛ شرمسار بودم و رسوایی کشیدم، چونکه ننگ ایام جوانی ام را متحمل گشتم.»[13]
در میان مسلمانان شیعه، سینه زنی امری رایج است و آنها در عزای امامان خود، مخصوصا حسین بن علی، سینه زنی می کنند. در قرآن به نحوه عزاداری یعقوب پس از گمشدن فرزندش یوسف اشاره شده است: «روى خود از آنها بگردانيد و گفت: اى اندوها بر يوسف. و چشمانش از غم سپيدى گرفت و همچنان اندوه خود فرو مىخورد. گفتند: به خدا سوگند پيوسته يوسف را ياد مىكنى تا بيمار گردى يا بميرى.»[14] البته سینه زنی در اسلام نباید به گونه ای باشد که به خود شخص یا دیگران آسیبی برسد؛ زیرا در آن صورت فرد حق النفس (حق خودش) و حق الناس (حق مردم) را پایمال کرده است.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.