Eleksyon palmantè ayisyèn an 1917

Eleksyon palmantè ayisyèn an 1917, yo te fèt 20 fevriye 1917, pou renouvle de kò ki fòme Asanble Nasyonal la : Chanm Depite yo ak Sena a. Eleksyon sa yo òganize nan yon kontèks kote peyi a anba okipasyon ameriken^[1]. Gouvènman Prezidan Philippe Sudre Dartiguenave, ki t ap prepare ekriti yon nouvo konstitisyon sou enfliyans ameriken yo^[2], deside kenbe eleksyon sa yo malgre nouvo tèks la t ap prèske fini. Se dènye palman ki enstale sou Konstitisyon 1908 la, ki pral anile an 1918.

Eleksyon palmantè ayisyèn an 1917
Pati Liberal : 42 Pati Nasyonal : 32 PRR : 30 Endepandan : 7
Biyografi
Eleksyon avan : 1914 Pwochen eleksyon : 1919
modifye

Konteks politik

An 1915, Prezidan Vilbrun Guillaume Sam revoke pandan gwo manifestasyon vyolan ki te eklate apre gouvènman an te lanse yon represyon kont opozisyon an. Mas pèp la linche Sam^[3], epi yo ranplase li ak lidè opozisyon an, Rosalvo Bobo, ki soti nan PRR. Men, Etazini gade ak mefi retou refòmist yo sou pouvwa a. Pou pwoteje enterè yo, Ameriken yo debake sou teritwa ayisyen an. Yo ranvèse Bobo epi voye l an ekzil. Pandan negosyasyon ak otorite ameriken yo, Palman an eli yon nouvo prezidan: Philippe Sudre Dartiguenave, ki soti nan Pati Liberal la^[4].

Nan kèk pati nan peyi a, rebelyon pete kont twoup ameriken ki sou teritwa a, malgre akò ki siyen ak Etazini. Sou enpilsyon ameriken, gouvènman an ekri yon nouvo konstitisyon ki baze sou modèl ameriken an, ak yon asanble redui epi yon manda prezidansyèl pi kout (4 an). Palmantè ki te eli nan eleksyon fevriye 1914 la wè manda yo ap fini an fevriye 1917. Pandan nouvo konstitisyon an ap prepare, gen moun ki mande pou yo anile eleksyon yo. Men gouvènman an refize epi li òganize eleksyon palmantè yo dapre sistèm ki toujou an aplikasyon sou Konstitisyon 1908 la.

Nan zòn kote rebèl yo, Kako yo, te gen kontwòl, eleksyon yo pa ka fèt. Pati Liberal la, ki senbolize kontinite gouvènmantal la, favorize nan sant peyi a, paske akseptasyon li nan okipasyon ameriken an te anpeche yon lagè eklate. Sepandan, lòt pati politik, tankou Pati Repibliken pou Refòm (PRR), opoze ak enfliyans ameriken an epi kritike ekriti nouvo konstitisyon an. Pandan kanpay elektoral la, PRR sibi represyon epi li gen difikilte pou mennen kanpay li. Ameriken ki sou plas yo anpeche kèk kandida PRR òganize reyinyon piblik. Pati Nasyonal la, yon fòs popilis ki defann mas ouvriye yo, alye ak Pati Liberal la sou pozisyon li konsènan Ameriken yo.

Rezilta yo

Ak yon kanpay elektoral ki te bouje anpil, se Pati Liberal la ki soti gran gayan. Pati Nasyonal la ak PRR fè bak. Sepandan, kèk palmantè san etikèt politik eli tou, sa ki montre yon fòm rejè klas politik la.

Pati politik		Senatè	Depite	Total
	Liberal	15 (+ 3)	27 (+ 8)	42 (+ 11)
	Nasyonal	11 (- 3)	21 (- 6)	32 (- 9)
	PRR	9 (- 4)	21 (- 5)	30 (- 9)
	Endepandan	3 (+ 3)	4 (+ 4)	7 (+ 7)
Total		39	72	111

Konsekans

Pati ki sou pouvwa a elaji majorite li epi li kontinye ekriti yon nouvo tèks konstitisyonèl. Ane apre, 12 jen 1918, yo adopte nouvo Konstitisyon an^[5]. Depi Asanble Nasyonal la modifye, yo òganize yon eleksyon antisipe kèk tan apre.