Madeirudo

O madeirudo ou boleto bo^[2] (Boletus edulis) é o nome dun cogomelo comestible, pertencente ao xénero das andoas ou boletos (Boletus). Pode atoparse moi frecuentemente en bosques de piñeiros. É un cogomelo que pode alcanzar dimensións notables; polo xeral o chapeu pode medir de 7 a 20 cm de diámetro e o pé adquirir a mesma altura. Adoita confundirse con Tylopilus felleus ou coa andoa escura (Boletus badius).

Madeirudo
Clasificación científica
Reino: Fungi División: Basidiomycota Clase: Agaricomycetes Orde: Boletales Familia: Boletaceae Xénero: Boletus Especie: B. edulis
Nome binomial
Boletus edulis Bull. (1782)
Sinonimia[1]
Ceriomyces crassus Battarra (1775) Boletus solidus Sowerby (1809) Leccinum edule (Bull.) Gray (1821) Dictyopus edulis (Bull.) Forq. (1890)

Altamente apreciado, a andoa é comercializada fresca no outono, no centro e sur de Europa, pero tamén se comercializa seco por todo o mundo.

Etimoloxía

Do latín edulis, «comestible», aínda que derivado do grego.

O nome vulgar galego madeirudo pode que veña polo aspecto robusto do pé (coma madeira).

Determinación e características

A forma deste cogomelo é moi característica, quizais similar á dun tapón de cava. Unha das características máis rechamantes deste cogomelo á hora de determinala é a cor entre marrón e negro do seu chapeu; posúe unha coloración inicialmente branca, que adquire pouco a pouco un aspecto máis escuro, case entre o marrón-negro. O himenio está unido ó pé; é desde o chapeu de cor branca.

O madeirudo na cultura popular galega

• Por madeirudos no souto, non corras atrás doutro. Os Madeirudos (en xeral Boletus de carne branca, que non viran de cor) son moi doados de recoñecer e non hai risco de lamentábeis confusións. Pode darse o caso de encotrar un madeirudo fel (Tylopilus felleus) amargo como o fel polo sabor amargo da carne, que é insoportábel aínda cun pequeno anaco.
• Polo souto amodiño ollear, se madeirudos queres atopar
• Setembro mollado, cogordo no castaño
• Cogordo do carballiño, canto mais zoncho mais fino
• Fungo repoludo, ou cogordo ou madeido^[3].

Usos Gastronómicos

Cesto de andoas.

Este cogomelo é unha das máis apreciadas polo seu sabor e textura. O nome latino do cogomelo indica esta característica: en latín edulis significa "comestible". Adoita empregarse tanto cociñada como en conservas (en vinagre ou aceite). A carne deste cogomelo é branca (tirando cara a marrón) e compacta, tanto no chapeu como no pé, aínda que os exemplares máis vellos adoitan mostrar unha carne máis branda. Non adoita despedir cheiros particulares e ten un sabor ben definido: doce como o das abelás.

Posibles confusións

Pódese confundir co Boletus reticulatus, pero este non ten a marxe esbrancuxada, a súa cor é uniforme, e a cutícula mate, seca e finamente reticulada. Tamén é un excelente comestible.

Galería de imaxes

• 
• 
• 
•