Calar

Galar is ea an calar arb é an baictéar úd Vibrio cholerae is cúis leis. Ionfhabhtú géar don chonair ghastraistéigeach is ea an calar, agus tolgtar é trí uisce truaillithe a ól.^[1]

Calar

Cineál	intestinal infectious disease (en) , galar uisce-iompartha, primary bacterial infectious disease (en) , galar antrapanóiseach, vibrio infectious disease (en) , galar agus pandemic and epidemic-prone diseases (en)
Speisialtacht leighis	galair thógálacha agus leigheas éigeandála
Cóireáil chliniciúil
Comharthaí	buinneach, urlacan, díhiodráitiú, hypovolemia (en) , ríog, míchompord, fotheannas, oliguria (en) , cianóis, terminal dehydration (en) , thirst (en) agus crampa
Scrúduithe	scrúdú fisiciúil, cultúr mhicribhitheolaíochta, áireamh eiritricítí críochnúil, rapid diagnostic test (en) agus imoibriú slabhrúil polaiméaráise
Cóireáil	oral rehydration therapy (en) , sreabháin infhéitheacha, Antibiotics and Chemotherapy (en) agus vacsaín
Pataigineas
Tarchur pataigineach	food-borne transmission (en) , bealach faecach-béil agus scaipeadh uisce-iompartha
Cúis	Vibrio cholerae
Éifeacht	third cholera pandemic (en) , 1854 Broad Street cholera outbreak (en) , first cholera pandemic (en) , second cholera pandemic (en) , fifth cholera pandemic (en) , fourth cholera pandemic (en) , sixth cholera pandemic (en) agus Seventh cholera pandemic (en)
Aicmiú
ICD-11	1A00
ICD-10	A00, A00.0, A00.9 agus A00.1
ICD-9	001
Acmhainní seachtracha
OMIM	166600
DiseasesDB	29089
MedlinePlus	000303
eMedicine	962643
Patient UK	cholera-pro
MeSH	D002771
Orphanet	173
UMLS CUI	C0008354
DOID	DOID:1498

Cuireann na baictéir tús le buinneach fhlúirseach uisciúil a ídíonn an t-uisce is na leictrilítí sa cholainn an oiread sin, agus chomh tapa sin, go dtarlaíonn turraing do dhuine agus bás taobh istigh de lá nó dhó.

Leigheas

Is iad príomh-airíonna an chalair ná a lán buinneach uisciúil agus urlacan. Féadann déine na buinní agus urlacain díhiodráitiú tapa agus éagothromaíocht leictrilít a thabhairt.

Nua-Eabhrac, 1849

Is í an chóireáil phríomhúil ná ath-hiodráitiú béil agus más rud é nach bhfuil seo inghlactha, sreabhán infhéitheach a thabhairt.

Má chuirtear dóthain sreabhán colainne ar ais is féidir go dtiocfaidh duine chuige féin arís.

Bíonn antaibheathaigh tairbheach dóibh siúd a bhfuil galar trom orthu.

Is minic a ghoilleann an calar ar an stéig bheag.

Eipidéimeolaíocht

Eipidéimeolaíocht

Tarchuirtear an calar go príomha trí uisce. Téann an calar i gcion ar 3-5,000,000 ar fud an domhain agus faigheann 100,000-130,000 duine bás in aghaidh na bliana ó 2010 i leith. Bhí an calar ar cheann de na hionfhabhtuithe is luaithe a ndearnadh staidéar orthu trí mhodhanna eipidéimeolaíocha.