Canada

'S e dùthaich ann an Ameireaga-a-Tuath a tha ann an Canada^[1]. Tha e suidhichte tuath air na Stàitean Aonaichte. Le farsaingeachd 9.93M km² 's e seo an dàrna dùthaich as motha san t-saoghal.

Canada

stàit neo-eisimeileach, dùthaich

Pàirt de	Aimearaga a Tuath
Cur air cois	1 dhen Iuchar 1867
Name	ꠇꠣꠘꠣꠒꠣ
Ainm oifigeil	Canada
Ainm dùthchasach	Canada, Canada
Ainm goirid	🇨🇦
Tar-sgrìobhadh IPA	kanadɑ
Participant in	Pacific War
Ainmichte às dèidh	Stadacona
Cànan oifigeil	Beurla, Fraingis
Laoidh	Ò Canada
Culture	culture of Canada
Motto	A Mari Usque Ad Mare
Motto	A mari usque ad mare
Mòr-roinn	Aimearaga a Tuath
Dùthaich	Canada
Prìomh-bhaile	Ottawa
Faisg air an uisge	Cuan Siar, Cuan Sèimh, An Cuan Artaigeach, Great Lakes, Hudson Bay
Suidheachadh cruinn-eòlais	Aimearaga a Tuath
Domhan-leud is -fhad
Coordinates of easternmost point
Coordinates of northernmost point
Coordinates of southernmost point
Coordinates of westernmost point
Puing as àirde	Mount Logan
Lowest point	An Cuan Artaigeach
Basic form of government	constitutional monarchy, federation, parliamentary system
Oifis aig ceann-stàite	monarc Chanada
Ceannard na stàite	Teàrlach III
Oifis aig ceann an riaghaltais	Prìomh-mhinistear Chanada
Ceannard an riaghaltais	Mark Carney
Has cabinet	King's Privy Council for Canada
Executive body	Government of Canada
Legislative body	Parliament of Canada
Highest judicial authority	Supreme Court of Canada
Central bank	Bank of Canada
Public holiday	unknown value
Currency	Canadian dollar
Crìoch còmhla ri	Na Stàitean Aonaichte, Rìoghachd na Danmhairge
Teacsa stéidheachaidh	Constitution Act, 1867
Driving side	right
Electrical plug type	NEMA 1-15, NEMA 5-15
Na bh’ann roimhe	Province of Canada
Language used	Beurla, Fraingis
Duais a fhuair e	Nansen Refugee Award
Cuspair eòlais	Canadian studies
Làrach-lìn	https://www.canada.ca
Described at URL	https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Canada
Hashtag	Canada, Kanada, canada
Top-level Internet domain	.ca, .quebec
Main regulatory text	Constitution of Canada
Bratach	flag of Canada
Gearradh-arm	coat of arms of Canada
Has seal, badge, or sigil	Great Seal of Canada
Tartan	maple leaf tartan
Official symbol	Castor canadensis
Geography of topic	geography of Canada
Feart	free country
History of topic	history of Canada
Item operated	embassy of Canada, The Hague
Official religion	no value
Patron saint	Joseph, Jean de Brébeuf, Saint Anne, North American Martyrs
Separated from	Rìoghachd Aonaichte na Breatainne Mòire agus Èireann, Rìoghachd Aonaichte, Rìoghachd Aonaichte
Railway traffic side	right
Open data portal	Canada Open Data portal
Economy of topic	economy of Canada
Demographics of topic	demographics of Canada
Mobile country code	302
Telephone country code	+1
Trunk prefix	1
Emergency phone number	911
GS1 country code	000-019, 060-099, 754-755
Licence plate code	CDN
Maritime identification digits	316
Stack Exchange tag	https://travel.stackexchange.com/tags/canada
Caractar Unicode	🇨🇦
Category for honorary citizens of entity	Category:Honorary citizens of Canada
Category for maps or plans	Category:Maps of Canada

Eachdraidh

Tha mòran ag aideachadh gu bheil dualchas na Gàidhlig ann an Canada ann an Albainn Nuaidh ann an suidheachadh cunnartach. Cho fad air ais ri 1987, chaidh a dhearbhadh gun robh fìor fheum anns a’ mhòr-roinn air leasachadh taobh na Gàidhlig.

Ann an 1890, chaidh bile thoirt a-steach le Seanadhair Tòmas Raibeart MacAonghais, a rugadh an Ceap Breatainn ach a bha ’na riochdaire airson Cholumbia Bhreatnach; ged nach do shoirbhich leis, bha e ’na bheachd Gàidhlig ainmeachadh mar an treas cànan oifigeil ann an Canada. Dh’ainmich e àireamhan a' Chunntais 1881 a bha sealltainn gum b’e 1,657,266 uil-àireamh an t-sluaigh Albannaich agus Èireannaich, an coimeas ri 1,289,929 de Fhrangaich agus gun ach 881,301 de Shasunnaich. Ged nach robh e cumail a-mach gun robh Gàidhlig aig gach Albannach is Èireannach, na eadhoin aig a’ mhòr chuid dhiubh, thagair e gun robh an àireamh a bha bruidhinn cànan an sinnsir anns an dà bhuidheann nàiseanta mòr gu leòr chum inbhe thèarainte a chosnadh."

Bailtean Mòra

Seo liosta na bailtean as motha ann an Canada:^[2]

• Toronto
• Montreal
• Calgary
• Edmonton
• Winnipeg
• Mississauga
• Vancouver
• London
• Ottawa
• Hamilton

Cruinn-eòlas

Mount Robson, na Beanntainn Creagach ann an Columbia Bhreatannach.

'S e an darna dùthaich as motha anns an t-Saoghal às dèidh na Ruise a th' ann an Canada, agus tha an t-iomall-fairge na Canada nas fhaide na fear aig dùthaich sam bith eile anns an t-saoghal.

Ged as e dùthaich mhòr agus farsaing a th' ann an Canada, chan eil mòran dhaoine a tha a' fuireach innte an coimeas ri dùthchannan eile. Thar farsaingeachd de 9,984,670 km², chan eil ach 32.976.026 (2007) a tha a' fuireach innte, neo 3.2 daoine airson gach km². Tha an cuid as motha de muinntir na Canada a' fuireach eadar Uindseor, Ontairio agus Baile Quebec, Quebec.

Tha na Beanntan Creagach san àirde an iar na dùthcha. Tha an Fhàsach Nk'mip suidhichte ann an Columbia Bhreatannach.

A thaobh am meud agus an doimhneachd, 's e nì as iongantaiche ann na Canada na lochan uisge a th' innte. Tha iad a' toirt bàrr air lochan uisge an t-saoghail; mar a tha Loch Superior, an dàrna loch-uisge as motha sa chruinne a-rèir fharsaingeachd uachdair (Loch Michigan-Huron, 1mh) agus a tha 350 mìle air fad, agus 160 mìle air leud. Tha astar 115 mìle ceithir timcheall an loch-uisge seo, agus tha e 1,332 troigh air doimhneachd. Tha trì no ceithir de na lochan seo dlùth do a chèile; agus a' tearbadh Chanada uachdrach bho Stàitean Aonaichte Aimearaga a tha air an taobh eile. Bho loch gu loch dhiubh seo tha aibhnichean a' ruith, a' meudachadh gu mòr mar a tha iad a' dol air an aghaidh, gus am bheil an abhainn mhòr don ainm an Abhainn Labhrainn(Abhainn naoimh Labhrainn) a' tòiseachadh. Tha an abhainn seo dlùth do 100 mìle air leud far am bheil i a' ruigsinn a' chuain. Tha 1900 mìltean bhon àite bho am bheil an abhainn seo ag èirigh, a dh'ionnsaigh an àite far am bheil i a' coinneachadh na fairge. Tha aon àite air Abhainn Labhrainn a tha air ainmeachadh "loch nam mìle eilein"; tha 117 eilean ann an aon ruith air an abhainn seo. Tha iad do gach cumadh agus meudachd, fo choille dhreachmhor. Anns na h-àiteachan sin, far am bheil loch a' tuiteam a-staigh do loch eile mar a tha iad a' tèarnadh le leathad chum a' chuain, tha sruthan brasa, agus leumannan uisge nach eil an coimeas ri fhaicinn anns an t-saoghal gu lèir.^[3]

Mòr-roinnean Chanada

Faic cuideachd: Mòr-roinnean Chanada

Tha na deich mòr-roinnean aig Canada air an ainmeachadh mar a leanas còmhla ri na prìomh-bhailtean agus a' bhliadhna anns a dh'aonaich iad leis an dùthaich. Tha trì roinnean ann an Canada cuideachd, 's e sin Roinnean an Iar Thuath, Nunabhùt is Roinn an Iucon.

Roinn	Giorrachadh	Prìomh-bhaile	Ghabh ballrachd an co-chaidreachas
Ontàirio	ON	Torònto	1 an t-Iuchar, 1867
Cuibèg	QC	Cathair na Cuibèige	1 an t-Iuchar, 1867
Alba Nuadh	NS	Halafacs	1 an t-Iuchar, 1867
Bronsuic ùr	NB	Baile-feardorcha	1 an t-Iuchar, 1867
Manatòba	MB	Uinnipèg	15 an t-Iuchar, 1870
An Chaluim bhreatainn	BC	Bhioctoria	20 an t-Iuchar, 1871
Eilean Eòin	PE	Baile Sheàrlot	1ad, an t-Iuchar, 1873
Sascàiteuain	SK	Reginea	1 an t-Sultain, 1905
Albàrta	AB	Eadmonton	1 an t-Sultain, 1905
An Talamh Ùr is Labrador	NL	Baile Naoimh Eòin	31 am Màrt, 1949
Roinnean an Iar Thuath	NT	Sgian-bhuidhe	15 an t-Iuchar, 1870
Roinn an Iucon	YT	Each-bàn	13 an t-Ògmhios, 1898
Nunabhùt	NU	Icialuat	1 an Giblean, 1999

Daoine ainmeil

• B' e ceimigear a bha anns an t-Onorach Gerhard Herzberg a bhuannaich an Duais Nobel ann an Ceimigeachd anns a' bhliadhna 1971.
• 'S e eaconamaiche a tha ann an Robert Mundell a bhuannaich an Duais Nobel ann an Eaconomacachd anns a' bhliadhna 1999.
• B'e fear-ciùil ùr-ghnothach a bha ann am Martyn Bennett. Mheasgaich e ceòl Albannach traidiseanta agus modhannan as ùire.
• Tha Loreena McKennitt, C.M., 'na seinneadair, clàrsair, agus neach-piana ainmeil.
• B' e cleasaiche ainmeil a bha ann an Raymond Burr, chluich e m. e. anns a chiad shreath de Ironside. Tha rionnag aig Burr air Sraid na Cliu ann an Hollywood.

Spòrs

• 'S e Sgioba nàiseanta rugbaidh Chanada fear den sgiobaichean mòra aig rugbaidh.
• 'S e spòrs bhuidheann ann an Canada a tha ann am Ball-coise Canaidianach.
• Tha hocaidh-deighe cumanta cuideachd.