Simone Veil

Dlíodóir, polaiteoir agus feimineach ón bhFrainc ba ea Simone Veil ̈(née Jacob; 13 Iúil 1927 – 30 Meitheamh 2017). Ba aire rialtais, údar, an chéad uachtarán mná ar Pharlaimint na hEorpa (1979-82) í. Tháinig sí slán ó champa báis Auschwitz ag deireadh an Dara Cogadh Domhanda.^[1]

ómós do Simone Veil, agus scéal a beatha

Simone Veil

(2008)
Beathaisnéis
Breith	(fr) Simone Annie Liline Jacob 13 Iúil 1927 Nice, An Fhrainc
Bás	30 Meitheamh 2017 89 bliana d'aois Páras, An Fhrainc
Áit adhlactha	Panthéon (2018–) 48° 50′ 46″ N, 2° 20′ 46″ E
21 Suíochán 13 den Académie française
20 Samhain 2008 – 30 Meitheamh 2017 ← Pierre Messmer (en) – Maurizio Serra →
Member of the Consitutional council (en)
Márta 1998 – Márta 2007 ← Jean Cabannes – Renaud Denoix de Saint Marc →
Ministry of Labour, Health and Solidarity (en)
29 Márta 1993 – 18 Bealtaine 1995 ← Bernard Kouchner – Élisabeth Hubert →
Feisire de Pharlaimint na hEorpa
Ina hionadaí do: Union pour la démocratie française 25 Iúil 1989 – 30 Márta 1993 Téarma parlaiminte: Tríú Parlaimint na hEorpa Toghcheantar: An Fhrainc Toghadh i: toghchán Pharlaimint na hEorpa 1989
Feisire de Pharlaimint na hEorpa
Ina hionadaí do: Union pour la démocratie française 24 Iúil 1984 – 24 Iúil 1989 Téarma parlaiminte: Dara Parlaimint na hEorpa Toghcheantar: An Fhrainc Toghadh i: toghchán Pharlaimint na hEorpa 1984
Feisire de Pharlaimint na hEorpa
17 Iúil 1979 – 30 Márta 1993 ← luach ar iarraidh – Jean-Marie Vanlerenberghe →
12 Uachtarán Pharlaimint na hEorpa
17 Iúil 1979 – 19 Eanáir 1982 ← Emilio Colombo – Piet Dankert →
Feisire de Pharlaimint na hEorpa
Ina hionadaí do: Union pour la démocratie française 17 Iúil 1979 – 23 Iúil 1984 Téarma parlaiminte: Céad Pharlaimint na hEorpa Toghcheantar: An Fhrainc Toghadh i: toghchán Pharlaimint na hEorpa 1979
Ministry of Labour, Health and Solidarity (en)
27 Bealtaine 1974 – 4 Iúil 1979 ← Michel Poniatowski – Michel Poniatowski →
Rúnaí ginearálta Conseil supérieur de la magistrature
1970 – 1974 ← Jacques Patin (en) – Paul Fouret (en)  →
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Institut d'études politiques de Paris Dámh an Dlí, Páras
Céim acadúil	ceadúnach
Teanga dhúchais	an Fhraincis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Polaitíocht
Suíomh oibre	Strasbourg An Bhruiséil
Gairm	polaiteoir, údar, dlíodóir, giúistís, breitheamh
Ball de pháirtí polaitíochta	Union pour la démocratie française
Ball de	Académie française (2008–2017)
Teangacha	An Fhraincis
Saothar
Suíomh a chartlainne	Cartlann Náisiúnta na Fraince [ 688AP]
Teaghlach
Céile	Antoine Veil
Páiste	Jean Veil, Pierre-François Veil, Claude-Nicolas Veil
Athair	André Jacob  agus Yvonne Steinmetz
Siblín	Denise Vernay, Madeleine Jacob agus Jean Jacob
Croineolaíocht
5 Iúil 2017	sochraid (Hôtel des Invalides)
Gradam a fuarthas (13 Iúil 2012)  Grand-croix de la Légion d'honneur‎ (2012)  golden class of the honour medal for Health and Social Affairs (en) (2011)  Schiller Prize of Marbach (en) (2010)  Coudenhove-Kalergi Plaque (en) (2010)  Duais Heinrich Heine (2009)  Ard-Oifigeach den Légion d'honneur (2007)  dochtúireacht oinigh ó Vrije Universiteit Brussel (2005)  Princess of Asturias Award for International Cooperation (en) (26 Bealtaine 1982)  saoránach oinigh den Bhruiséil (28 Bealtaine 1981)  Duais Idirnáisiúnta Shéarlais Mhóir Aachen (1980)  honorary doctor of the Hebrew University of Jerusalem (en) (1980)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Dhún Éideann (1979)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Bar-Ilan (1977)  Duais Monismanien (1975)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Princeton  Dame Commander of the Order of the British Empire (en)  Knight of the National Order of Merit (en)  dochtúireacht oinigh ó Ollscoil Brandeis  Ord na dTrí Réiltín, an dara grád  European Civil Rights Prize of the Sinti and Roma (en)  Honorary Doctorate from the National Autonomous University of Mexico (en)  Duais Thuaidh-Theas  Grand Cross of the Order of Prince Henry (en)  dochtúireacht oinigh ó Université libre de Bruxelles
Síniú

Saol

1980

Giúdachas

De shliocht Giúdach, tháinig slán as Auschwitz sa bhliain 1945. Na heachtraí thrámacha a bhain di le linn a hóige sa Dara Chogadh Domhanda a ghríosaigh í chun oibre ar son Eoraip Aontaithe, agus chaith sí a saol ag cur na cúise sin chun cinn.^[2]

Tá clú uirthi ar fud na hEorpa fós as a chinntiú go ndéanfaí na Giúdaigh a maraíodh le linn an Uileloiscthe a urramú agus a choimeád inár gcuimhne.

1993

Aire

Tá cáil ar leith ar Veil sa Fhrainc as an nginmhilleadh a dhéanamh dleathach agus as beatha na mban agus dálaí na gcimí a fheabhsú.^[2]

Mar aire rialtais sa Fhrainc, thug sí reachtaíocht ginmhillte isteach sna 1970idí. Ritheadh an reachtaíocht a cheadaíonn ginmhilleadh sa Fhrainc ("la Loi Veil sur l’IVG") sa bhliain 1974 agus Veil i gceannas ar an Roinn Sláinte i rialtas Giscard d’Estaing (1974-81).^[1]

AE

Na heachtraí thrámacha a bhain di le linn a hóige sa Dara Chogadh Domhanda a ghríosaigh í chun oibre ar son Eoraip Aontaithe, agus chaith sí a saol ag cur na cúise sin chun cinn.^[2]

Sa bhliain 1979, ceapadh í ina feisire de Pharlaimint na hEorpa agus toghadh í mar Uachtarán na Parlaiminte. D’fhan sí sa ról sin go dtí 1982. D’fhág sin gurbh í an chéad Uachtarán í den chéad Pharlaimint a toghadh go díreach agus gurbh í an chéad Uachtarán mná í (1979–1982 a tréimhse oifige).

Údar

Toghadh Veil ina ball den Académie française ag deireadh mhí na Samhna 2008. Glactar leis go forleathan go raibh a háit ar an Académie tuillte aici.^[1] Ach tháinig thart ar 100 duine le chéile ar an Pont des Arts i bPáras ar lá na vótála chun cur in aghaidh an gradam a bhronnadh uirthi, agus feachtas ar bun acu in aghaidh an ghinmhillte i gcónaí.

D'éag Veil ar 30 Meitheamh 2017.

Féach freisin

• Uileloscadh
• Ursula Hirschmann, Louise Weiss