Illa Norte

A Illa Norte^{[Cómpre referencia]} ou Illa do Norte^[1] ('North Island' en Inglés, ou 'Te Ika ā Maui', 'O Peixe de Maui', en Maori) é unha das dúas illas principais de Nova Zelandia, separada da Illa Sur, polo Estreito de Cook.

Illa Norte

(en) North Island (mi) Te Ika-a-Māui
Tipo	illa
Epónimo	norte
Parte de	Nova Zelandia
Situado na entidade xeográfica	Nova Zelandia
Localización
Continente	Oceanía insular
División administrativa	Nova Zelandia
39°S 176°L
Bañado por	Océano Pacífico
Características
Altitude	2.797 m
Punto máis alto	Monte Ruapehu  (2.797 m )
Superficie	113.729 km²

Vista de Napier desde Sugar Loaf Hill

A illa ten unha rexión montañosa (máis baixa que a da Illa Sur), que consta de montes boscosos, unha meseta central volcánica e outeiros.

Os vales de Rotorua e Taupo, situados preto da Baía de Plenty, teñen algúns dos mananciais termais máis grandes de Nova Zelandia. Prodúcense cando a auga subterránea sobrecalentada xorde á superficie a través das rocas. O lago Taupo, situado no centro da illa, é o maior de Nova Zelandia e ocupa o cráter dun volcán extinto.

Cara ao suroeste da illa atópase un volcán extinto, o monte Taranaki, de 2518 metros.

O clima e a topografía da illa son máis favorables para a agricultura. Ovinos e bovinos poden alimentarse no verán e inverno nos ricos pastos que rodean Auckland e Christchurch. Unha ampla gama de cultivos, que inclúen hortalizas, cereal e froitas como a uva e o kiwi, prodúcense na parte norte de Nova Zelandia. As ricas zonas pesquerías do océano Pacífico teñen unha crecente importancia económica.

Nome e uso

Aínda que a illa coñeceuse como a "Illa Norte" durante moitos anos^[2], en 2009 a Xunta Xeográfica de Nova Zelandia atopou que, xunto coa Illa do Sur, a Illa Norte non tiña nome oficial.^[3] Logo dunha consulta pública, a xunta nomeou oficialmente á illa Illa Norte como Te Ika-a-Maui en outubro de 2013.^[4]

Mitoloxía maorí

Segundo a mitoloxía de maorí, as illas do norte e do sur de Nova Zelandia xurdiron pola acción do semideus Māui. Māui e os seus irmáns pescaban desde a súa canoa (a Illa Sur) cando pescou un gran peixe e sacouno do mar. Mentres non miraba aos seus irmáns estes loitaron polo peixe e cortárono. Este gran peixe converteuse na Illa Norte e, polo tanto, o nome maorí para a Illa Norte é Te Ika-a-Māui (O Peixe de Māui). Crese que as montañas e os vales formáronse como resultado de queos irmáns de Māui cortaran o peixe. Ata principios do século XX, un nome alternativo dos maorís para a Illa Norte foi Aotearoa. No uso actual, Aotearoa é o nome colectivo para Nova Zelandia como un todo.

Principais cidades

A illa do norte ten unha poboación máis grande que a illa do sur coa cidade máis grande do país, Auckland así como a capital, Wellington en ambos extremos da illa:

• Auckland, con 1 495 000 habitantes (zona metropolitana) e situada no golfo de Huaraki, no nordés da illa.
• Wellington, (zona metropolitana) (capital de Nova Zelandia), con 405.000 habitantes e situada no extremo sur da illa.

Áreas urbanas da Illa Norte por poboación
		Área Urbana	Rexión	Poboación xuño 2016			Área Urbana	Rexión	Poboación xuño 2016
	1	Auckland	Auckland	1.495.000		11	Wanganui	Manawatu-Wanganui	39.600
	2	Wellington	Wellington	405.000		13	Gisborne	Gisborne	36.100
	3	Hamilton	Waikato	230.000		13	Pukekohe	Auckland	29.800
	4	Tauranga	Baía de Plenty	134.400		14	Taupo	Waikato	24.100
	5	Napier-Hastings	Baía de Hawke	131.000		15	Masterton	Wellington	21.200
	6	Palmerston North	Manawatu-Wanganui	84.300		16	Levin	Manawatu-Wanganui	20.600
	7	Rotorua	Baía de Plenty	57.800		17	Whakatāne	Baía de Plenty	19.600
	8	New Plymouth, Nova Zelandia	Taranaki	56.800		18	Feilding	Manawatu-Wanganui	16.250
	9	Whangarei	Northland	56.400		19	Tokoroa	Waikato	13.700
	10	Kapiti	Wellington	41.800		20	Hawera	Taranaki	11.800

Picos maiores

• Monte Ruapehu (2797 m)
• Monte Taranaki (2518 m)
• Mangaweka (1733 m)
• Hikurangi (1440 m)
• Raukumara (1413 m)
• Monte Tarawera (1111 m)

Principais lagos

• Rotoiti
• Rotorua
• Tarawera
• Taupo
• Waikare
• Waikaremoana
• Wairarapa