کانال پاناما

آبراه پاناما، یک آبراه غیرطبیعی است که توسط انسان در کشور پاناما به وجود آمده و اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس ارتباط می‌دهد. این آبراه که در جریان یکی از بزرگ‌ترین و دشوارترین پروژه‌های مهندسی در جهان ایجاد شده‌است یکی از سرشناس‌ترین و مهم‌ترین آبراه‌های جهان است.

کانال پاناما
مشخصات
Locks	۳ آبگیر بالابر، ۳ آبگیر در پایین‌بر برای ترانزیت در هر دو خط (۲ ردیف آبگیر؛ آبگیرها در ۳ منطقه ساخته شده‌اند)
وضعیت	باز
تاریخچه
Principal engineer	جان فیندلی والاس، جان فرانک استیونس (۱۹۰۶-۱۹۰۸)، جورج واشینگتن گوتالس
تاریخ نخستین استفاده	۱۵ اوت ۱۹۱۴

در شرایطی که راه معمولی کشتیرانی میان شهرهای نیویورک و سان فرانسیسکو ۲۲۵۰۰ کیلومتر مسافت دارد، عبور از کانال پاناما این مسافت را به ۹۵۰۰ کیلومتر کاهش می‌دهد. در گذشته کشتی‌ها برای عبور از اقیانوس آرام به اطلس مجبور بودند آمریکای جنوبی را دور بزنند اما پس از ایجاد این کانال به‌طور مستقیم از اروپا به آمریکا و از آنجا به آسیای شرقی می‌روند.

کانال پاناما ۸۲ کیلومتر طول دارد و از باریکهٔ پاناما گذر می‌کند. کلمبیا، فرانسه و بعداً ایالات متحده قلمرو اطراف کانال را در طول ساخت و ساز آن کنترل کردند. فرانسه، کار بر روی این کانال را در سال ۱۸۸۱ آغاز کرد. اما به‌دلیل عدم اعتماد سرمایه‌گذاران درپی مشکلات مهندسی و نرخ بالای مرگ و میر کارگران متوقف شد. ایالات متحده این پروژه را در ۴ مه ۱۹۰۴ به دست گرفت و کانال را در ۱۵ اوت ۱۹۱۴ افتتاح کرد.

ایالات متحده به کنترل کانال و منطقه کانال پاناما در اطراف آن ادامه داد تا این‌که به‌دنبال معاهده‌های توریخوس-کارتر در سال ۱۹۷۷ و پس از یک دوره کنترل مشترک آمریکا و پاناما این کانال در سال ۱۹۹۹ تحت کنترل دولت پاناما قرار گرفت و اکنون توسط سازمان دولتی کانال پاناما مدیریت و اداره می‌شود. بر پایه معاهده‌های توریخوس-کارتر کانال پاناما باید برای رفت‌وآمد صلح آمیز شناورها بازو ایمن بماند. مشروط بر اینکه کشتی‌ها از هنجارهای ایمنی جهانی دریانوردی پیروی و عوارض پرداخت کنند و مرتکب اعمال خصمانه نشوند.^[1]

قفل‌های کانال در هر انتها کشتی‌ها را تا ارتفاع دریاچه گاتون بالا می‌برند. این دریاچهٔ مصنوعی برای کاهش مقدار کار حفاری مورد نیاز برای کانال ایجاد شده‌است و سطح آن ۲۶ متر بالاتر از سطح دریای آزاد قرار دارد. سپس کشتی‌ها در انتهای دیگر پایین آورده می‌شوند. قفل‌های اصلی ۳۳٫۵ متر (۱۱۰ فوت) عرض دارند. خط سوم و عریض‌تری از قفل‌ها بین سپتامبر ۲۰۰۷ و مه ۲۰۱۶ ساخته شد. این آبراه توسعه‌یافته عملیات تجاری خود را در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۶ آغاز کرد. قفل‌های جدید، امکان عبور کشتی‌های بزرگ‌تر و جدید پاناماگذر را فراهم می‌کنند.^[2]

ترافیک سالانهٔ کانال پاناما از حدود ۱۰۰۰ کشتی در سال ۱۹۱۴، هنگام بازگشایی کانال، به ۱۴۷۰۲ کشتی در سال ۲۰۰۸ افزایش یافته‌است. تا سال ۲۰۱۲ بیش از ۸۱۵۰۰۰ کشتی از این کانال عبور کرده بودند.^[3] در سال ۲۰۱۷ کشتی‌ها به‌طور متوسط در مدت زمان ۱۱٫۳۸ ساعت از بین دو قفل کانال عبور و کانال را طی کرده‌اند.^[4] انجمن مهندسان عمران آمریکا کانال پاناما را در فهرست عجایب هفتگانه جهان مدرن قرار داده‌است.^[5]

موقعیت کانال پاناما که اقیانوس آرام در پائین و دریای کارایب در بالای نقشه واقع شده‌اند و کانال در بالایی وسط نقشه دیده می‌شود.

تاریخچه

ایده اولیه ایجاد یک آبراه در کشور پاناما به سده ۱۶ میلادی بازمی‌گردد. نخستین تلاش برای ایجاد این آبراه به سال ۱۸۸۰ و به رهبری فرانسوی‌ها مربوط می‌شود. پس از شکست این پروژه که به کشته شدن ۲۱۹۰۰ کارگر انجامید پروژه نهایی توسط آمریکایی‌ها ادامه یافت و در حدود سال ۱۹۰۰ به انجام رسید تا سرانجام آبراه در سال ۱۹۱۴ برای استفاده بازگردد.

ایجاد این آبراه ۷۷ کیلومتری با دشواری‌های بسیاری همراه بود. به نحوی که پس از پایان کار در مجموع ۲۷۵۰۰ کارگر (در مجموع دوره کار فرانسوی‌ها و آمریکایی‌ها) جان خود را از دست داده بودند.

این کانال به پیمانکاری مهندسی ارتش آمریکا ساخته شد.

مشخصات فنی

نمایی از بالابر و پایین‌بر هیدرولیکی

در ابتدا فرانسوی‌ها قصد داشتند خشکی میان دو اقیانوس را به صورت کانال خاک‌برداری کنند که پروژه با شکست روبرو شد. در طرح بعدی آمریکایی‌ها برای کاهش حجم خاکبرداری تصمیم گرفتند از دریاچه بزرگی که در میان خشکی محصور بود استفاده کنند. ولی این دریاچه از سطح آب‌های آزاد ارتفاع بیشتری داشت و امکان ارتباط مستقیم اقیانوس به دریاچه نبود. در نتیجه به فکر ساخت بالابر و پایین‌بر هیدرولیکی افتادند.

حرکت کشتی‌ها

برای حرکت کشتی در این آبراه

1. به کمک بالابر هیدرولیکی در ابتدای کانال کشتی‌ها را از سطح آب‌های آزاد بالاتر می‌برند؛
2. کشتی زمانی که همسطح آب دریاچه قرار می‌گیرد در کانال مصنوعی‌ای که حفر شده‌است حرکت می‌کند و قطر دریاچه و در پایان در کانال دوم قرار می‌گیرد؛
3. به وسیله پایین‌بر هیدرولیکی در سطح آب‌های آزاد قرار می‌گیرد و سپس به مسیر خود در اقیانوس ادامه می‌دهد.

به‌طور متوسط ۸ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد تا یک کشتی از کانال پاناما گذر کند.^[6]

بازگشایی

پس از گشایش، آبراه، موفقیت شگرفی را به دست آورد و توانست انقلابی در بازرگانی دریایی پدیدآورد. تنها در سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۴۰۱۱ شناور جمعاً به ظرفیت ۲۷۸٫۸ میلیون تن کالا از این کانال عبور کردند که این آمار به معنی عبور حدود ۴۰ شناور در یک شبانه روز است.

• 
  کشتی پاناماگذر در حال گذر از میان میرافلورس لوکاس، کانال پاناما
• 
  عبور کشتی از کانال

تصویری سراسرنما از کانال پاناما

جستارهای وابسته

• حمله ایالات متحده آمریکا به پاناما
• کانال سوئز
• کانال کورینس

منابع

1. «نیروی دریایی ایران اجازه عبور از کانال پاناما گرفت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ بهمن ۱۴۰۱.
2. Zamorano, Juan; Martinez, Kathia (June 26, 2016). "Panama Canal opens $5B locks, bullish despite shipping woes". The Big Story. Associated Press. Archived from the original on June 26, 2016. Retrieved March 6, 2017.
3. "Panama Canal Traffic—Years 1914–2010". Panama Canal Authority. Archived from the original on December 30, 2010. Retrieved 2011-01-25.
4. "Annual Report 2017" (PDF). Panama Canal Authority. Archived from the original (PDF) on 2021-04-03. Retrieved 2021-04-02.
5. "Seven Wonders". American Society of Civil Engineers. Archived from the original on 2010-08-02. Retrieved 2011-02-21.
6. "10 Important Panama Canals Facts Everyone Should Know". www.marineinsight.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-03-07.

منابع

• Cullen, Ben. (2010). The Panama Canal and Me: A Panamax Special. ISBN 978-0-8212-7754-6
• Greene, Julie, The Canal Builders: Making America's Empire at the Panama Canal (New York: Penguin Press, 2009)
• Hoffman, Jon T.; Brodhead, Micheal J; Byerly, Carol R.; Williams, Glenn F. (2009). The Panama Canal: An Army's Enterprise. Washington, D.C.: United States Army Center of Military History. ۷۰-۱۱۵-۱. Archived from the original on 3 April 2015. Retrieved 21 August 2012.
• Jaen, Omar. (2005). Las Negociaciones de los Tratados Torrijos-Carter, 1970-1979 (Tomos 1 y 2). Panama: Autoridad del Canal de Panama. ISBN 9962-607-32-9 (Obra completa)
• Jorden, William J. (1984). Panama Odyssey. 746 pages, illustrated. Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-76469-3
• Maurer, Noel, and Carlos Yu. The Big Ditch: How America Took, Ran, and Ultimately Gave Away the Panama Canal (Princeton University Press, 2010); 420 pp. ISBN 978-0-691-14738-3. Econometric analysis of costs ($9 billion in 2009 dollars) and benefits to US and Panama
• McCullough, David. (1977). The Path Between the Seas: The Creation of the Panama Canal, 1870-1914. New York: Simon & Schuster. ISBN 0-671-22563-4
• Mellander, Gustavo A.(1971) The United States in Panamanian Politics: The Intriguing Formative Years. Daville,Ill. :Interstate Publishers. OCLC 138568.
• Mellander, Gustavo A. ; Nelly Maldonado Mellander (1999). Charles Edward Magoon: The Panama Years. Río Piedras, Puerto Rico: Editorial Plaza Mayor. ISBN 1-56328-155-4. OCLC 42970390.
• Mills, J. Saxon. (1913). The Panama Canal—A history and description of the enterprise A Project Gutenberg free ebook.
• Parker, Matthew. (2007). Panama Fever: The Epic Story of One of the Greatest Human Achievements of All Time—The Building of the Panama Canal. New York: Doubleday. ISBN 978-0-385-51534-4
• Sherman, Gary. "Conquering the Landscape (Gary Sherman explores the life of the great American trailblazer, John Frank Stevens)", History Magazine, July 2008.

پیوند به بیرون

• فیلم روند ساخت کانال به زبان فارسی
• Panama Canal Authority website—Has a simulation showing how the canal works
• Making the Dirt Fly, Building the Panama Canal Smithsonian Institution Libraries
• Canalmuseum—History, Documents, Photographs and Stories
• History of the Canal Zone from CZ Brats
• Judicial Watch, Inc. v. Panama Canal Commission case—archived
• Freshwater and Marine Image Bank—Panama Canal^{[پیوند مرده]} University of Washington Libraries—ongoing digital collection of images
• Early stereographic images of the construction University of California
• &CISOFIELD2=creato&CISOOP3=all&CISOBOX3=panama+canal+%28panama%29. &CISOFIELD3=subjec&CISOROOT=all&t=s A.B. Nichols Panama Canal Collection at the Linda Hall Library Archival collection of maps, blueprints, photographs, letters, and other documents, collected by Aurin B. Nichols بایگانی‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۳ توسط Archive.today, an engineer who worked on the canal project through from 1899 until its completion.
• 2700 digitised National Archives public domain images Photos of the building and early days of the Panama Canal digitised by GoZonian.org from the U.S. National Archives and Records Administration. Originally from 8 x 10 glass plates
• Gatun Lake Benefits
• Panama & the Canal Digital Collection
• New Plans For Panama, by Stephen L. Freeman 1947 article about possible post World War II plans for the Panama Canal including first mention of a sea level canal to replace the locks
• Footage of ships going through Panama Canal in 1917