لقاح
From Wikipedia, the free encyclopedia
باروری یا لِقاح ترکیب سلولهای جنسی نر و ماده است که منجر به تشکیل سلول تخم میشود. تخم نخستین سلول جاندار جدید است که با تقسیمهای پیدرپی و تغییرهایی که پیدا میکند، در نهایت جانداری مشابه به والدین ایجاد میکند.[1] به عبارت دیگر لقاح به عمل جفت شدن گامتهای نر و ماده برای پدیدآوردن جاندار جدید گفته میشود.
در جانوران، فرایند لقاح با جفتشدن اسپرم با تخمک انجام میشود که سرانجام، به روییدن رویان (جنین) میانجامد. بسته به گونهٔ جانور، این عمل میتواند در درون بدن ماده انجام شود که به آن بارورسازی درونی (لقاح داخلی) گفته میشود یا ممکن است در بیرون از بدن صورت گیرد که بارورسازی بیرونی (لقاح خارجی) نام دارد.
به فرایند کلی ایجاد یک فرد جدید از راه بارورسازی، تولیدمثل یا زادآوری گفته میشود.
فرایند بارورسازی ضامن بقای گونهها و گوناگونی جانداران است. نخستین گام در تولیدمثل جنسی و عمل لقاح، فرایند گامتزایی است. این فرایندها دیدگاه دیگری از یگانگی و در عین حال، گوناگونی جانداران را توجیه میکند.[2]
گامت یک سلول ویژه برای تولیدمثل است که برای تولید جاندار جدید با گامت دیگری از جنس مخالف همان نوع جاندار ترکیب میشود. گامت در اندام تولیدمثلی به وجود میآید. اندامهای تولیدمثلی نر و ماده ممکن است در دو جنس مختلف یک گونه (نر و ماده) یا یک جاندار از یک گونه (نرماده) وجود داشته باشد. بسیاری از گیاهان و برخی از جانوران «نرماده» هستند.[1]