Stanisława Walasiewicz
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Stanisława Walasiewicz, nada en Wierzchownia o 3 de abril de 1911 e finada en Cleveland o 4 de decembro de 1980, tamén coñecida como Stefania Walasiewicz,[1] e Stella Walsh,[2] foi unha atleta polaca-estadounidense, campioa olímpica dos 100 metros. Nada en Polonia e criada nos Estados Unidos, converteuse en cidadá estadounidense en 1947. Trala súa morte, descubriuse que tiña cromosoma Y e era intersexual.[3]
Remove ads
Traxectoria
Primeiros anos
Walasiewicz naceu o 3 de abril de 1911 en Wierzchownia (actualmente no condado de Brodnica), reino do Congreso.[4] A súa familia emigrou aos Estados Unidos cando ela tiña tres meses de idade. Os seus pais, Julian e Veronika Walasiewicz, establecéronse en Cleveland, Ohio, onde o seu pai atopou traballo nunha planta siderúrxica.[5] A súa familia chamábaa Stasia, diminutivo común en Polonia, que posteriormente deu lugar á versión estadounidense do seu nome, Stella.[5]
Carreira
Walasiewicz comezou a súa carreira atlética no South High School, instituto situado no barrio histórico eslavo da parte oriental de Cleveland. En 1927, conseguiu unha praza no equipo olímpico estadounidense indicado no xornal Cleveland Press. Porén, Walasiewicz non era cidadá estadounidense e non podía obter a nacionalidade con menos de vinte e un anos, así que non puido competir.[5] O éxito de Halina Konopacka, atleta polaca que gañou o ouro en lanzamento de disco nos Xogos Olímpicos de 1928, inspirou a Walasiewicz a unirse á rama local de Sokół, organización deportiva e patriótica polaca activa na diáspora polaca. Durante a reunión paneslava do movemento Sokół en Poznań, tivo as súas primeiras vitorias internacionais, gañando cinco medallas de ouro nas carreiras de 60, 100, 200 e 400 metros lisos, ademais de no lanzamento de lonxitude.[5] Pedíronlle que quedase en Polonia e se unise ao equipo nacional, aínda que seguiu a competir en probas e xogos estadounidenses.
Walasiewicz continuou a competir como afeccionada, mentres traballaba como dependenta en Cleveland. No período previo aos Xogos Olímpicos de 1932, gañou o campionato nacional nas 100 iardas (1930), 220 iardas (1930–31) e salto de lonxitude (1930).[6] Pola súa actuación no campionato interestatal, a cidade de Cleveland regaloulle un coche.[5][7] Ofrecéronlle obter a nacionalidade estadounidense, mais dous días antes do xuramento cambiou de idea e adoptou a cidadanía polaca, ofrecida polo consulado polaco en Nova York.[5][8] En 1930, foi elixida a atleta polaca máis popular polos lectores de Przegląd Sportowy.[9]
Nos Xogos Olímpicos de 1932, Walasiewicz representou a Polonia. Nos 100 metros lisos, Walasiewicz igualou o récord do mundo de 11,9 segundos e gañou a medalla de ouro.[10] O mesmo día acabou sexta na proba de lanzamento de disco.[11] Cando volveu a Polonia converteuse inmediatamente nunha celebridade. Recibírona multitudes no porto de Gdynia, e uns días despois, recibiu a Cruz do Mérito de Ouro polos seus méritos. Foi elixida de novo a personalidade do deporte máis popular de Polonia, título que mantivo tres anos.[9]
Na primavera de 1933, Walasiewicz participou no campionato de Varsovia, onde obtivo nove medallas de ouro, incluídas en 80 metros valados, 4 × 200 metros remudas e salto de lonxitude.[12] O 17 de setembro de 1933, en Poznań, bateu dous récords nun día: 7,4 segundos nos 60 m e 11,8 segundos nos 100 m. O seu éxito olímpico proporcionoulle unha bolsa no Instituto de Educación Física de Varsovia, onde coñeceu algúns dos atletas polacos máis destacados da época, incluídos Jadwiga Wajs, Feliksa Schabińska, Maria Kwaśniewska e Janusz Kusociński.
Nos Xogos Olímpicos de 1936 en Berlín, Walasiewicz intentou defender o título dos 100 m, mais a estadounidense Helen Stephens bateuna por .02 segundos e Walasiewicz obtivo a prata.[13] Ironicamente, Stephens foi acusada de ser un varón e foi forzada a presentarse a unha inspección xenital para confirmar o seu xénero.[14]
Tralos xogos olímpicos, Walasiewicz mudouse aos Estados Unidos e volveu ao deporte afeccionado.[5] Durante e despois da segunda guerra mundial, gañou o campionato estadounidense dos 100 metros (1943, 1944 e 1948), os 200 metros (1939–40 e 1942–8), lanzamento de disco (1941–2) e salto de lonxitude (1938–46, 1948 e 1951).[6][7]
En 1947, aceptou a cidadanía estadounidense e en 1956 casou co delineante aeronáutico Harry Olson.[15] Aínda que o matrimonio non durou moito, continuou a empregar o nome de Stella Walsh Olson o resto da súa vida. Gañou o seu último título estadounidense en 1951, con corenta anos,[7] e foi incluída no U.S. Track and Field Hall of Fame en 1975.
Carreira posterior
Trala súa retirada continuou activa en moitas asociacións deportivas polacas nos Estados Unidos, onde organizou campionatos e axudou a atletas novos. Tamén estableceu vairos premios a deportistas polacos nos Estados Unidos. En 1974 foi incluída no National Polish-American Sports Hall of Fame. Stella Walsh foi concursante no episodio do 16 de xuño de 1954 no programa de radio You Bet Your Life, presentado por Groucho Marx.[16]
Falecemento e controversia
Walsh foi asasinada durante un atraco nun aparcadoiro en Cleveland, o 4 de decembro de 1980.[17][18] Estaba comprando cintas para unha cerimonia de benvida para uns xogadores de baloncesto polaco de visita.[19] Unha autopsia mostrou que non tiña útero, tiña unha uretra anormal e un pene infradesenvolvido e non funcional, aínda que algunhas fontes suxiren que tiña tamén características femininas.[20][21][22] A análise de cromosomas revelou que a maioría das súas células contiñan cromosomas normais X e Y, mais algunhas eran X0 (só con cromosoma X), resultando en disxenesia gonadal XY.[3]
A controversia sobre o seu sexo biolóxico continúa sen resolver, e a situación é complicada, con moitos documentos temperáns, mesmo o seu certificado de nacemento, que afirman que era muller; o forense do condado de Cuyahoga, Samuel Gerber, afirmou que Walasiewicz era "social, cultural e legalmente" unha muller.[5][3] Hai tamén controversia sobre se deberían suprimirse as súas marcas atléticas.[23]
Remove ads
Legado
En Cleveland, en Broadway Avenue, hai un centro recreativo municipal bautizado como Stella Walsh. Está encostado ao Cleveland South High School. Está enterrada no cemiterio Calvary de Cleveland.[24]
O caso de Walasiewicz foi tratado no programa de BBC Radio 4 The Long View en abril de 2019, que falaba de xénero no deporte feminino.[25]
Notas
Véxase tamén
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads