Tónga

Tónga, héra tee hína Tónga Mburuvi,^[5] (Tónga ñe'ẽme: Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga; ingleñe'ẽme: Kingdom of Tonga) ha'e hína peteĩ tetã hekosãsóva Oseaníape, ojejuhúva ypa'ũ aty Polinésiape ha heko rekuái oporokuái peteĩme amandajére.^[5] Ijapekue yguasúpe rupive oñemohembe'y yvate gotyo upe Hyãsia retãvore hérava Wallis ha Futuna ha Samóa retã; yvate kuarahyresẽ ngotyo Samóa Amérika pegua; kuarahyresẽ ngotyo ojejuhu Niue ha ypa'ũnguéra Cook, oĩva Selánda Pyahu poguýpe; ha kuarahyreike gotyo Fíji retã ojejuhu. Ñemby gotyo, ypa'ũnguéra hi'aguĩvéva ha'e niko ypa'ũnguéra Kermadec, Selánda Pyahu ipoguýpe. Itavusu ha itáva orekovéva tapichakuéra ha'e Nukualofa.^[5]

Tónga mburuvi Pule'anga Fakatu'i 'o Tonga Kingdom of Tonga
Tónga
Poyvi Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Ko e Otua mo Tonga ko hoku tofi'a (Tónga ñe'ẽ: «Tupã ha Tónga niko che rembirejakue»)
Tetã Momorãhéi: Koe Fasi Oe Tu'i Oe Otu Tonga (Tónga ñe'ẽ: «Tónga ypa'ũnguéra Ruvicha Purahéi»)
Tavusu (ha táva tuichavéva)	Nukualofa
Ñe'ẽnguéra	Tónga ñe'ẽ ha ingleñe'ẽ
Tetãygua réra	Tongano, tongana
Tekuái reko	Oporokuái peteĩme amandajére
• Rey	Tupou VI
• Primer ministro	Pōhiva Tu'i'onetoa
Tetã Amandaje	Asamblea Legislativa de Tonga
Sãso  • Arange	Tavetã Joaju pegua 4 jasypoteĩ ary 1970
Yvy apekue	Ñemoĩha 186.º
• Opaite	747 km²[1][2]
• Y (%)	4 %
Tembe'y	0 km [1]
Y rembe'y	419 km [1]
Yvyty yvatevéva	Kao
Ava hetakue	Ñemoĩha 197.º
• Hetakue	100651 hab. (2016)
• Typy'ũ	139 hab./km²
PIB (PPA)	Ñemoĩha 179.º
• Opaite (2012)	US$ 788 sua[3]
• Per cápita	US$ 7600
PIB (nominal)	Ñemoĩha 185.º
• Opaite (2012)	US$ 321 sua[3]
• Per cápita	US$ 3098
IDH (2017)	0,726[4] (98.º) – Iporã
Viru	Pa'anga (TOP)
Ára	UTC+13
• Arahakúpe	UTC+13
ISO Jehero	776 / TON / TO
Tetã renda tee Ñandutíme	.to
Tetã pumbyry papapy	+676
Tetã puhoe papapy	A3A-A3Z
COI Jehero	TGA
Atyvete Mancomunidad de Naciones, ONU, PIF, OMC
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Ijyvy apekue niko 747 km²,^[1] upéicha Tónga niko tetã tuichavéva 186ha opa umi tetã ambuéva apytépe. Amo 177 ypa'ũ ha'e niko ko tetã yvy apekue, umívagui 36 ypa'ũme añónte ojehecha oĩ tapichakuéra rekoha.^[6] Ko mburuvípe oikove amo 100 000 tetãygua. Tónga retãyguakuéra hetakue tuichavéva ijerovia Hesu rapére ha iñe'ẽ ingleñe'ẽ ha Tónga ñe'ẽ.^[5]