Pulmón (arácnidos)

Os pulmóns en libro,^[1] pulmóns laminares,^[2] pulmóns foliáceos,^[2] ou filotraqueas,^[2][3] son órganos respiratorios internos propios das arañas, escorpións e outros arácnidos.

Anatomía externa dunha araña:
1 e 3, posición dos pulmóns en libro;
4, os espiráculos traqueais;
2, as fieiras).

Descrición

Esquema dun pulmón en libro: 1: poro; 2: espazo cheo de hemolinfa; 3: láminas do pulmón.

Aparecen nun número que varía dun par na maioría das arañas a catro pares nos escorpións, comunicados co exterior mediante un espiráculo ou estigma. Están consituídos por un conxunto de cavidades laminares de tecidos derivadas do hemocele que determinan unha serie de espazos adxacentes bañados alternativamente polo aire e pola hemolinfa (equivalente ao sangue dos vertebrados), e que están organizadas como as páxinas dun libro (polo que en inglés este órgano se chama book lung).^[2]

Moitos arácnidos, como os ácaros, non teñen estes pulmóns e respiran soamente a través de traqueas ou da superficie do seu corpo.

Funcionamento

As pregas maximizan a superficie exposta ao aire, e deste modo facilitan o intercambio de gases co ambiente. Na maioría das especies non se require o movemento das láminas para facilitaren a respiración.

Evolución

Estes pulmóns non están evolutivamente emparentados cos pulmóns dos tetrápodos, senón que evolucionaron das branquias en libro dos xifosuros (cangrexos de ferradura e similares) e, aínda que son semellantes na súa estuctura, nos organismos acuáticos teñen unha situación diferente.