Geologii

At Geologii (faan greks γῆ gē̂ ‚Eerd‘ an λόγος lógos ‚Liar‘) as det wedenskap diarfaan, hü a eerd wurden an apbaud as.

Geoloogenhöömerk

Tekst üüb Öömrang

	Äon	Ära	Süsteem	≈ Ääler (mya)
	Phanerozoikum Düür: 542 Ma
		Känozoikum Eerdneitdj Düür: 65,5 Ma	Quartär	2,588–0
			Neogen	23,03–2,588
			Paläogen	65,5–23,03
		Mesozoikum Eerdmadelääler Düür: 185,5 Ma	Kritj	145,5–65,5
			Jura	199,6–145,5
			Trias	251–199,6
		Paläozoikum Eerdualtidj Düür: 291 Ma	Perm	299–251
			Karbon	359,2–299
			Devon	416–359,2
			Silur	443,7–416
			Ordovizium	488,3–443,7
			Kambrium	542–488,3
Prä­kambrium	Proterozoikum Düür: 1.958 Ma
		Neoproterozoikum Leed Proterozoikum Düür: 458 Ma	Ediacarium	635–542
			Cryogenium	850–635
			Tonium	1.000–850
		Mesoproterozoikum Madel Proterozoikum Düür: 600 Ma	Stenium	1.200–1.000
			Ectasium	1.400–1.200
			Calymmium	1.600–1.400
		Paläoproterozoikum Ääder Proterozoikum Düür: 900 Ma	Statherium	1.800–1.600
			Orosirium	2.050–1.800
			Rhyacium	2.300–2.050
			Siderium	2.500–2.300
	Archaikum Düür: 1.500 Ma	Neoarchaikum Düür: 300 Ma		2.800–2.500
		Mesoarchaikum Düür: 400 Ma		3.200–2.800
		Paläoarchaikum Düür: 400 Ma		3.600–3.200
		Eoarchaikum Düür: 400 Ma		4.000–3.600
	Hadaikum Düür: 600 Ma			4.600–4.000

Iindialang

Algemian geologii

Det algemian geologii befaadet ham mä a krääften, diar mä det materiol faan a eerd amgung. Diar san fööraal trii ünlik waier, amdat materiol tu stianang woort, an diaram jaft at

1. Sedimentiten
2. Magmatiten
3. Metamorphiten

Krääften kön faan bütjen kem, do het jo exogen. Of jo kem faan banen uun a eerd, do het jo endogen.

Histoorisk geologii

A histoorisk geoloogen fraage diarefter, wat efter a rä üüb a eerd föörkimen as.

1. A Stratigrafii bööret iin uun a eerd an gongt diarfaan ütj, dat det, wat widjer oner fünjen woort, tuiarst diar wiar.
2. A Geokronologii wal ei bluas sai, wat tuiarst diar wiar, man uk, wan det wiar an hü loong det düüret hää. So komt det tu det tabel üüb a rochter ääg.

Uunwand geologii

A uunwand geoloogen befaade jo fööraal mä a surgen faan a minsken an fersjük föörütj tu saien, wan wi mä ünloken tu reegnin haa üs tun bispal

1. Ütjbruch faan en wulkaan
2. Eerdbeewrin
3. Tsunamis

Man jo gongt det uk am di ufbau faan wäärdag materiol üs

1. Kööl
2. Eerdööle
3. Mineraalen

Luke uk diar

 Commonskategorii: Geologii – Saamlang faan bilen of filmer

 Wikisource: Geologii  (sjiisk)

• Stianang

Didiar artiikel as di 01.10.2015 uun det list faan gud artiikler, diar det leesen luane apnimen wurden. Uun uugenblak jaft at diar 73 faan.