Diarmaid Ó Donnabháin Rosa

Ba réabhlóidí Éireannach as Iarthar Chorcaí é Diarmaid Ó Donnabháin Rosa (10 Meán Fómhair,^[fíoras?] 1831 - 29 Meitheamh, 1915), nó Jeremiah O’Donovan Rossa as Béarla.

Diarmaid Ó Donnabháin Rosa

Ainm sa teanga dhúchais	(en) Jeremiah O'Donovan Rossa
Beathaisnéis
Breith	10 Meán Fómhair 1831 Ros Ó gCairbre
Bás	29 Meitheamh 1915 83 bliana d'aois Oileán Staten, New York
Áit adhlactha	Reilig Ghlas Naíon
Ball den 20ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
27 Samhain 1869 – 10 Feabhra 1870 (dícháiliú) Téarma parlaiminte: 20ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe Toghcheantar: Tiobraid Árann Toghadh i: fothoghchán Pharlaimint na Breataine
Gníomhaíocht
Suíomh oibre	Londain
Gairm	polaiteoir, eagarthóir
Ball de	Bráithreachas na Poblachta
Teangacha	Béarla
Ealaíontóirí gaolmhara	Mary O'Donovan Rossa
Teaghlach
Céile	Mary O'Donovan Rossa

Saol

Ba é a bhunaigh Cumann an Fhéinics, gluaiseacht cheannairceach Éireannach (1858) as ar fhás Bráithreachas na Poblachta níos déanaí. Phós sé Mary Jane Irwin ar an 22 Lúnasa 1864 (19 bliain d'aois ag an am) agus bhí 13 clainne orthu.

Cuireadh i bpríosún é go minic mar gheall ar an mbaint a bhí aige le gluaiseacht na bhFiníní, agus díbríodh as Éirinn é faoi dheireadh in 1871.

Chuir sé faoi i Nua-Eabhrac agus ba é a d’eagraigh na feachtais bhuamála i gcoinne chathracha Shasana a mhair ar feadh roinnt blianta. Rinne rialtas na Breataine iarracht é a eiseachadadh ach níor éirigh leo. Lámhach bean Shasanach, Yseult Dudley, é in 1885 lasmuigh dá oifig in aice le Broadway, ach tháinig sé slán. Chreid a lucht leanúna gur ar ordú ó Rialtas na Breataine a rinne sí an t-ionsaí seo.

Tugadh cead do Ó Donnabháin filleadh ar Éirinn i 1894, agus arís i 1904. Rinne "Saoránach" de chathair Chorcaí de i 1904, rud a léirigh go raibh tacaíocht mhór aice ina cheantar dúchais. D’fhill sé ar Mheiriceá agus bhí sé an-tinn sna blianta deireanacha dá shaol. D’éag sé in ospidéal in Oileán Staten ar an 29 Meitheamh 1915.

óráid cois uaighe, Sochraid Dhiarmada Uí Dhonnabháin Rosa, Lúnasa 1915

Oidhreacht

Ba mhór an tábhacht shiombalach a bhain lena thórramh. Tugadh a chorp ar ais go hÉirinn agus cuireadh é i Reilig Ghlas Naíon.

Ba é Pádraig Mac Piarais a thug an óráid os cionn uaighe, ceann de na hóráidí ba cháiliúla i stair na hÉireann.

Bhí Éirí Amach na Cásca á bheartú ag an am agus d’úsáid Bráithreachas na Poblachta an ócáid chun an náisiúnachas a ghríosadh sa phobal.^[1]

Féach freisin

• Sochraid Dhiarmada Uí Dhonnabháin Rosa
• a bhean, Mary Jane O’Donovan Rossa