نهضت ترجمه
From Wikipedia, the free encyclopedia
نهضت ترجمه یا جنبش ترجمه به مجموعه تلاش های مستمر دانشمندان و مترجمان عصر خلافت عباسی گفته میشود که مسئول ترجمه حجم قابل توجهی از متون قدیمی به عربی بود. آغاز نهضت ترجمه به زمان منصور، (سالهای میانی قرن دوم هجری)، بازمیگردد که در آن ایرانیانی مانند ابن مقفع با نام اصلی «روزبه پوردادویه» معروف به ابومحمد عبدالله ابن مقفع نقش داشتند. او کتابهای بسیاری از پارسی میانه به عربی برگرداند. از میان کتابهایی که وی ترجمه کرد میتوان کلیله و دمنه، تاجنامه انوشیروان، آییننامه، سخنوری بزرگ (الأدب الکبیر) و سخنوری خُرد (الأدب الصغیر) را نام برد.
لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای مورد استفاده در ویکیپدیا نیست. |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (فوریه ۲۰۲۴) |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. (فوریه ۲۰۲۴) |
در زمان حکومت هارون الرشید ، بیتالحکمه (خانهٔ حکمت) توسط خاندان ایرانی برمکیان راهاندازی شد و در آن تعداد زیادی از منابع علمی عمدتاً از زبان پارسی میانه یا پهلوی و در درجه بعد از هندی، سریانی و یونانی به عربی ترجمه شد.
دمیتری گوتاس در کتابش دربارهٔ نهضت ترجمه مینویسد ''نهضت ترجمه عمدتاً به ترجمه کتابهای ایرانی موجود به زبان فارسی میانه یا پهلوی پرداخت و شواهد موجود نشان میدهد تنها اثر یونانی که در زمان هارون از یونانی به عربی ترجمه شد المجسطی بودهاست''. سپس تعدادی از مقالات و کتب یونانی هم به عربی ترجمه شد. البته پیش از این هم مرو و هم جندی شاپور کمابیش با فرهنگ و اندیشه یونانی آشنا بودند و آثار یونانی به آن سرزمینها راه یافته بود. در پی کوشش برخی ایرانیان با نفوذ در دربار، ترجمه علوم از زبانهای فارسی، سریانی و یونانی به عربی آغاز شد. رابطه بین دوره کوتاه مدت ریاضیات مسلمانان و ریاضیات یونانی و هند هنوز به همان اندازه که در ترجمههای لاتین موجود است و درک شدهاند درک نشدهاست که شاید دلیل آن نابودی اسناد باشد.
منظور از نهضت ترجمه، جنبش اقتباس و انتقال آثار علمی و فرهنگی تمدنهای ایران، یونان، مصر و هند به عالم اسلامی و ترجمه آنها به زبان عربی در دوره عباسیان بود.[1]