Sancha I de Galicia

Sancha I de Galicia, nada en 1018 e finada en León o 7 de novembro de 1067, foi unha nobre medieval galega, raíña de Galicia desde o ano 1037.

Sancha I de Galicia

Biografía
Nacemento	c. 1018
Morte	7 de novembro de 1067 (48/49 anos) León, España
Lugar de sepultura	Basílica de Santo Isidoro de León
Raíña de León
1037 – 1065 Xunto con: Fernando I de León
Datos persoais
Relixión	Catolicismo
Actividade
Ocupación	raíña reinante
Enaltecemento
beata
Outro
Título	Raíña de Galicia
Familia	Dinastía ástur-leonesa
Cónxuxe	Fernando I de León (1033 (Gregoriano)–)
Fillos	Urraca de Zamora, Sancho III, Elvira de Toro, Afonso VI de León, García II de Galicia
Pais	Afonso V o Nobre   e Elvira Méndez
Irmáns	Vermudo III Xemena de León e de Galiza
Sinatura

Filla do rei de Galicia Afonso V^[1] e da súa esposa, a raíña Elvira Méndez, foi infanta e raíña de toda a Galicia altomedieval,^[2] converténdose o seu marido, o conde de Castela Fernando I,^[3] en rei consorte pero con poder efectivo á morte de Vermudo III,^[4] irmán da raíña Sancha, que perdeu a vida na batalla de Tamarón.

Traxectoria

Sancha era filla de Afonso V e da súa esposa Elvira Méndez, e irmá de Vermudo III. Criouse no mosteiro de Piadela^[5][6] e foi a herdeira final dos dereitos ao trono do Reino de Galicia como filla do rei Afonso V e irmá de Vermudo III, dereitos que lles transmitiu aos seus fillos. O que sería o seu marido, Fernando I adquiriu o título de rei, tras casar con Sancha, se ben paradoxalmente Fernando fora un dos cabaleiros navarros que acabara coa vida do seu irmán, e rei, Vermudo III. Antes de casar co navarro Fernando I, estivo prometida con García Sánchez, conde de Castela. Cando ía coñecer a infanta, este foi asasinado pola familia Vea nas rúas de León o 13 de maio de 1028.

A Igrexa católica venéraa como beata. Xunto ao seu esposo ordenou a construción da Colexiata de Santo Isidoro, na cidade de León, onde se depositaron as reliquias do santo, que foran traídas desde Sevilla.Foi precisamente en San Isidoro onde Sancha e Fernando pediron ser sepultados, xunto coa súa descendencia. Traducido do latín, o epitafio na tumba da raíña Sancha di:

”Aquí repousa Sancha, raíña de todas as Españas, esposa do rei Fernando o Grande. Filla do rei Afonso [V], que poboou León despois da destrución obrada por Almanzor. Morreu na Era de 1109, nas terceiras nonas de maio [5 de maio de 1071]”

Libro de Horas de dona Sancha e don Fernando

A raíña Sancha mantivo, xunto do seu marido, unha importante actividade no patrocinio de obras artísticas. Unha das pezas máis coñecidas é o coñecido como Crucifixo de don Fernando e dona Sancha.^[7]

Desde o punto de vista galego, ten moita relevancia o encargo por parte da raíña do Libro de Horas que coñecemos co seu nome e o do seu esposo.^[8] Foi composto en 1055, segundo se sinala no propio texto. Tamén no texto figuran o nome do amanuense, Pedro, e do ilustrador, Frutuoso, que se encargaron de compoñelo. Nunha das escenas pódese ver á raíña pedíndolle ao amanuense que entregue o libro ao rei. Gardado na Biblioteca Xeral da Universidade de Santiago, o libro é o máis antigo dos conservados na Galiza. Ademais disto, é importante porque supón unha das primeiras mostras da introdución do románico no país, seguindo, tanto a súa figuración como os temas tratados, modelos do románico francés.

• 
  Miniatura medieval que representa a raíña Sancha I e o seu consorte Fernando I.
• 
  Panteón dos Reis de San Isidoro de León, onde recibiu sepultura a raíña Sancha.
• 
  Folio 4v do Antifonario visigótico-mozárabe da catedral de León (c. séc. X), asinado por García, rei de Galiza, seu irmán Afonso e, quer seu irmán Sancho, quer súa nai Sancha (1062-1063).^[9]

Matrimonio e descendencia

Casou con Fernando I, fillo do rei navarro Sancho Garcés III de Pamplona e Muniadona. Desta unión naceron:

• Infanta Urraca de Zamora (c. 1033–1101), señora de Zamora. Foi sepultada en Santo Isidoro de León.
• Infante Sancho (1038–1072), rei de Castela como Sancho I, e de León como Sancho II (1065–1072). Foi sepultado no Mosteiro de San Salvador de Oña.
• Infanta Elvira, (¿?–1101), señora de Toro. Foi sepultada en Santo Isidoro de León.
• Infante Afonso (1040–1109), rei de León (1065–1072) e de León, Castela e Galiza (1072–1109), como Afonso VI. Os seus restos mortais descansan, na compaña da maioría das súas esposas, no Mosteiro de Beneditinas de Sahagún.
• Infante García (1042–1090), rei de Galiza (1066–1071 e 1072–1073). Foi sepultado en Santo Isidoro de León.