Wodaabe
From Wikipedia, the free encyclopedia
Wodaabe ( Fula: Woɗaaɓe , Adlam : ), Kuma aka sani da Mbororo ko Borôro (Adlam: , ), karamin rukuni ne na kabilar Fulani . A al'adance su makiyaya ne masu kiwo da 'yan kasuwa a yankin Sahel, tare da kaura daga Nijar ta kudu, zuwa arewacin Najeriya, arewa maso gabashin Kamaru, kudu maso yammacin Chadi, yankin yammacin Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya da arewa maso gabashin Jamhuriyar Demokradiyyar Congo . Adadin Wodaabe an kiyasta shi a 2001 ya zama 100,000. [1] An san su da tufafi masu kyau da kuma al'adun gargajiyar.
A group of traveling Wodaabe. Niger, 1997 | |
Jimlar yawan jama'a | |
---|---|
100,000 (2001) [Ana bukatan hujja] | |
Yankuna masu yawan jama'a | |
Nijar, Kameru, Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya, Cadi, Nigeria, Template:Country data Democratic Republic of Congo | |
Harsuna | |
Fula | |
Addini | |
Islam, African traditional religion | |
Kabilu masu alaƙa | |
Fula |
Wodaabe suna magana da yaren Fula kuma basa amfani da rubutaccen yare. [2] A cikin yaren Fula, woɗa na nufin " taboo ", kuma Woɗaaɓe na nufin "mutanen taboo". Wannan wani lokacin ana fassara shi a matsayin "waɗanda ke girmama tabo", wanda yake nuni ga keɓewar Wodaabe daga al'adun Fulbe, da kuma hujjarsu cewa suna riƙe da al'adun "tsofaffi" fiye da maƙwabtansu na Fulbe. [3] Saɓanin haka, wasu Fulbe da sauran ƙabilun wasu lokuta suna kiran Wodaabe da " Mbororo ", wani suna mara daɗi, [4] fassara zuwa Turanci a matsayin "Fulanin Shanu", kuma ma'ana "waɗanda ke zaune a sansanonin shanu". [5] A karni na 17, 'yan Fula a duk fadin Afirka ta Yamma suna daga cikin kabilu na farko da suka musulunta, galibi kuma shugabannin rundunonin da ke yada addinin Islama ne, kuma a al'adance suna alfahari da rayuwar birane, da ilimi, da kuma ibada wanda wannan ya kasance mai alaƙa. Duk Wodaabe da sauran Fulbe suna ganin cikin Wodaabe amo na tsarin rayuwar makiyaya na farko, wanda Wodaabe ke alfahari da shi kuma wanda Fulɓe na cikin gari ke da mahimmanci a wasu lokuta. [6]
Al'adar Wodaabe tana daga cikin al'adu 186 na daidaitattun al'adun gargajiyar da masana halayyar dan adam ke amfani da su don kwatanta halayen al'adu.
An zabi wata mata ‘yar Wodaabe, Hindou Oumarou Ibrahim, da ta wakilci ƙungiyoyin farar hula na duniya kan tattaɓa hannu kan yarjejeniyar ta Paris a ranar 22 ga Afrilun shekarar 2016. [7]