Republiik Irlun/fe

Det Republiik Irlun (üüb Iirsk: Poblacht na hÉireann, üüb Ingels: Republic of Ireland) as en lun uun a nuurdwaast faan Euroopa an leit üüb't eilun Irlun. Uun a nuurd leit Nuurdirlun, wat tu det Ferianigt Köningrik hiart. Uun a uast leit det Iirsk Sia an uun a süüd an waast de Atlantik. Det hee 4.761.865 lidj (2016)^[1]. At hoodsteed faan't lun as Dublin.

Republiik Irlun

"Republiik Irlun/fe" uun öler spriikwiisen

Sölring  Öömrang  Fering  Halunder  Halifreesk  Mooring  Wiringhiirder  Karhiirder  Gooshiirder

Tekst üüb Fering

Flag

Det Republiik Irlun uun Euroopa

Geografii

Republiik Irlun/fe (Irland) Dublin Dublin Cork Cork Galway Galway Limerick Limerick Waterford Waterford Navan Navan Clonmel Clonmel Lifford Lifford Tralee Tralee Wexford Wexford Castlebar Castlebar Dundalk Dundalk Ennis Ennis Mullingar Mullingar Tullamore Tullamore Cavan Cavan Sligo Sligo Carrantuohill Carrantuohill NUURDIRLUN ATLANTIK IIRSK SIA KELTISK SIA Lough Ree Lough Derg Lough Corrib Lough Mask Lough Conn

Koord faan't Republiik Irlun

Steeden

Dön tjiin gratst steeden uun't lun san:

#	Steed	Lidj (2016)[2]
1	Dublin	1.173.179
2	Cork	208.669
3	Limerick	94.192
4	Galway	79.934
5	Waterford	53.504
6	Drogheda	40.956
7	Swords	39.248
8	Dundalk	39.004
9	Bray	32.600
10	Navan	30.173

Iindialing faan Ferwalting

Graafskapen faan Irlun

At lun hee trii steeden, diar uk graafskapen san: Galway City (26), Dublin City (2) an Cork City (19),
an aachtantwuntig graafskapen muar:

#	Graafskap	Grate (km²)[1]	Lidj (2016)[1]	Hoodsteed
7	Carlow	895	56.932	Carlow
12	Cavan	1856	76.176	Cavan
24	Clare	3159	118.817	Ennis
20	Cork	7403	417.211	Cork
31	Donegal	4764	159.192	Lifford
3	Dún Laoghaire–Rathdown	126	218.018	Dún Laoghaire
1	Fingal	458	296.020	Swords
25	Galway	5796	179.390	Galway
21	Kerry	4679	147.707	Tralee
8	Kildare	1693	222.504	Naas
17	Kilkenny	2061	99.232	Kilkenny
16	Laois	1719	84.697	Portlaoise
30	Leitrim	1502	32.044	Carrick-on-Shannon
22	Limerick	2683	194.899	Limerick (City)
13	Longford	1040	40.873	Longford
10	Louth	824	128.884	Dundalk
27	Mayo	5351	130.507	Castlebar
9	Meath	2332	195.044	Navan
11	Monaghan	1273	61.386	Monaghan
15	Offaly	1995	77.961	Tullamore
28	Roscommon	2445	64.544	Roscommon
29	Sligo	1791	65.535	Sligo
4	South Dublin	223	278.767	Tallaght
23	Tipperary	4248	159.553	Nenagh & Clonmel
18	Waterford	1836	116.176	Waterford (City)
14	Westmeath	1756	88.770	Mullingar
6	Wexford	2353	149.722	Wexford
5	Wicklow	2000	142.425	Wicklow

Histoore

Föör 1922 wiar't lun dial faan det Ferianigt Köningrik. At wiar uun det leed 19. juarhunert an det ääder 20. juarhunert föörslacher för autonomii (Home Rule). Uun detheer tidj entsted organisatschuunen, wat för suwereniteet wiar (Irish Volunteers, Irish Citizen Army an Fianna Eireann). Föörslacher för autonomii wurd auer de Iarst Wäältkrich apsköwen. Dön Irish Volunteers, Irish Citizen Army an Fianna Eireann startet puask 1916 en staheu, wat feelsluch, man liaset det hög juaren en guerillakrich (1919-1921) för suwereniteet ütj. Wichtig persöönelkhaiden uun a staheu an a krich wiar Patrick Pearse (1879–1916), Michael Collins (1890–1922), Roger Casement (1864-1916) an Éamon de Valera (1882–1975). A resultoot faan a krich wiar poliitisk suwerniteet för en grat dial faan't eilun. De Anglo-Iirsk Fertrach wurd 6. Deetsember 1921 uun London twesken det Ferianigt Köningrik an fertreeder faan det Iirsk regiaring unertiiknet: a süüd faan't Irlun fing a staatus faan en Dominion (en autonoom dial faan det Britisk Rik) an 1922 wurd de Iirsk Freistoot grünlaanjen. Seeks graafskapen uun a nuurd faan't eilun bleew man dial faan det Ferianigt Köningrik üüs Nuurdirlun. At uunaam faan de fertrach faan det iirsk parlament (Dáil Eireann) liaset oner Éamon de Valera sin feering en staheu faan a lidj, diar jin a fertrach wiar, jin't regiaring faan det nei Freistoot ütj (1922-1923, de Iirsk Bürgerkrich). A Freistoot woon a krich. Uun de Naist Wäältkrich wiar't lun neutraal. At republiik wurd faan't konflikt uun Nuurdirlun (The Troubles, 1969-1998) bedraapet. At lun wurd 1973 dial faan det Europeeisk Wiartskapsgemianskap.