Partido Moderado

O Partido Moderado ou Partido Liberal Moderado era a principal organización política española en liza polo poder no reinado de Isabel II (1833-1868). O nome procede do acordo tácito coa rexente María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias para mante-la orde social. Tamén foi coñecido como Partido Estatutista, porque defenderon o Estatuto Real de 1834, aprobado por Francisco Martínez de la Rosa. A outra organización política rival que se lles opuña era o Partido Progresista. Ámbalas dúas organizacións eran liberais e dinásticas ou isabelinas —é dicir, defensoras da liña dinástica borbónica representada por Isabel II fronte aos carlistas—.

Partido Moderado
Instancia de partido político
Ideoloxía política catolicismo político centralismo liberalismo económico monarquismo confessionalismo (pt)
Posición política centrismo centrodereita
Persoas e organizacións
Fundador/a Francisco Martínez de la Rosa
Datas e cronoloxía
Fundación 1834
Disolución 1874
Sucedido por Partido Liberal-Conservador
Substituído por Partido Liberal-Conservador
Localización
País España
Fontes e ligazóns
Descrito pola fonte Novo Dicionario Enciclopédico, 1911-1916 Q84065839 Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Q24473795 Pequeno Dicionario Enciclopédico de Brockhaus e Efron Q24788959
Redes
Wikidata C:Commons

Martínez de la Rosa, principal creador do Partido Moderado.

Traxectoria

Os moderados ou liberais moderados son a continuación dos doceañistas do Trienio Liberal (opostos aos exaltados ou vinteañistas) que nos últimos anos do reinado de Fernando VII levaron a cabo unha aproximación aos elementos menos absolutistas próximos ao poder. Trala morte do rei, apoiaron a sucesión de Isabel (a filla máis vella do rei, unha nena de tres anos) baixo a rexencia da raíña nai (María Cristina de Borbón-Dúas Sicilias) e esta sempre procurou mantelos no poder. Do sistema político quedaron afastados os carlistas (partidarios dun absolutismo rigoroso e do Antigo Réxime representado pola sucesión do varón con máis dereito: o infante Carlos María Isidro de Borbón).

O partido créase en 1834, arredor da presidencia de Francisco Martínez de la Rosa, que recolle dende absolutistas que apoiaron a Fernando VII, até carlistas arrepentidos e xente nova da clase media que é rexeitada polos vellos progresistas^[1]. Tras uns anos de predominio progresista, ocupou o poder de forma continuada durante a chamada Década moderada (1843-1854) baixo o liderado do xeneral Narváez, e tralo Bienio progresista (1854-1856) volveu ao poder aliado á Unión Liberal.

Ramón María Narváez.

Trala revolución de 1868, e a Constitución de 1869 non obtivo representación nas novas Cortes e perdeu todo o seu poder. Unha vez rematado o sexenio democrático e restaurada a monarquía en 1874, a maior parte dos moderados acabarían entrando no Partido Liberal-Conservador, baixo a dirección de Cánovas del Castillo que artellou manobras para dividilo e absorvelo^[2] e converterse no líder do bloque monárquico conservador.^[3]

Ideoloxía

As súas ideas principais eran:

• Fortalecemento do poder real.
• Capitalismo puro.
• Paz interna nacional.
• Centralismo total, localizado en Madrid.

Apoios

Durante a súa existencia tivo o apoio do exército (os espadones moderados, como o xeneral Narváez), dunha burguesía enriquecida polas desamortizacións e as novas actividades económicas, dos terratenentes (unha aristocracia tradicional presente nas zonas latifundistas de Andalucía e a Meseta) e dunha parte importante da chamada clase media (a autodenominada "xente de orde") composta por intelectuais de prestixio, altos funcionarios e profesionais^[3].

Economicamente tendían a defender o librecambismo que permitía a exportación dos excedentes agrícolas, o que se favorecía os intereses das súas bases sociais. Electoralmente defendían o sufraxio restrinxido ou sufraxio censitario (que limitaba o censo electoral aos máis ricos, esixindo un determinado nivel de propiedade ou o pagamento dunha certa cantidade de impostos para obte-la condición de elector).

Unha vez derrotado o carlismo, o pacto que supuxo o remate da guerra (abrazo de Bergara) permitiu que algúns dos seus membros máis moderados e condescendentes se incorporaran ao partido. O mesmo ocorreu coa maior parte do clero (moi presente na contorna da raíña) despois do Concordato de 1851, aínda que a corrente denominada neocatólicos (a corrente católica-conservadora do partido moderado)^[4] mantívose como unha opción diferenciada e apoiou, en moitas ocasións, a opción carlista.