Ceres (abhacphláinéad)

Abhacphláinéad is ea (1) Ceres^[9] nó Ceiréas^[10] (siombail: ),^[11] mar a thugtaí uirthi nuair ba nós í a áireamh ar ceann de na hastaróidigh. Tá sí ag timpeallú na gréine laistigh den phríomhchrios astaróideach, idir Iúpatar agus Mars, agus is í an réad is mó sa chrios sin.

Ceres
Ainmniú sealadach	1899 OF, 1943 XB, A899 OF, A801 AA
Cineál	abhacphláinéad agus astaróideach
Grúpa mionphláinéid	crios astaróideach
Cineál speictreach (astaróideach)	G-type asteroid (en) [1] C-type asteroid (en) [2]
Fionnachtaí	Giuseppe Piazzi[3]
Dáta fionnachtana	1 Eanáir 1801[4], Astronomical observatory of Palermo (en)
Eapainm	Ceres[5]
Réad tuismitheora	an Ghrian
Aois	17 Deireadh Fómhair 2024
Sonraí fithiseacha
Féach ar an staid reatha
Apaipsis	2.98569 AU[6]
Pearaipsis	2.54755 AU (arg (ω): 73.2858)[6]
Ais mhór a	2.7666197370783 AU[4]
Éalárnacht e	0.079183923499825[4]
Tréimhse fhithiseach P	1,680.8255193523 d[4]
Meán-Aimhrialtacht M	145.84904 °[6]
Claonadh i	10.587902728924 °[4]
Fad an nóid éirithigh Ω	80.25413635561 °[4]
Saintréithe fisiceacha agus réaltmhéadracha
Trastomhas	939.4 km[1]
Dearbhmhéid	3.34[2]
Méid dhealraitheach (V)	6.79 (banda V)[7]
Mais	939,300,000,000,000,000,000 kg[8]
Meándlús	2.162 g/cm³[2]
Tréimhse rothlaithe	9.07417 h[1]
Ailbéideacht	0.09 (ailbéideacht gheoiméadrach)[1]
Catalóga réalteolaíochta
Aitheantóir JPL	20000001
Sraith
• Pallas  »

Airíonna

Tá Ceres 950 ciliméadar ar trastomhas, le tréimhse fithise 4.6 bliain, agus í beagnach sféarúil, murab ionann agus an chuid is mó de na hastaróidigh. Mar sin, tá Ceres níos cosúla le pláinéad beag ná le gnáthastaróideach.

Ceres, an domhain agus an ghealach

Tá Ceres beagáinín níos lú ná míle ciliméadar ar trastomhas, agus mar sin, tá sí beagáinín níos lú ná Tethys agus Dione, ach níos mó ná Mimas agus Enceladus.

Stair

Ba é an réalteolaí Iodálach Giuseppe Piazzi a chuir an chéad sonrú riamh in Ceres, ar an gcéad lá de Mhí Eanáir sa bhliain 1801.

Spotaí ar Ceres

Bhí sé ina ábhar díospóireachta ag Aontas Idirnáisiúnta Réalteolaíochta, ar chóir dóibh Ceres agus na réada is mó i gCrios Kuiper a athaicmiú mar phláinéid, ó ghlactaí le Plútón mar phláinéad freisin. Sa deireadh thiar, bhí siad sásta catagóir an abhacphláinéid a bhunú le haghaidh réada "idir eatarthu" mar seo.