Lesma

A lesma, lamagacha, limacha ou limaco é un molusco gasterópodo pulmonado, sen cuncha aparente. En realidade, as lesmas posúen un resto de cuncha, interno, formado por unha fina lámina calcaria baixo o escudo ou manto.

Lesma
Instancia de clase de organismos coñecidos por un nome común particular
Subclase de Gasterópodos
Taxon coñecido por este nome común Soleolifera (pt) Onchidiidae
Fontes e ligazóns
Descrito pola fonte Dicionario Enciclopédico Granat Q98140247 The Domestic Encyclopædia; Or, A Dictionary Of Facts, And Useful Knowledge Domestic Encyclopædia (1802)/Supplement/Slugs (en) , Domestic Encyclopædia (1802)/Slug (en)
[ Wikidata ] [ G:Commons ] [ C:Commons ]

A súa aparencia é pegañenta e viscosa. As lesmas teñen hábitos semellantes aos dos caracois, aínda que se atopan sempre en lugares húmidos. Ao careceren de cuncha externa son máis vulnerábeis ó desecamento. Son moi comúns en bosques, campos e xardíns.

Alimentación

A alimentación das lesmas é variada. Prefiren as follas e outros tecidos vexetais, pero tamén poden alimentarse de restos animais. Aliméntanse de noite e poden tomar ao día unha cantidade de alimento equivalente á metade do seu peso.

Reprodución

Lesma adulta rubindo por un terreo areoso en Bares.

As lesmas son seres hermafroditas (un mesmo individuo presenta órganos sexuais femininos e masculinos) e caracterízanse polo feito de que, durante o seu desenvolvemento, a masa visceral sofre unha torsión, enrolándose sobre si mesma. Así, adoptan a forma espiral tan característica da cuncha dos caracois. Pon os ovos entre uns días e unhas semanas despois do acoplamento. Depositan unha cantidade comprendida entre 100 e 500 ovos nun burato.

A incubación ten unha duración variable, que depende das condicións climáticas, especialmente a temperatura. A 5 graos a incubación pode durar tres meses, mentres que a 20 graos dura tres semanas. Ao saír dos ovos apenas miden uns milímetros e o seu corpo é transparente. O período de vida depende das zonas e varía entre os 9 e os 18 meses.

Sinonimia

Sendo lesma a forma máis estendida^[1] e estandarizada nos dicionarios de referencia, coñécese tamén baixo numerosas denominacións locais e variantes.

aligacha[2] alimacha[3][4][5][6] cornacha[7] corta[8] lagáchema[9] lagharta[10] lamacha[11] lamáchega[12] lamagacha[13] lamigocha[14]

lemáchega[15] lemegacha[16] lerma[17] lerme[18] lermia[19] lerne[20] lesme[21] lesmes[22] lesmia[23] lezma[24]

lezme[25] lezna[26] lezne[26] lierme[27] ligacha[26] lima[28] limacha[29] limáchega[30] limaco[31] limiago[32]

limigocha[33] lizmacha[34] llimaco[35] lumacha[36] lumigacha[37]. lurmigacha[38] meligoxo[39] miligacha[40] miligocha[41]|

Ademais, Martín Sarmiento recolleu "lesmea" e "lexma" dentro dunha lista de Nombres de sabandijas e insectos (en Catálogo de Voces y Frases de la Lengua Gallega, 1745), que non sabemos se se refiren a este mesmo animal. Tamén se recolle a forma castelá babosa^[42].

A lesma na cultura popular galega

Os campesiños consideran as lesmas prexudiciais para o campo, e mátanas botándolles sal. Crese que, cando alguén se acerca a unha lesma, caga por ela^[43].

Un tratamento contra as espullas consiste en unta-las mans coa baba dunha lesma viva branca, nunca negra. Despois, crávase un paíño na lesma e espétase no chan. Cando seca o animal, curan as espullas^[44]. Tamén se usan para cura-los furunchos da xente e contra o erizo dos bois^[45][46].

Adiviñas

• Unha cousa cousiña,/ non ten óso nin osiña/ e pace coma unha marraquiña^[47].
• Unha señora/ vestida de negro,/ tórnalle os cochos,/ que ós cans non ten medo.

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de gasterópodos de Galicia.

• 
  Pequena lesma en folla de leituga, Boiro
• 
  Santiago de Compostela
• 
  Santiago de Compostela
• 
  Vilarromarís, Oroso