Hispania Nova Citerior Antoniniana

Hispania Nova Citerior Antoniniana^[1] é o nome dunha suposta provincia romana creada polo emperador Caracalla e que ocuparía o territorio que posteriormente converteríase na provincia de Gallaecia na reforma de Diocleciano incluíndo nela os conventos Lucense, Bracarense e Asturicense.

Hispania Nova Citerior Antoniniana

Localización

División de Hispania en provincias e conventus.

Historia

A existencia desta provincia foi proposta a partir do descubrimento de dúas inscricións atopadas en León a mediados do século XIX, cuxa interpretación suxire a existencia da mesma e cuxa duración foi reducíndose conforme foron aparecendo máis probas epigráficas desde o postulado inicial de que existiu durante todo o século III ata considerar que este nome é en realidade unha denominación alternativa da provincia Citerior Tarraconense.

Recentemente, o descubrimento doutra inscrición en Italia reavivou o debate sobre esta provincia, pero esta vez chamándoa Provincia Hispania Superior e cun ámbito territorial máis reducido, agrupando os conventos lucense e bracarense mais excluíndo ao conventus asturicense, que anteriormente considerábase incluído nela como o estivo posteriormente a Gallaecia de Diocleciano.^[2]

Hai dúbidas sobre o momento final da provincia pois mentres Ozcáriz Gil opina que tivo que ser contra o 235 con Maximino o Tracio^[3] outros, cren que esta provincia volveu ser parte da Citerio até o goberno de Diocleciano (284-305), quen levou a cabo unha gran reorganización do Imperio, co criterio de multiplicar as provincias e agrupalas baixo a dependencia de unidades máis amplas chamadas diocese.^[1]

Epigrafía

As dúas inscricións aparecidas en León no século XIX nas que se cita a un gobernador chamado Caio Xulio Cerealis, quen estaría ao mando dunha, aparentemente, nova provincia esgazada da Citerior e que sería unha provincia consular,^[4] son as seguintes:

[Iunoni Regina[e] / pro salute [a]c imperii / diuturnitate [imp(eratoris)] / M. Aurelli (sic) Antonin[i] / Pii Fel(icis) Aug(usti) et Iulia[e] / piae fel(icis) Aug(ustae) matri[s] / Antonini Aug(usti) ca[s] / trorum senatus ac / patriae / C. Iul(ius) Cerealis co(n)s(ularis) leg(atus) / Aug(usti) pr(o) pr(aetore) pr(ovinciae) H(ispaniae) N(ovae) C(iterioris) Anton[i] / nianae post div(issionem o isam) / provinc(iae) primus ab eo m[issus]^[5][6][7]

Nesta primeira, Hübner e Diego Santos^[8] len "post divissionem" mentres que Alföndy le "post divisam".

[...matris Antonini Aug. castrorum] / senat[us ac patriae] / C. Iul. C[erealis cos.] / leg. Aug. [pr. pr. H. n. c.] / Antoni[nianae post] /divisam [provinciam] / primu[s ab eo missus.]^[9][10]

Notas

1. Escudero 2012, p. 128
2. Ozcáriz Gil 2007, p.
3. Ozcáriz Gil 2007, p. 42
4. Hübner 1888, p. 69
5. CIL II 2661
6. ILS 1157
7. citado en Ozcáriz Gil 2012, p. 34
8. Diego Santos 2009, pp. 198-206, 659-667
9. CIL II 5680
10. citado en Ozcáriz Gil 2012, p. 34

Véxase tamén

Bibliografía

• Alföldy, Géza (2002). Provincia Hispania Superior (en castelán). A Coruña: Universidade da Coruña. ISBN 9788497490375.
• Escudero, José Antonio (2012). Curso de Historia del Derecho (en castelán) (4ª ed.). Madrid: Escudero Lopez, Jose Antonio. ISBN 9788461597871.
• Diego Santos, Francisco (2009). El Conventus Asturum y Anotaciones al Noroeste Hispano (en castelán). Oviedo: KRK EDICIONES. ISBN 978-84-8367-222-8.
• Hübner, (1888). . Barcelona: pp. 169-170., Emil (1888). La Arqueología de España (en castelán). Barcelona: Tipo-litografía de los sucesores de Ramírez y ca.
• Ozcáriz Gil, Pablo (2007). "Algunas consideraciones acerca de la provincia "Hispania superior" y su administración". Pyrenae: revista de prehistòria i antiguitat de la Mediterrània Occidental (en castelán) 38 (2): 33–46. ISSN 0079-8215.
• Santos Yanguas, Narciso (1988). El ejército y la romanización de Galicia: conquista y anexión del noroeste (en castelán). Oviedo: Universidade de Oviedo. ISBN 84-7468-144-8.