روزنامه وقایع اتفاقیه
From Wikipedia, the free encyclopedia
روزنامهٔ وقایع اتفاقیه نام دومین نشریهٔ فارسیزبان و روی هم رفته، پس از کاغذ اخبار و روزنامهٔ آشوریزبانِ زهریری د بهرا،[1] سومین نشریهٔ ایران است. این هفتهنامه بهدستور میرزا تقیخان امیرکبیر در تهران در دوران ناصرالدینشاه منتشر میشد. نخستین شمارهٔ این نشریهٔ هفتگی در ۵ ربیعالثانی سال ۱۲۶۷ هجری قمری[2] (برابر ۱۸ بهمن ۱۲۲۹ خورشیدی و ۷ فوریهٔ ۱۸۵۱ میلادی) (سال سوم پادشاهی ناصرالدینشاه[1]) به چاپ رسید. در این شماره، تصویر شیر و خورشید با عبارتِ «یا اسداللهِ الغالب» به شیوهای خاص طراحی شده بود که واژهٔ الله بالای شیر قرار گیرد. «یا اسداللهِ الغالب» و همچنین عبارت «روزنامهٔ اخبار دارالخلافهٔ طهران»، در فضای گرافیکیِ ویژهای بهصورت غیرمتداول خوشنویسی رایج سامان داده شده بود. تأثیرپذیری خط و خوشنویسی نستعلیق از نوآوریهای دورهٔ قاجار، در روزنامهٔ وقایع اتفاقیه نیز به نحو چشمگیرتری نمود پیدا می کند. این روزنامه با چاپ سنگی چاپ میشد و شمارههای آن هماکنون در کتابخانه ملی و کتابخانه مجلس موجود است.[3]
انتشار این روزنامه در راستای اهداف امیرکبیر برای انجام تغییراتی بنیادین در ایران به منظور گام برداشتن در مسیر پیشرفت آن کشور تلقی می شود. اما او اندکی بعد (در سال ۱۲۶۸ ه. ق) کشته میشود؛ و سرانجام، پس از آنکه ادارهٔ این روزنامه سالها در دست کسان دیگری افتاد، ادارهٔ روزنامه در ۱۲۸۸ قمری،[نیازمند منبع] به محمدحسنخان صنیعالدوله (اعتمادالسلطنه)، مترجم دربار، رئیس تازهٔ ادارهٔ انطباعات ناصرالدینشاه، و فرزند حاج علی خان حاجبالدوله (قاتل امیرکبیر)، سپرده شد. او هم در عمل، روزنامهٔ جدیدش ـ روزنامهٔ ایران ـ را جایگزین این روزنامه که البته آن زمان نامش دیگر وقایع اتفاقیه هم نبود، کرد.[نیازمند منبع] بهجز اعتمادالسلطنه، بقیهٔ دستاندرکاران و گردانندگان روزنامه، پیوسته در تغییر بودند.[4]
این روزنامه که از شماره دوم به اسم روزنامهٔ وقایع اتفاقیه چاپ میشد در هر هفته تا شماره شانزدهم مورخ ۲۱ ماه رجب ۱۲۶۷ در روزهای جمعه و از آن به بعد روزهای پنجشنبه در چهار و گاهی شش الی هشت صفحه انتشار یافت و از این تاریخ تا سال ۱۳۲۴ قمری به مدت ۵۷ سال انتشار یافت.[3]
از شمارهٔ ۴۷۱ بهبعد، این روزنامه با نام روزنامهٔ دولت علیهٔ ایران به چاپ رسید. تعداد صفحههای این روزنامه از چهار تا دوازده در نوسان بود.