Sogue

Tekotevẽ, mboriahu térã sogue (karaiñeꞌẽme: pobreza) ha'e yvypóra ndaikatúi jave, ndorekóigui imba'erã, ohupyty umi mba'ekuéra oikotevẽva oiko porã hag̃ua, yvypóra mongakuaáre, hete ha iñapytu'ũ,^[1] akóinte oguereko hag̃ua hi'upyrã, hekoharã, ohupyty hag̃ua tekombo'e, y ipotĩva, ha mba'erendy hógape. Tekotevẽ ikatu oĩ peteĩ tapicháre mante, peteĩ ava atýre térã peteĩ tetãre.

Ojehecha avei oiko tekotevẽ ndaipóri jave pirapire ñemomba'apo ndohejáiva yvypóra kuéra ohupyty imba'erã. Oikóvo ñemomba'apo'ỹ (ndaipóri ramo oñemba'aporã), pirapire'ỹ térã sa'imi pirapire. Oikóvo avei oporomborekojoja'ỹva (oñemboyke ramo tapichápe ipiresa'y, ijeroviakatu, iñe'ẽ, hetã, imeña ha hemiandu polítika reheguáre) ojehecha oĩ tekotevẽ umi ñemboykepyréva imbytépe.^[2]

Yvóra Viruróga (Banco Mundial) ombojuavy mokõi tekotevẽ ha omoĩ pirapire hepy ohechauka hag̃ua ku ñembojuavy ary 2015 guive, mboriahuiterei oiko tapicha orekónte 1,90 dólar oiko hag̃ua ñavõ ára ha tekotevẽ oiko tapicha orekónte 3,10 dólar oiko hag̃ua ára ha ára.^[3][4]

He'iháicha yvypóra ñakãrapu'ã kuatia momaranduha ary 2014 pegua, oikuaaukákuri Tetãnguéra Joaju (ONU), peteĩ opaite tekovégui imboriahu hína. Péva he'ise amo 1.500.000.000 ndorekói imba'erã ohupyty hag̃ua mba'ekuéra oikotevẽva oiko porã hag̃ua (hi'upyrã, y ipotĩva, pohanohára ñangarekokatu oikotevẽ jave, tekombo'e porã ha ambuéva).^[2]