کشتار حمیدیه
قتلعام و کشتار دستهجمعی ارمنیها در امپراتوری عثمانی که در دههٔ ۱۸۹۰ میلادی به وقوع پیوست / From Wikipedia, the free encyclopedia
کشتار حمیدیه (به ارمنی: Համիդյան ջարդեր) که کشتار ارمنیها نیز نامیده میشود، به کشتار دستهجمعی ارمنیها در امپراتوری عثمانی در میانهٔ دههٔ ۱۸۹۰ اشاره دارد. تلفات تخمینی از ۱۰۰٬۰۰۰[2] تا ۳۰۰٬۰۰۰[3] متغیر است؛ در حالی که منجر به یتیمشدن ۵۰٬۰۰۰ کودک شد.[4] این کشتار به اقتباس از سلطان عبدالحمید دوم نامیده شد که در تلاش برای حفظ قلمروی امپراتوری رو به افول عثمانی بود و پاناسلامیسم را به عنوان یک ایدئولوژی دولتی دوباره مطرح کرد.[5] اگرچه هدف این کشتارها عمدتاً ارمنیها بودند، اما در برخی موارد بهطور بیهدف به پوگروم ضدمسیحی تبدیل شد، که شامل کشتارهای دیاربکر نیز میشد که بر اساس یک منبع معاصر، دست کم منجر به کشتهشدن ۲۵٬۰۰۰ مسیحی سریانی/آرامی (آرامیها) شد.[6]
کشتار حمیدیه | |
---|---|
بخشی از ارمنیستیزی | |
موقعیت | امپراتوری عثمانی |
تاریخ | ۱۸۹۴–۱۸۹۷ |
هدف | ارمنیها، آشوریها |
گونه حمله | کشتار جمعی، غارت، تغییر اجباری دین |
کشتهها | ۱۰۰٬۰۰۰–۳۰۰٬۰۰۰ |
مقدمهٔ کشتارهای ۱۸۹۴–۱۸۹۶ با کشتارهایی که در ساسون (که مقاومت ساسون شهرت داشت)، صورت گرفت، آغاز شد.[7] گروهی موسوم به «هنگ سوارهنظام حمیدیه» که عموماً از کردهای سنیمذهب تشکیل شده بود و وظیفهٔ آن حفاظت از مرزهای شرقی امپراتوری عثمانی در برابر روسیهٔ تزاری بود؛ یعنی همان ولایاتی که عموماً ارمنیها در آنها زندگی میکردند در سالهای پایانی قرن ۱۹ میلادی در جریان حملاتی دنبالهدار به روستاهای ارمنینشین، عامل کشتاری شد که امروز با نام «کشتار حمیدیه» شناخته میشود.[8] دولت عثمانی با تبلیغات خود و با ادامهٔ همان خط مشی که پس از کشتارهای ۱۹۱۵–۱۹۱۶ میلادی نیز در پیش گرفت کوشید تا مسئولیت مطلق این کشتارها را به گردن کُردها بیندازد. در واقع کُردها نقشی به جز دستیاری نداشتند و برنامهٔ آن کشتارها همه توسط دولت عثمانی ریخته شده و به وسیلهٔ تودهها و گروهای مسلح و نیروهای ارتش تُرک که در وان و الازیغ از توپخانه نیز استفاده کردند، اجرا گردید و کُردها تنها به منظور غارتگری به آنان ملحق میشدند.[9][8][10] ارمنیها افزونبر مالیاتهایی که میبایست به دولت بپردازند، مجبور بودند باج و خراجی غیرقانونی به رؤسای عشایر کُرد نیز پرداخت کنند.[11]
در ۱۸۹۳، ارمنیهای شهر ساسون، از تن دردادن به این زورگوییها و پرداختن باج و خراج غیرقانونی به کُردها که ورشکستشان میکرد سر باز زدند. برعکس به پرداخت بدهیهای خود به خزانهٔ دولت عثمانی همچنان ادامه میدادند. کُردها که به خشم آمده بودند به ارمنیهای ساسون حملهور شدند، ولی این کوهنشینان آنان را پس راندند.[12] آنگاه کُردها از مقامات دولت عثمانی کمک خواستند و آنان فوراً سربازان مسلحی به منطقه اعزام داشتند. این سربازان که به فرماندهی ژنرال زکی پاشا بودند، به کُردها ملحق شدند. آنها منطقهٔ ساسون را اشغال و دست به کشتار زدند (اوت ۱۸۹۴).[13] این کشتارها نخستین حلقه از قتلعامهایی بود که از سال ۱۸۹۴ تا ۱۹۲۴ میلادی به مدت ۳۰ سال ادامه پیدا کرد. در این کشتار از دوازده هزار نفر ارمنی ساکن ساسون ۳٬۵۰۰ نفر کشته شدند.[14]