Filovíridos

Filoviridae ou filovíridos é unha familia de virus (cuxos membros tamén se chaman filovirus)^[1] formada por virus con virións de forma filamentosa, entre os cales os máis famosos son o virus Ebola e o virus Marburg, que xunto con outros membros do grupo orixinan unhas febres hemorráxicas virais graves en humanos e outros primates.^[2] Todos os membros dos xéneros Ebolavirus e Marburgvirus considéranse axentes selectos,^[3] patóxenos do grupo de risco 4 da OMS que requiren un nivel de bioseguridade 4,^[4] patóxenos prioritarios de categoría A dos INH/NIAID dos Estados Unidos,^[5] axentes de bioterrorismo de categoría A dos CDC dos Estados Unidos,^[6] e están na lista dos axentes biolóxicos para o control da exportación do grupo Australia.^[7] O outro xénero da falimia, os Cuevavirus ^[8] crese que será clasificado igual no próximo futuro.

Familia Filoviridae
O virus Marburg, un dos filovirus máis notables.
Clasificación científica
Grupo: V (Virus ARN monocatenario negativo) Orde: Mononegavirales Familia: Filoviridae
Xéneros
Cuevavirus Ebolavirus Marburgvirus

Nome

A familia foi creada en 1982^[2] e emendada en 1991,^[9] 1995,^[10] 2000,^[11] 2005,^[12] 2010^[8] e 2011.^[13] Inicialmente creouse un só xénero na familia, chamado Filovirus, que despois foi abolido e dividido en varios xéneros. Actualmente o Comité Internacional de Taxonomía de Virus (ICTV) inclúe tres xéneros dentro da familia, que son: Cuevavirus, Ebolavirus, e Marburgvirus, e a familia está dentro da orde Mononegavirales.^[8][8] O seu nome fai referencia á súa forma filamentosa (do latín filum, fío) e leva o sufixo -viridae propio das familias víricas.^[2]

Segundo as normas de nomenclatura o nome Filoviridae debe ir en maiúscula e cursiva e precedido da palabra familia e nunca se abrevia. Igual para os nomes dos xéneros e especies, pero os virus membros das especies non se escriben en cursiva e poden abreviarse.^[8][13]

Criterios de inclusión na familia

Un virus da orde Mononegavirales é membro da familia Filoviridae se cumpre os seguintes criterios:^[8][13]

• Causa unha febre hemorráxica viral en certos primates.
• Infecta a primates, porcos ou morcegos na natureza.
• Ten que adaptarse mediante unha pasaxe serial para causar a enfermidade en roedores.
• Replícase exclusivamente no citoplasma da célula hóspede.
• Ten un xenoma de ≈19 kb.
• Ten un xenoma de ARN que constitúe o ≈1.1% da masa do virión.
• O seu xenoma ten unha masa molecular de ≈4,2 x 10⁶ Da.
• O seu xenoma contén un ou máis solapamentos de xenes.
• O seu xenoma contén sete xenes na seguinte orde: 3'-UTR-NP-VP35-VP40-GP-VP30-VP24-L-5'-UTR
• O seu xene VP24 non é homólogo dos xenes doutros mononegavirus.
• O seu xenoma contén sinais de iniciación e terminación da transcrición que non se encontran nos xenomas doutros mononegavirus.
• Forma nucleocápsides cunha densidade de flotación en CsCl de ≈1,32 g/cm³.
• Forma nucleocápsides cun canal axial central (≈10-15 nm de diámetro) rodeado dunha capa escura (≈20 nm de grosor) e unha capa externa helicoidal (≈50 nm de grosor) cunha estriación cruzada (periodicidade de ≈5 nm).
• Expresa unha glicoproteína de fusión de clase I que está moi N- e O-glicosilada e acilada na súa cola citoplásmica.
• Expresa unha proteína de matriz principal que non está glicosilada.
• Forma virións que se evaxinan da membrana plasmática.
• Forma virións que son predominantemente filamentosos (con forma de U ou de 6) e que son de ≈80 nm de diámetro, e varios centos de nm de lonxitude (chegan ás veces ata 1.400 nm).
• Forma virións que teñen proxeccións superficiais de ≈7 nm de lonxitude separadas ≈10 nm unhas das outras.
• Forma virións cunha masa molecular de ≈3,82 x 10⁸ Da; e teñen un S_20W de polo menos 1,40; e unha densidade de flotación en tartarato potásico de ≈1,14 g/cm³.
• Forma virións que son pouco neutralizados in vivo.

Organización da familia

Familia Filoviridae: xéneros, especies, e virus

Nome do xénero	Nome da especie	Nome do virus (Abreviación)
Cuevavirus	Lloviu cuevavirus (especie tipo)	Lloviu virus (LLOV)
Ebolavirus	Bundibugyo ebolavirus	Bundibugyo virus (BDBV; antes BEBOV)
	Reston ebolavirus	Reston virus (RESTV; antes REBOV)
	Sudan ebolavirus	Sudan virus (SUDV; antes SEBOV)
	Taï Forest ebolavirus	Taï Forest virus (TAFV; antes CIEBOV)
	Zaire ebolavirus (especie tipo)	Ebola virus (EBOV; antes ZEBOV)
Marburgvirus	Marburg marburgvirus (especie tipo)	Marburg virus (MARV)
		Ravn virus (RAVV)

Nomenclatura por debaixo do nivel de especie

Unha especie vírica pode conter varios "virus". Por exemplo, a especie Marburg marburgvirus contén dous virus (virus Marburg e virus Ravn), e a especie Zaire ebolavirus só contén o virus Ebola. Fixéronse recomedacións para a identificación destes virus por debaixo do nivel de especie.^[14] Entre elas están o uso do nome do virus / cepa / sufixo do hóspede do que se illou / país ou mostra / ano ou mostra / designación da variante xenética / designación do illado. Recoméndase o uso do sufixo "rec" se o virus foi identificado por ADN recombinante.

Filoxenética

A taxa de mutación dos seus xenomas estimouse que está entre 0,46 × 10⁻⁴ e 8,21 × 10⁻⁴ substitucións de nucleótidos/sitio/ano.^[15] O antepasado común máis recente das especies Reston ebolavirus e Zaire ebolavirus estimouse que se orixinou en ~1960. O antepasado común máis recente dos virus da especies Marburg marburgvirus estimouse en hai 700 anos e os da especie Sudan ebolavirus en hai 850 anos. A familia, incluídos os Cuevavirus, crese que apareceu hai ~10.000 anos. Pero os antepasados de virus similares a filovirus son máis antigos como demostran os datos paleovirolóxicos.

Paleoviroloxía

Os antepasados dos filovirus teñen unha historia de varias decenas de millóns de anos. Identificáronse elementos virais endóxenos (EVEs) que parece que derivan de virus similares a filovirus nos xenomas de morcegos, roedores, musarañas, tenrecs, tarseros, e marsupiais.^[16][17][18] Aínda que a maioría dos EVEs similares a filovirus parecen ser pseudoxenes, as análises evolutivas suxiren que os ortólogos illados de varias especies de morcegos do xénero Myotis mantivéronse por selección.^[19]

Ciclo de vida

O ciclo vital dun filovirus empeza coa unión do virión a un receptor da superficie celular específico, seguida pola fusión da envoltura do virión coas membranas celulares e a liberación da nucleocápside do virus no citoplasma. A ARN polimerase do virus é unha ARN polimerase ARN dependente codificada no xene L, que descapsida parcialmente a nucleocápside e realiza a transcrición dos xenes en ARNms de febra positiva, os cales son despois traducidos a proteínas estruturais e non estruturais. A ARN polimerase dos ebolavirus (L) únese a un só promotor localizado no extremo 3' do xenoma. A transcrición pode rematar despois dun xene ou continuar cara ao seguinte xene augas abaixo. Isto significa que xenes que están preto do extremo 3' do xenoma son os que se transcriben con maior abundancia, mentres que os que están cara ao extremo 5' son transcritos con menor probabilidade. A orde dos xenes é, por tanto, un xeito simple pero efectivo de regulación transcricional. A proteína que se produce máis abundantemente é a nucleoproteína, cuxa concentración na célula determina cando o xene L cambia de facer a transcrición de xenes a facer a replicación do xenoma. A replicación orixina antixenomas de ARN de febra positiva e lonxitude completa, que, á súa vez, son tanscritos en copias dos xenomas da proxenie do virus de febra negativa. As proteínas estruturais que se sintetizan e os xenomas autoensámblanse e acumúlanse preto da cara interna da membrana plasmática da célula hóspede. Os virións evaxínanse da célula, e obteñen as súas envolturas da membrana da célula, xunto con proteínas do virus que se inseriron na mesma e que forman as espículas da envoltura. A proxenie madura xa pode infectar a outras células e recomezar o ciclo.

Inmunidade

O sistema inmunitario humano ten unha escasa capacidade de combater estes virus, que se pode deber en parte á complexa síntese da glicoproteína viral (GP) que forma espículas heterotrímeras dentro da membrana da envoltura do virión. Os xenes que codifican a síntese desta proteína no virus Ebola, pero non no virus Marburg, conteñen un codón de parada e, como resultado, poden producirse dúas formas de GP do Ebola por medio dun cambio. A lonxitude do precursor da proteína GP diminúe ao ser esta cortada proteoliticamente para formar unha variante truncada, secretable (sGP). O resultado de repetir este proceso é que se orixinan na proteína unha variedade de epitopos que confunden ao sistema inmunitario ou simplemente no lle dan tempo para combater a infección antes de que o organsimo sucumba á doenza.

Outra proteína expresada polo virus e recoñecida polo sistema inmunitario é a VP40, que normalmente se expresa na membrana xunto coa VP24.