مردمان هندوایرانی یا مردمان آریانیک (مردمان آریایی) (به انگلیسی: Indo-Iranian peoples or Indo-Iranic peoples or Aryanic peoples) (که گاه با آریایی‌ها یکی گرفته می‌شود)، نام یک گروه قومی بوده که هندوآریایی‌ها، ایرانی‌ها و نورستانی‌ها از آن‌ها منشعب شده‌اند و به زبان‌های هندوایرانی صحبت می‌کنند. ایرانی‌ها شامل شاخهٔ شرقی یعنی سکاها، خوارزمیان، سغدیان، تخاریان و شاخهٔ غربی شامل مادها، پارس‌ها، پارت‌ها و داردها بودند.[1] اینان گویشور زبان‌های هندوایرانی بودند که شاخه‌ای بزرگ از زبان‌های هندواروپایی است. نیاکان هندوایرانی‌ها، نیاهندواروپاییان بودند. جمعیت هندوایرانی‌ها بیش از یک و نیم میلیارد نفر است.[2]
 پراکندگی جغرافیایی اصلی زبان‌های هندوایرانی
مردمان هندوایرانی | |
| کل جمعیت | |
|---|---|
| در حدود ۱٫۷۵ میلیارد نفر در ۲۲ کشور بومی (۲۰۱۹) | |
| مناطق با جمعیت چشمگیر | |
 هند | بیش از ۱ میلیارد |
 پاکستان | بیش از ۲۱۵ میلیون |
 بنگلادش | بیش از ۱۶۰ میلیون |
 ایران | بیش از ۸۰ میلیون |
 افغانستان | بیش از ۳۰ میلیون |
 ترکیه | بیش از ۲۵ میلیون |
 نپال | بیش از ۲۳ میلیون |
 سری‌لانکا | بیش از ۱۶ میلیون |
 ازبکستان | بیش از ۱۰ میلیون |
 تاجیکستان | بیش از ۸ میلیون |
 عراق | بیش از ۶ میلیون |
 سوریه | بیش از ۳ میلیون |
 آذربایجان | بیش از ۱ میلیون |
 برمه | بیش از ۱ میلیون |
 روسیه | بیش از ۵۰۰ هزار |
 مالدیو | بیش از ۳۰۰ هزار |
 بوتان | بیش از ۲۰۰ هزار |
 بحرین | بیش از ۱۰۰ هزار |
 چین | بیش از ۵۰ هزار |
 قرقیزستان | بیش از ۵۰ هزار |
 گرجستان | بیش از ۵۰ هزار |
 عمان | بیش از ۵ هزار |
| جوامع دور از وطن | بیش از ۶۵ میلیون |
| زبان‌ها | |
| زبان‌های هندوایرانی | |
| دین | |
| دین ایرانی زرتشت، دین‌های هندی (اغلب هندو به همراه آیین بودایی، سیک و جین)، ادیان ابراهیمی اسلام و مسیحیت | |
تاریخچه
متاخرترین زمانی که می‌توان برای گسترش هندوایرانی‌ها به نواحی مختلف تعیین کرد، حدود سدهٔ ۱۴ قبل از میلاد است. بر طبق شواهدی از این دست، پژوهشگران، آغاز پراکندگی هندوایرانیان را نیمه نخست هزارهٔ دوم پیش از میلاد در نظر می‌گیرند. در طی هزاره دوم و اوایل هزارهٔ نخست پیش از میلاد، گروه‌های مختلفی از هندوایرانی‌ها به تدریج به نقاطی در آسیای مرکزی و شمال افغانستان پراکنده شدند. در واقع به تدریج از استپ‌ها به سرزمین‌های جنوبی نقل مکان کردند. از این رو در شمال باختر (Bactria) سه فرهنگ مختلف پدید آمد:
- فرهنگ باختر-مرو
- فرهنگ آندرونو
- فرهنگ بیشکنت (Bishkent).[1]
داده‌های باستان‌شناختی
فرهنگی باستان‌شناختیک ذیل در پیوند با مردمان هندوایرانی هستند:
- در اروپا:
- فرهنگ پولتافکا مربوط به ۲۷۰۰ تا ۲۱۰۰ پیش از میلاد
- در آسیای میانه:
- فرهنگ آندرونوو
- سینتاشا-پتروفکا-آرکایم
- آلاکول
- فدروو
- آلکسیفکا
- تمدن آمودریا
- فرهنگ گورالواری
- فرهنگ آباشه‌وو
- فرهنگ یاز
- هندوستان (فلات میانی گنگ)
- فرهنگ کالاهای رنگ‌شده خاکستری (۱۱۰ تا ۳۵۰ پیش از میلاد)
- ایران
- فرهنگ کالای خاکستری غرب نزدیک (۱۵۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد)
- فرهنگ کالای چرمی غرب دور (۹۰۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد)
- شبه‌قاره هند
- فرهنگ سوات
- فرهنگ آرامگاه ایچ
جمعیت بر پایه کشور
جمعیت به میلیون نفر می‌باشد و آمار پایان سال ۲۰۱۹ میلادی برای ۲۲ کشور زیر لحاظ شده‌است:
جستارهای وابسته
منابع
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
