Apioideae

Kladogram wot Apiaceae z Apioideae a druhimi podswójbami wokołkowych rostlinow (Apiaceae):

Mackinlayoideae

Azorelloideae

	Apioideae s.l.

W podswójbje Apioideae je wjace 400 rodow a něhdźe 3500 družinow. Moderne přepytowanja z gentechniskimi metodami pokazuja, zo starodawna na morfologiji płodow bazowaca klasifikacija znutřka podswójby w šěrokich dźělach njetrjechaca być dyrbi a je k wjele njemonofyletiskim (přir. kladistika) skupinam wjedła. Rozdźělenje podswójby do tribusow a rodow je tohodla w běhu a aktualnje předmjet intensiwneho botaniskeho slědźenja. Z Anthony R. Magee u. a. 2010 słušeja tež rody něhdyšich Saniculoideae jako dwaj tribusaj Steganotaenieae a Saniculeae sem.

Podswójba Apioideae so tuchwilu do 21 tribusow rozrjaduje a někotre rody hišće njejsu do žanoho tribusa zarjadowane (po Steven R. Downie u. a. 2001,^[1] F.-J. Sun u. a. 2004,^[2] A. R. Magee u. a. 2009^[3]), přidatne informacije su „Germplasm Resources Information Network“ ^[4], „The Plant List - A working list of all plant species“^[5]a „The Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity“^[6] wuwzate) (wuběrk na rody):

Tribus Aciphylleae M.F.Watson & S.R.Downie:^[7]
- Aciphylla J.R.Forst. & & G.Forst. (Syn.: Coxella Cheeseman & Hemsl.): Něhdźe 40 družinow je předewšěm w Nowoseelandskej rozšěrjene; něhdźe dwě družinje stej w Awstraliji domjacej.
- Anisotome Hook.f.: Domizna něhdźe 16 družinow je předewšěm Nowoseelandska.
- Gingidia J.W.Dawson (Syn.: Gingidium J.R.Forst. & G.Forst.): Něhdźe sydom družinow so namaka z pjeć družinami w Nowoseelandskej a dwěmaj družinomaj w Awstraliji.
- Lignocarpa J.W.Dawson: Něhdźe dwě družinje steh w Nowoseelandskej domjacej.
- Scandia J.W.Dawson: Domizna něhdźe dwěmaj družinomaj je Nowoseelandska.
Tribus Annesorhizeae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z něhdźe šěsć rodami w Europje a Africe:
- Annesorhiza Cham. & Schltdl.: Něhdźe 14 družinow je w južnej Africe rozšěrjene.
- Astydamia DC.: Z jeničkej družinu:
  - Nymphendolde (Astydamia latifolia (L.f.) Baill.): Rozšěrjenski teritorij je na sewjerozapadnu Afriku a Kanariske kupki wobmjezowany.
- Chamarea Eckl. & Zeyh. (Syn.: Schlechterosciadium H.Wolff): Něhdźe pjeć družinow je w južnej Africe rozšěrjene.^[8]
- Ezosciadium B.L.Burtt: Z jeničkej družinu:
  - Ezosciadium capense (Eckl. & Zeyh.) B.L.Burtt: Tuta wohrožena družina je jednolětna rostlina a endemit Wuchodneho kapa^[9].
- Itasina Raf. (Syn.: Thunbergiella H.Wolff): Z jeničkej družinu:
  - Itasina filifolia (Thunb.) Raf.: Tuta wohrožena družina je endemit Zapadneho kapa.^[10]
- Molopospermum W.D.J.Koch: jedna hač tři družiny wustupuja w Europje, na př.:
  - Peloponnesische Schirmdolde, Striemendolde, Striemensame (Molopospermum peloponnesiacum ({{Person|L.) W.D.J.Koch)

Tribus Apieae Takht. ex V.M.Vinogr.:
- Knorpelmöhren (Ammi L., Syn.: Visnaga Gaertn.): Něhdźe šěsć družinow je w region Srjedźneho morja domjace^[11]; na př.:
  - Ammi majus L.
- Anethum L.: Z jeničkej družinu^[11]:
  - Koprik^[12]^[13] (Anethum graveolens L.): Prěnjotnje rozšěrjenski teritorij dźensa swětodaloko plahowaneje korjeninskeje rostliny bě Prědnja Azija.
- Selerij^[14]^[15] (Apium L., Syn.: Panulia (Baill.) Koso-Pol.): Něhdźe 20 družinow je w měrnych šěrinach swětodaloko rozšěrjene.
- Billburttia Magee & B.-E.van Wyk: Dwě družinje stej na Madagaskarje endemiskej^[16].
- Deverra DC. (Syn.: Pituranthos Viv.)
- Foeniculum Mill: Z jeničkej družinu:
  - Koprica^[17]^[18] (Foeniculum vulgare L.): Prěnjotnje rozšěrjenski teritorij dźensa swětodaloko plahowaneje rostliny bě region Srjedźneho morja.
- Naufraga Constance & Cannon: Z jeničkej družinu:
  - Naufraga balearica Constance & Cannon: Domizna leži na španiskej kupce Mallorca.
- Pětršilka (ród) (Petroselinum Hill): Z dwěmaj družinomaj, mjez tym znata kulturna rostlina Pětršilka^[19]^[20] (Petroselinum crispum (Mill.) Nyman & A.W.Hill); prěnjotnje domjaca w Europje a najskerje Zapadnej Aziji.
- Ridolfia Moris: Z jeničkej družinu:
  - Ridolfia segetum (Guss.) Moris w region Srjedźneho morja.

Tribus Arracacia:
- Arracacia Bancr.: Z jenož jednej družinu:
  - Arakacha (Arracacia xanthorrhiza): Domizna je Peru a Kolumbiska.
- Coaxana J.M.Coult. & Rose
- Coulterophytum B.L.Rob.
- Dahliaphyllum Constance & Breedlove: Z jenož jednej družinu:
  - Dahliaphyllum almedae Constance & Breedlove
- Donnellsmithia J.M.Coult. & Rose
- Enantiophylla J.M.Coult. & Rose: Z jenož jednej družinu:
  - Enantiophylla heydeana J.M.Coult. & Rose
- Mathiasella Constance & C.Hitchc.: Z jenož jednej družinu:
  - Mathiasella bupleuroides Constance & C.L.Hitchc.
- Myrrhidendron J.M.Coult. & Rose
- Prionosciadium S.Watson
- Rhodosciadium S.Watson
Tribus Bupleureae Spreng. (snadź swójska podswójba Bupleuroideae S.L.Pan.): Z jeničkim rodom:
- Přerostnik (Bupleurum L.): Ze 180 do 190 družinami prěnjotnje w měrnej conje sewjerneje połkuli rozšěrjene.

Tribus Careae Baill.:
- Aegokeras Raf.
- Sróčnik (Aegopodium): Z pjeć hač sydom družinami a rozšěrjenje w Europje a Aziji.
- Kimjelčka (ród)^[21]^[22] (Carum L., Syn.: Selinopsis Coss. & Durieu): 20 hač 30 družinow je w Europje, sewjernej Africe a Aziji rozšěrjene^[23]. Na př.:
  - Kimjelčka^[21]^[22] (Carum carvi) L.: Domizna leži w krajach wokoło Srjedźneho morja a w Prědnjej Aziji.
  - Carum multiflorum (Sm.) Boiss.: Domizna je wuchodny region Srjedźneho morja.
- Cyclospermum Lag.
- Serpjenc (Falcaria Fabr.): Na př.: wšědny serpjenc (Falcaria vulgaris).
- Fuernrohria K.Koch
- Grammosciadium DC.
- Rhabdosciadium Boiss.
Tribus Choritaenieae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jeničkim rodom:
- Choritaenia Benth.: Z jeničkej družinu:
  - Choritaenia capensis Burtt Davy: Wustupuje w južnej Africe.
Tribus Echinophoreae Benth.:
- Anisosciadium DC.^[24]: Domizna něhdźe třoch družinow leži w Bliskim wuchodźe.
- Dicyclophora Boiss.: Z jeničkej družinu:
  - Dicyclophora persica Boiss.: Domizna leži w Iranje.
- Echinophora L.: Něhdźe dźesać družinow je wot regiona Srjedźneho morja přez Balkanowu połkupku a Ukrainu ale tež přez zapadnu Aziju hač do regiona Kawkaza rozšěrjene. Jedna družina tutoho roda je Echinophora spinosa.
- Ergocarpon C.C.Towns.^[24]: Z jeničkej družinu:
  - Ergocarpon cryptanthum (Rech.f.) C.C.Towns.: Domizna je Iran.
- Pycnocycla Lindl.: Domizna jedneje hač někotrych družinow leži w regionje Bliskeho wuchoda.
Tribus Eriginieae Rydb.:
- Hansenia Turcz.
- Komarovia Korovin
- Parasilaus Leute
- Physospermopsis H.Wolff
Tribus Heracleum:
- Baršć^[25]^[26] (Heracleum L.)
- Malabaila Hoffm.
- Pastynak (Pastinaca) L.
- Tetrataenium (DC.) Manden
- Drjewjančik^[27]^[28] (Tordylium Tourn. ex L.): Z něhdźe dwěmaj družinomaj; na př.:
  - Apuliski drjewjančik (Tordylium apulum L.)
- Zosima Hoffm.
Tribus Heteromorpheae M.F.Watson & S.R.Downie:
- Anginon Raf.
- Dracosciadium Hilliard & B.L.Burtt
- Glia Sond.
- Heteromorpha Cham. & Schltdl.
- Polemannia Eckl. & Zeyh.
- Pseudocarum C.Norman

Tribus Lichtensteinieae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jeničkim rodom:
- Lichtensteinia Cham. & Schltdl.: Z rozšěrjenjom w Južnej Africe.
Tribus Marlothielleae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jenož jednym rodom:
- Marlothiella H.Wolff: Z rozšěrjenjom w južnoafrikaniskej Namibiji.

Tribus Oenantheae Dum.:
- Berle (Berula W.D.J.Koch)
- Rozpuk (ród) (Cicuta L.): Z třomi hač wósom družinami w sewjernych měrnych conach.
  - Rozpuk (Cicuta virosa)
- Cryptotaenia DC.
- Cynosciadium DC.
- Helosciadium W.D.Koch
- Lilaeopsis Greene
- Limnosciadium Mathias & Constance
- Neogoezia Hemsl.
- Wasserfenchel (Oenanthe L.): Z něhdźe jednaće družinami; na př.:
  - Großer Wasserfenchel (Oenanthe aquatica (L.) Poir.)
- Oxypolis Raf.
- Perideridia Rchb.
- Ptilimnium Raf.
- Merk (Sium L.): Z něhdźe dźesać hač 15 družinami z rozšěrjenjom w Africe, Euraziji a Sewjernej Americe.
Tribus Phlyctidocarpeae Magee, C.I.Calviño, M.Liu, S.R.Downie, P.M.Tilney & B.-E. van Wyk: Z jenož jednym rodom:
- Phlyctidocarpa Cannon & Theobald: Wustupuje w južnoafriskej Namibiji.

Tribus Pimpinelleae Spreng.:
- Aphanopleura Boiss.
- Arafoe Pimenov & Lavrova
- Bubon L.
- Pomocnik^[29] (Pimpinella L.): Z něhdźe 150 družinami, z kotrychž 16 z europskim wustupjenjom.
- Psammogeton Edgew.
- Registaniella Rech.f.
Tribus Pleurospermeae M.F.Watson & S.R.Downie:
- Aulacospermum Ledeb.
- Eleutherospermum K.Koch
- Physospermum Cuss.
- Rippendolden (Pleurospermum) Hoffm.: Na př.: Österreichischen Rippensamen (Pleurospermum austriacum (L.) Hoffm.).
Tribus Pyramidoptereae Boiss.:
- Knollenkümmel (Bunium L.)
- Crithmum L.: Na př.:
  - Meerfenchel (Crithmum maritimum L.)
- Elaeosticta Fenzl
- Lagoecia L.
- Oedibasis Koso-Pol.
- Pyramidoptera Boiss.
- Scaligeria DC.

Tribus Saniculeae Burnett: Z wósom rodami a něhdźe 333 družinami:
- Bělan^[30] (Astrantia L.): Z dźesać družinami a přewažnym rozšěrjenjom w Europje.
- Mannstreu (Eryngium L.): Z něhdźe 230 hač 250 družinami we wšěch měrnych a ćopłych regionach, předewšěm w Centralnej Americe a Južnej Americe.
- Hacquetia Neck. ex DC.: Z jeničkej družinu:
  - Schaftdolde (Hacquetia epipactis DC.): Wustupuje předewšěm w srjedźnej Europje.
- Hojawa^[31]^[32] (Sanicula L.): Z něhdźe 37 hač 40 družinami a hłownym rozšěrjenjom w Sewjernej Americe a wuchodnej Azeji; jedna družina wustupuje w srjedźnej Europje.
Tribus Scandiceae Spreng.:

- Podtribus Daucinae Dumort.:
  - Agrocharis Hochst.
  - Ammodaucus Coss. & Durieu: Z jeničkej družinu:
    - Ammodaucus leucotrichus Coss.
  - Conopodium W.D.J.Koch
  - Cuminum L.: Z něhdźe štyri družinami, na př.:
    - Kreuzkümmel (Cuminum cyminum L.)
  - Morchej^[33]^[34] (Daucus L.). Na př.: wšědna morchej (Daucus carota)
  - Krasnovia Popov ex Schischk.
  - Kimjelina (Laser Borkh. ex G.Gaertn., B.Mey. & Scherb.): Z jeničkej družinu:
    - Rosskümmel (Laser trilobum (L.) Borckh.)
  - Butřeń (Laserpitium L.)
  - Melanoselinum Hoffm.
  - Monizia Lowe: Z jeničkej družinu:
    - Monizia edulis Lowe
  - Čachrica^[35] (Orlaya Hoffm.): Na př.:
    - Strahlen-Breitsame (Orlaya grandiflora (L.) Hoffm.)
  - Pachyctenium Maire & Pamp.: Z jeničkej družinu:
    - Pachyctenium mirabile Maire & Pamp.
  - Polylophium Boiss.
  - Pseudorlaya (Murb.) Murb.
  - Thapsia L.

- Podtribus Scandicinae Tausch:
  - Korbjenk (Anthriscus Pers.)
  - Balansaea Boiss. & Reut.
  - Trybula^[36]^[37] (Chaerophyllum L., Syn.: Chrysophae Koso-Pol.; druhdy Neoconopodium (Koso-Pol.) Pimenov & Kljuykov): Něhdźe 40 družinow wustupuje w Euraziji a sewjernej Americe.
  - Conopodium W.D.J.Koch
  - Geocaryum Coss.
  - Kozlovia Lipsky
  - Krasnovia Popov ex Schischk.: Z jeničkej družinu:
    - Krasnovia longiloba (Kar. & Kir.) Popov ex Schischk.
  - Myrrhis Mill.: Na př.:
    - Čachrica^[38]^[39] (Myrrhis odorata (L.) Scop.)
  - Myrrhoides Heist. ex Fabr.: Z jeničkej družinu:
    - Myrrhoides nodosa (L.) Cannon
  - Neoconopodium (Koso-Pol.) Pimenov & Kljuykov (druhdy w rodźe trybulow (Chaerophyllum))
  - Osmorhiza Raf.
  - Scandix L.: Na př.:
    - Venuskamm (Scandix pecten-veneris L.)
  - Sphallerocarpus Besser ex DC.
  - Tinguarra Parl.
  - Todaroa Parl.

- Podtribus Torilidinae Dumort.:
  - Astrodaucus Drude
  - Dźernowc (Caucalis L.): Na př.:
    - Möhren-Haftdolde (Caucalis platycarpos L.)
  - Chaetosciadium Boiss.: Z jeničkej družinu:
    - Chaetosciadium trichospermum Boiss.
  - Glochidotheca Fenzl: Mit der einzigen Art:
    - Glochidotheca foeniculacea Fenzl
  - Lisaea Boiss.
  - Szovitsia Fisch. & C.A.Mey.: Z jeničkej družinu:
    - Szovitsia callicarpa Fisch. & C.A.Mey.
  - Borstendolden oder Klettenkerbel (Torilis Adans.): Z něhdźe 20 družinami.
  - Klettendolde (Turgenia Hoffm.)
  - Yabea Koso-Pol.: Z jeničkej družinu:
    - Yabea microcarpa Koso-Pol.

Tribus Selineae Spreng.:
- Aethusa L.: Z jeničkej družinu:
  - Konjaca pětruška (Aethusa cynapium) L.: Rozšěrjenski teritorij saha wot Europy hač do Prědnjeje Azije.
- Aletes J.M.Coult. & Rose
- Lěkarski dźehel (Angelica L.): Z 100 hač 200 družinami předewšěm w Africe a Euraziji, ale tež něhdźe 24 družinow w sewjernej Americe.
- Carlesia Dunn.: Z jeničkej družinu:
  - Carlesia sinensis Dunn
- Chamaele Miq.
- Chymsydia Albov
- Cnidiocarpa Pimenov
- Coelopleurum Ledeb. (so wot druhich žórłow jako synonym wot Angelica wjedźe^[40])
- Cortia DC.
- Cymopterus Raf.
- Dystaenia Kitag.
- Endressia J.Gay
- Exoacantha Labill.
- Glehnia F.Schmidt ex Miq.
- Grafia Rchb.
- Harbouria J.M.Coult. & Rose: Z jeničkej družinu:
  - Harbouria trachypleura J.M.Coult. & Rose
- Imperatoria L.
- Johrenia DC.
- Karativia Pimenov &Lavrova
- Libanotis Haller ex Zinn
- Lomatium Raf.
- Meum Mill.: Z jeničkej družinu:
  - Kopernik (Meum athamanticum (L.) H.Karst.)
- Musineon Raf.
- Neoparrya Mathias
- Notopterygium H.Boissieu
- Oreonana Jeps.
- Oreoxis Raf.
- Orogenia S.Watson
- Paraligusticum V.N.Tikhom.
- Haarstrang (Peucedanum L.): Z 100 hač 200 družinami w Euraziji a Africe.
- Phlojodicarpus Turcz. ex Ledeb.
- Podistera S.Watson
- Polytaenia DC.
- Pseudocynopterus J.M.Coult. & Rose
- Pteryxia Nutt. ex Torr. & A.Gray
- Bjedrina (Selinum L.): Na př.:
  - Kümmelblättrige Silge (Selinum carvifolia)
- Bergfenchel (Seseli L.):
  - Steppenfenchel (Seseli annuum)
  - Hojaca morchwica (Seseli libanotis)
- Shoshonea Evert & Constance: Z jeničkej družinu:
  - Shoshonea pulvinata Evert & Constance
- Spermolepis Raf.
- Sphenosciadium A.Gray (so tež druhdy w Angelica wjedźe^[41]): Z jeničkej družinu:
  - Sphenosciadium capitellatum A.Gray
- Taenidia (Torr. & A.Gray) Drude
- Tauschia Schltdl.
- Thaspium Nutt.
- Tommasinia Bertol.
- Xanthogalum Lallem.
- Zizia W.D.J.Koch

Tribus Smyrnieae Spreng.:
- Lecokia DC.: Z jeničkej družinu:
  - Lecokia cretica DC.
- Gelbdolde (Smyrnium L.)
Tribus Steganotaenieae C.I.Calviño & S.R.Downie: Z dwěmaj rodomaj a jenož dwěmaj hač třomi družinami:
- Steganotaenia Hochst.
Tribus Tordylieae W.D.J.Koch:
- Cymbocarpum DC. ex C. A.Mey.

Njezarjadowane do tribusa su (incertae sedis):
- Ammoselinum Torr. & A.Gray
- Augenwurzen (Athamanta L.): Z něhdźe jědnoće družinami; na př.:
  - Alpen-Augenwurz (Athamanta cretensis).
- Hohlsamen (Bifora Hoffm.): Z něhdźe třomi družinami; na př.:
  - Strahliger Hohlsame (Bifora radians)
- Cenolophium W.D.J.Koch
- Brenndolden (Cnidium Cusson)
- Spył^[42] (Conium L.): Na př.:
  - Gefleckter Schierling (Conium maculatum)
- Spyłna bjedrina (Conioselinum Hoffm.)
- Koriander (Coriandrum L.): Z dwěmaj družinomaj.
- Diplolophium Turcz.
- Erigenia Nutt.
  - Erigenia bulbosa Nutt.
- Steckenkräuter (Ferula L.): Na př.:
  - Asant (Ferula assa-foetida)
- Ferulago W.D.J.Koch: Na př.:
  - Ferulago nodosa
  - Ferulago thyrsiflora
- Krubera Hoffm.
- Lubčik^[43]^[44] (Levisticum Hill (Syn.: Hipposelinum Britton & Rose)): Něhdźe tři družiny su w Afghanistanje, juhozapadnej Aziji, Europje a sewjernej Americe rozšěrjene^[11]; na př.
  - Liebstöckel (Levisticum officinale W.D.J.Koch): Prěnjotna družina leži w zapadnej Aziji.
- Maćica (Ligusticum L.): Z něhdźe 48 družinami, na př.:
  - Alpiska maćica (Ligusticum mutellina (L.) Crantz)
- Lithosciadium Turcz.
- Opopanax W.D.J.Koch: Na př.:
  - Opopanax hispidus
- Prangos Lindl.
- Wiesensilgen (Silaum Mill.): Na př.:
  - Gewöhnliche Wiesensilge (Silaum silaus)
- Smyrniopsis Boiss.
- Sphaenolobium Pimenov
- Thecocarpus Boiss.: Mit der einzigen Art:
  - Thecocarpus carvifolius (Boiss. & Balansa) Hedge & Lamond: Domizna je Turkowska.
- Thysselinum Adans.
- Trachyspermum Link: Z něhdźe pjeć družinami, na př.:
  - Ajowan (Trachyspermum ammi (L.) Sprague)
  - Radhuni (Trachyspermum roxburghianum (DC.) H.Wolff)
- Faserschirme (Trinia Hoffm.): Z něhdźe šěsć družinami; na př.:
  - Blaugrüner Faserschirm (Trinia glauca)

Wopis

Systematika

Nóžki

Žórła

Wotkazy

Wikiwand - on