ملکه تامار
ملکه مقتدر گرجستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
تامار (به گرجی: თამარი) (۱۱۶۰ تا ۱۸ ژانویه ۱۲۱۳)، که به عنوان تامار کبیر و تامار مقدس نیز شناخته میشود، ملکهای از سلسله باگراتیونیها بود که از سال ۱۱۷۸ تا ۱۲۱۳ میلادی بر پادشاهی متحد گرجستان حکومت کرد. دوران سلطنت او دورهٔ اوج اعتلا و برتری فرهنگ و تمدن گرجی، اوج پیشرفت اقتصادی، موفقیت سیاسی، پیروزی نظامی در مناطق خاوری و قفقاز و آسایش و امنیت اجتماعی و مردمی و افزایش قدرت پادشاهی گرجستان بود که جزو عصر طلایی تاریخ گرجستان به شمار میرود. جایگاه او به عنوان بالاترین و برجستهترین مقام زن در حکومت گرجستان و حق مطلق و الهی حاکمیت او با لقب «پادشاه» در منابع تاریخی قرون وسطی تأیید شدهاست.
تامار | |
---|---|
ملکه گرجستان | |
سلطنت | ۲۷ مارس ۱۱۷۸ تا ۱۸ ژانویه ۱۲۱۳ |
تاجگذاری | ۱۱۷۸ (به عنوان شریک پادشاه) ۱۱۸۴ (به عنوان تنها پادشاه) صومعه گلاتی |
پیشین | گیورگی سوم |
جانشین | گیورگی چهارم |
شریک سلطنت | گیورگی سوم (۱۱۷۸ - ۱۷۸۴) گیورگی چهارم (۱۲۰۷-۱۲۱۳) |
زاده | ۱۱۶۰ میلادی |
درگذشته | ۱۸ ژانویه ۱۲۱۳ قلعه آگارانی |
همسر(ان) | یوری بوگولیوبسکی (۱۱۸۵–۱۱۸۷) داود سوسلان (۱۱۹۱–۱۲۰۷) |
فرزند(ان) | گیورگی چهارم روسودان |
خاندان سلطنتی | باگراتیونیها |
پدر | گیورگی سوم |
مادر | بوردخت |
امضاء |
تامار فرزند گیورگی سوم، پادشاه گرجستان بود که در سال ۱۱۷۸ از سوی پدرش به عنوان حاکم گرجستان در کنار پدر (در قالب ساختار حکومتی دوپادشاهانه) اعلام شد. اما پس از مرگ گیورگی و به قدرت رسیدن مطلق تامار، او با مخالفتهایی از سوی طبقهٔ اشراف گرجستان مواجه شد. تامار در برطرف کردن این مخالفتها موفق بود و قدرتهای خود را در مقابل تمام اشراف خودسر زیاد کرد و آنها را زیر نظر گرفته و کنترل میکرد. همچنین او از قدرت و نفوذ بزرگان ارتش و کشوری بسیار کاست و پس از آن در روابط خارجی خود نیز سیاستهایی را دنبال کرد که موجب کاستن از خصومت و قدرت ترکان سلجوقی در آناتولی شد. تامار توانست با تکیه بر موفقیتهای پیشینیان خود در اتحاد قفقاز و ساختن ارتشی بسیار قدرتمند و بزرگ، اقداماتی را در جهت آبادانی بیشتر گرجستان رقم بزند.
همچنین تامار در طول زندگی و سلطنت خود تلاش کرد که درباریان را به سوی دانش و فرهنگ مدرن تشویق کند و حتی حاضر بود از طبقات جامعه مردمی نیز کمک بگیرد. وی آنها را وارد دربار پادشاهی کرد و نشان داد بین مردم عادی و اشراف فرقی نمیگذارد و با قانون فئودالی حکومت نمیکند. او برای نشان دادن محبت و توجه خود به فقرا مالیات را برای مردم کاسته و قانون مالیاتی را بردوش اشراف گذاشت که منجر به علاقه بیشتر مردم به وی شد. با وجود اقدامات بسیار زیاد و مفید ملکه پس از مرگ تامار و وقوع حملات مغولها به گرجستان، همهٔ آن آبادانیها و تلاشها به ویرانی تبدیل شد.
تامار دو بار ازدواج کرد، در سال ۱۱۸۵ با یوری بوگولیوبسکی، شاهزادهای از روس کیف، ازدواج کرد که دو سال بعد از او جدا شد. چهار سال بعد از این جدایی یعنی در سال ۱۱۹۱ با داود سوسلان، شاهزادهای از آلانیا، ازدواج کرد. حاصل این ازدواج گیورگی چهارم و روسودان دو پادشاه متوالی گرجستان پس از تامار بودند.
شرکت تامار و وابستگی او با دورهٔ موفقیتهای سیاسی، پیروزیهای نظامی و برتریهای فرهنگی، ترکیب شده با نقش او به عنوان یک زن، منجر به ایدهآلسازی او در هنرهای گرجی و حافظهٔ تاریخی گرجستان شدهاست. او به عنوان یک سمبل مهم در فرهنگ عامیانهٔ گرجی باقیمانده و همچنین توسط کلیسای ارتدکس گرجی نیز با عنوان «تامار پادشاه صالح منزه» در شمار قدیسان آمدهاست.
گفته میشود که «خورشید خانم» از تصویر ملکه تامار اقتباس شدهاست.[1][2]