From Wikipedia, the free encyclopedia
پیمان جمعه نیک یا پیمان بلفاست بین طرفهای درگیر در ایرلند شمالی، یعنی پروتستانهای طرفدار بریتانیا و کاتولیکهای جمهوریخواه ایرلند با میانجیگری بریتانیا در روز جمعه ۱۰ آوریل ۱۹۹۸ بسته شد.
گونه | توافق چندجانبه |
---|---|
تاریخ امضا | ۱۰ آوریل ۱۹۹۸ |
مکان امضا | بلفاست، ایرلند شمالی |
تاریخ اجرا | ۲ دسامبر ۱۹۹۹ |
گروهها | دولت بریتانیا دولت ایرلند احزاب ایرلند شمالی |
زبان | انگلیسی |
این پیمان را کاتولیکها «توافق جمعه نیک» مینامند و پروتستانها به آن «توافق بلفاست» میگویند. گروه نخست، این پیمان را راهی به سوی استقلال میدانند و گروه دوم آن را سندی برای اتحاد با بریتانیا میشمارند.
تا پیش از پیمان جمعه نیک، درگیری فرقهای بین دو گروه موسوم به «مصائب» جان بیش از ۳۶۰۰ تن را ظرف ۳۰ سال گرفته بود.[1]
بر پایه این پیمان، دولت جدیدی برای ایرلند شمالی شکل گرفت که شامل ملیگرایان و اتحادگرایان میشد. دولت مرکزی بریتانیا به این دولت، کنترل حوزههای کلیدی مانند بهداشت و آموزش را داد. این فرایند به عنوان قدرتسپاری (تفویض اختیارات) شناخته میشود. همچنین پارلمان جدیدی شکل گرفت که ستاد آن در استورمونت بلفاست قرار دارد. این توافق همچنین حقوق مردم را فارغ از باورها به رسمیت میشناسد.[1]
این پیمان میگوید:[1]
ایرلند شمالی بخشی از بریتانیا است و این میتواند تنها از طریق یک همه پرسی تغییر کند (اگر اکثر مردم ایرلند شمالی بخواهند). افرادی که در ایرلند شمالی زاده شدهاند میتوانند ملیت ایرلندی یا بریتانیایی یا هر دو را داشته باشند.
به عنوان بخشی از این توافق گروههای مسلح ایرلند موافقت کردند که سلاحهای خود را کنار بگذارند و افرادی که در خشونت دست داشتند از زندان آزاد شدند. دولت بریتانیا موافقت کرد که دنبال «توافقات امنیتی عادی» باشد و از حضور نظامی خود در ایرلند بکاهد.[1]
پس از برگزیت، ایرلند شمالی تنها بخشی از بریتانیا شد که با یکی از کشورهای اتحادیه اروپا (جمهوری ایرلند) مرز زمینی دارد. اگرچه کالاهای جابجا بین بازارهای بریتانیا و اتحادیه اروپا باید بررسی شوند اما هر دو طرف توافق کردند که این اتفاق نباید در مرز ایرلند رخ دهد تا از پیمان جمعه نیک محافظت شود. زیرا ترس از این وجود دارد که در صورت ایجاد پستهای بازرسی تازه، همکاری فرامرزی تهدید شود. اگرچه توافقنامه بین بریتانیا و اتحادیه اروپا به طور مشخص به مرز اشاره نمیکند اما به حذف همه تاسیسات و تجهیزات امنیتی اشاره کرده است.[1]
با وجود این پیمان، ویژگیهای جدایی میان ایرلندیها باقی است. پروتستانها که در استانهای شمالی ایرلند موسوم به ایالت «السته» ساکن هستند، رسوم خویش را دارند و بیشتر کاتولیکهایی که در استانهای جنوبی زندگی میکنند نگاهی متفاوت به زندگی سیاسی دارند.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.