Subdesenvolvemento

Subdesenvolvemento refírese á condición económica e social na que a renda dun Estado, país ou rexión é considerablemente baixa, asentada na falta de acceso a oportunidades básicas como emprego, saúde, auga, alimentación, educación e vivenda.^[1][2]

Historia do concepto

Clasificacións realizadas polo FMI e a ONU:      Países desenvolvidos      Países emerxentes     Países subdesenvolvidos

Concepcións clásicas e actuais

Segundo Jacob Viner, nunha palestra de 1953,^[3] existen diferentes perspectivas sobre o que define o subdesenvolvemento:

• Países con pouca poboación en relación ao seu territorio.
• Escaseza de determinados factores económicos, como capital ou recursos naturais. Exemplifica isto con rexións como a Antártida ou o Sáhara.
• Relación entre a produción industrial e a produción total, ou dito doutro xeito, o grao de industrialización.
• Os niveis de vida per cápita.

O termo subdesenvolvemento non indica a simple ausencia de desenvolvemento. Mais ben, é o resultado dun tipo inadecuado ou mal dirixido de desenvolvemento. Por este motivo, entidades como a ONU e o Banco Mundial optan por utilizar "país en desenvolvemento" no seu lugar, para subliñar a idea de que estes países están traballando para mellorar a súa situación.^[4]

Factores

As razóns detrás do subdesenvolvemento non se deben só a factores naturais. Historicamente, causas como o colonialismo, que relegou certas rexións á marxe da economía mundial, desempeñaron un papel significativo.^[5] Outro factor contribuínte é a concentración abusiva de riqueza e a incorrecta utilización de recursos naturais e humanos.^[4][6]

Un dos erros frecuentes no pasado foi considerar que o desenvolvemento de todos os países sería semellante ao dos países ricos occidentais.^[7] Este enfoque etnocéntrico ignorou as realidades socioeconómicas específicas de diferentes rexións. Os teóricos do desenvolvemento a miúdo baseáronse na economía clásica, ignorando zonas con economía socialista en transformación. Estas áreas, frecuentemente relegadas a estudos por sociólogos, tamén foron influenciadas por tradicións que os folcloristas analizaban, sen sempre conectar coas estruturas e dinámicas económicas propias.

As guerras tamén agravaron o subdesenvolvemento, pois os países inmersos en conflitos frecuentemente priorizan investimentos en armamentos, descoidando as necesidades sociais e económicas.^[8]