Lingua arromanesa

O arromanés,^[2] tamén coñecido como macedorromanés^[2] (limba armãneascã, armãneashti ou armãneshce) é un idioma do conxunto das linguas romances orientais falado no Sueste de Europa por 300 mil persoas do pobo arromanés.

Arromanés armãneashce
Outros nomes:	armãneashti, limba armãneascã
Falado en:	Grecia Albania Romanía Macedonia do Norte Serbia Bulgaria
Total de falantes:	300.000
Familia:	Indoeuropea  Itálica   Románica    Románica oriental     Balco-románica      Arromanés
Escrita:	alfabeto latino (variante arromanesa)
Status oficial
Lingua oficial de:	Recoñecida como lingua minoritaria en Macedonia do Norte
Regulado por:	Non ten regulación oficial
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	rup
ISO 639-3:	rup
Mapa
Status
O arromanés está clasificado como definitivamente en perigo polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[1]

Comparte semellanzas co romanés, mais a diferenza deste que tivo influencias das linguas eslavas, o arromanés tivo influencia do grego. Algúns filólogos non o consideran un idioma separado, senón só un dialecto arcaico do romanés. Unha das súas características fonéticas peculiares é a perda do f- inicial latino (do mesmo xeito que en castelán): ferrum → her ("ferro"), aínda que este mesmo trazo compárteo tamén co meglenorromanés.

Este idioma actualmente é falado en comunidades espalladas entre os seguintes estados: Estados Unidos, Francia, Australia, Alemaña, Grecia, Bulgaria, Romanía, Macedonia do Norte, Albania e Serbia; tal dispersión explícase porque durante séculos a maior parte dos arromaneses (chamados outrora polos eslavos "kutzovalacos" e, dadas as semellanzas no seu modo de vida cos rom ou xitanos, "tsintaros") viuse forzada a un modo de vida transhumante en carromatos, seguindo circuítos dentro do sur da Península dos Balcáns.

Exemplo da lingua

Tatã a nostru

cai eshci pi tser,

s-ayisascã numa a Ta,

s-yinã Amirãrilja a Ta,

s-facã vreare-a Ta,

cum pi tserlu,

ashi sh-pisti loc.

Pãne-a nostrã atsea di cathi dzuã dã-nã-u sh-azã

shi ljartã-nã amãrtiile-a noastre

ashi cum lji-ljirtãm sh-a amãrtoshlor a noshci.

Shi nu nã-du la pirazmo,

ala aveaglji-nã di atsel arãulu.

Cã a Ta easte Amirãrilja shi puteare

a Tatãlui shi Hiljlui shi a Ayului Spirit,

torã, totãna shi tu eta-a etilor.

Amen.

(o Noso Pai - fonte)

Tuti iatsãli umineshtsã s-fac liberi shi egali la nãmuzea shi-ndrepturli. Eali suntu hãrziti cu fichiri shi sinidisi shi lipseashti un cu alantu sh-si poartã tu duhlu-a frãtsãljiljei.

(Artigo 1 da Declaración Universal dos Dereitos Humanos)