Kööber

Kööber, ^(mo.) Koower (lat. Cuprum) as en cheemisk element mä det tiaken Cu an det atoomnumer 29. Hat as en auergungsmetal. Di latiinsk mööm komt faan aes cyprium „erts faan't eilun Zypern“. Kööber wiar det iarst metal, diar a minsken amanbi 5.000 f.Kr. ferwerket haa.

"Kööber" uun ööder spriakwiisen

Sölring  Öömrang  Fering  Halunder  Halifreesk  Mooring  Wiringhiirder  Karhiirder  Gooshiirder

Tekst üüb Öömrang

Eegenskapen
[Ar] 3d10 4s1 29 Cu Periodensüsteem . . . . Klike üüb son letjen blook för en ööder element
Algemian
Nööm, Symbool, Numer	Kööber, Cu, 29
Seerie	Auergungsmetal
Skööl, Periode, Blook	11, 4, d
Klöör, Skak	laachtbrün
CAS-Numer	7440-50-8
Uundial	0,01 %[1]
Atomaar [2]
Atoommase	63,546 u
Atoomraadius (bereegent)	135 (145) pm
Kovalent-Raadius	132 pm
Van der Waals-Raadius	140 pm
Elektroonen	[Ar] 3d10 4s1
Energii	4,65 eV[3]
1. Ionisiarang	745,5 kJ/mol
2. Ionisiarang	1957,9 kJ/mol
Füsikaalisk [4]
Tustant	fest
Kristal	kuubisk
Sachthaid	8,92 g/cm3 (20 °C)[5]
Hardhaid	3,0
Magnetismus	diamagneetisk (${\displaystyle \chi _{m}}$ = −9,6 · 10−6)[6]
Smoltponkt	1357,77 K (1084,62 °C)
Köögponkt	3200 K (2927 °C)
Molaar Rüm	7,11 · 10−6 m3/mol
Dampwaremk	300 kJ/mol
Smoltwaremk	13,1 kJ/mol
Faard faan a tuun	3570 m/s
Waremk	385[1] J/(kg · K)
Elektrisk struumfeerang	59,1 · 106 A/(V · m)
Waremkfeerang	400 W/(m · K)
Mechaanisk [7]
E-Moduul	100…130 GPa[8][9]
Poisson-taal	0,34…0,35[10]
Cheemisk [11]
Oksidatsionstustant	1, 2
Oksiiden	Cu2O, CuO
Normoolpotentiaal	0,340 V (Cu2+ + 2 e− → Cu)
Elektronegatiwiteet	1,9 (Pauling-Skala)
Isotoopen
Isotoop NH t1/2 Aktiwiteet Energii (MeV) Produkt 61Cu {syn.} 3,333 h ε 2,237 61Ni 62Cu {syn.} 9,74 min ε 3,948 62Ni 63Cu 69,17 % stabiil 64Cu {syn.} 12,7 h ε 1,675 64Ni β− 0,579 64Zn 65Cu 30,83 % stabiil 66Cu {syn.} 5,088 min β− 2,642 66Zn 67Cu {syn.} 61,83 h β− 0,577 67Zn
Muar isotoopen bi List faan isotoopen
NMR-Eegenskapen
Spin (I) γ uun rad·T−1·s−1 Er(1H) fL bi B = 4,7 T uun MHz 63Cu 3/2 7,112 · 107 0,065 26,51 65Cu 3/2 7,604 · 107 0,0354 28,40
Seekerhaid
GHS-Kääntiaken [12] Gefoor H- an P-wäärnang H: 228-410 EUH: nian EUH-wäärnang P: 210-​273-​501 [12] EU-Gefoorentiaken [12] Braant gau (F) (Polwer) R- an S-wäärnang R: 11 (Polwer) S: 16 (Polwer)
Miast wurd SI-ianhaiden brükt.

Bilen

• 
  SIMS-spektrum faan a isotoopen
• 
  Elektroonenskel
• 
  Kööber-nugget
• 
  Rian kööber
• 
  En ual jilstak ütj kööber
• 
  Kööber ferbraant green
• 
  Kööber woort bi a loft green
• 
  Hüs uun Sweeden mä Falunruad kööberfarew