زبان مُغولی (در مغولی: Монгол) زبانی رایج در جمهوری مغولستان و بخش‌هایی از چین و فدراسیون روسیه است. شمار گویشوَران آن ۵٫۲ میلیون در سال ۲۰۰۵ است و اصلی‌ترین و پر گویشورترین زبان از خانواده زبانی زبان‌های مغولی است.
| زبان مغولی | |
|---|---|
| монгол хэл ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠬᠡᠯᠡ | |
| زبان بومی در | فلات مغولستان |
| منطقه | همه مناطق مغولستان و مغولستان داخلی؛ بوریاتیا، قالمیقستان، بخش‌هایی از استان ایرکوتسک، سرزمین زابایکالسکی در روسیه؛ بخش‌هایی از استان‌های لیائونینگ، جی‌لین، هیلونگ‌جیانگ، سین‌کیانگ، گانسو و چینگهای در چین؛ استان ایسیق‌کول در قرقیزستان |
شمار گویشوران | ۵٫۲ میلیون (۲۰۰۵)[1] |
مغولی‌تبار
| |
گونه‌های نخستین | مغولی میانه
|
گونه‌های معیار | خالخا (مغولستان)
چاخار (چین)
|
| گویش‌ها | خالخا
چاخار
خورچین
خرچین
بارین
شیلینگول
درخند
آلاشا
|
| مغولی سنتی (در چین و مغولستان) سیریلیک (در مغولستان و روسیه) بریل مغولی | |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در |  مغولستان |
| تنظیم‌شده توسط | مغولستان: شورای زبان کشور،[3] چین: شورای امور زبان و ادبیات[4] |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۱–۶۳۹ | mn |
| ایزو ۲–۶۳۹ | mon |
| ایزو ۳–۶۳۹ | mon – کد همگانیکدهای اختصاصی: khk – مغولی خالخاmvf – مغولی پیرامونی |
| گلاتولوگ | mong1331[5] |
| زبان‌شناسی | part of 44-BAA-b |
مغولی جزو زبان‌های آلتایی است و ارتباط دستوری و واژگانی با زبان‌های ترکی و تونگوزی دارد. دیگر زبان‌های مرتبط با مغولی، زبان کالمیک در شمال قفقاز، بوریاتی در سیبری شرقی، چند زبان اقلیتی در آسیای مرکزی و چین است. ۹۰٪ گویشوران مغولی در مغولستان ساکن هستند.
گویش اصلی مغولی گویش خالخا نام دارد که در شهر اولان‌باتور، پایتخت مغولستان، صحبت می‌شود. گویش دیگر مغولی در مغولستان داخلی (چین) و مغولستان شمالی صحبت می‌شود که متکلمان آن یک میلیون از خالخا بیشترند.
کتاب تاریخ سری مغولان که دربارهٔ پاره‌ای حوادث و وقایع تاریخی امپراتوری عظیم مغولان است، از آثار ارزشمند به زبان مغولی است.
جستارهای وابسته
- زبان‌های مغولی
- ادبیات مغولی
- الفبای مغولی
- خوشنویسی مغولی
منابع
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
