Արխանգելսկի մարզ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Արխանգելսկի մարզ, Ռուսաստանի եվրոպական մասի հյուսիսում։ Կազմվել է 1937 թվականի սեպտեմբերի 23-ին։ Տերիտորիայի առափնյա մասը ողողվում է Սպիտակ, Բարենցի, Պեչորայի և Կարայի ծովերով։ Արխանգելսկի մարզի մեջ են մտնում Նենեցական ազգային օկրուգը, Ֆրանց Իոսիֆի երկիր, Նոր երկիր, Սոլովեցկի և այլ կղզիներ։ Տարածությունը 587, 4 հազար կմ2 է, բնակչությունը՝ 1421 հազար (1974)։ Բաժանվում է 19 վարչական շրջանի։ Մարզում կա 11 քաղաք և 37 քաղաքատիպ ավան։ Կենտրոնը՝ Արխանգելսկ։
Արխանգելսկի մարզը գտնվում է Արևելա-Եվրոպական հարթավայրի հյուսիս-արլևելքում՝ տայգայի և տունդրայի զոնաներում։ Կենտրոնական մասը ալիքավոր հարթություն է, կտրտված գետահովիտներով։ Ձմեռը ցուրտ է։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը Ամդերմայում -18, 4°С է, Արխանգելսկում՝ -12, 5°С, Կոտլասում՝ -14, 0°С, հուլիսինը հարավում՝ 17°С, հյուսիսում՝ մինչև 8°С, 10°С։ Բնորոշ է անկայուն եղանակը։ Տարեկան տեղումների քանակը 300-550 մմ է։ Տերիտորիայի մոտ կեսը զբաղեցնում է անտառային զոնան։ Հարուստ է կենդանական աշխարհը։
Արխանգելսկի մարզը Ռուսաստանի ամենանոսր բնակեցված շրջաններից է, միջին խտությունը 1 կմ2 վրա՝ 2, 4 մարդ (1972)։ Բնակչության շուրջ 3/4-ը ապրում է երկաթուղամերձ գոտում, Հյուսիսային Դվինայի ստորին և միջին հոսանքում, Վագա գետի ավազանում։ Քաղաքային բնակչությունը 68% է (1972)։ Գլխավոր քաղաքներն են Արխանգելսկը, Սևերոդվինսկը, Կոտլասը, Օնեգան։ Սոլվիչեգոդսկը և Սոլոնիխան բալնեոլոգիական առողջարաններ են։
Արխանգելսկի մարզը անտառային արդյունաբերության, անտառարտահանման, ձկնարդյունաբերության, աճող մեքենաշինության, գազանորսության, մորթեղենի վերամշակման զարգացող շրջան է։ Գյուղատնտեսությունը մասնագիտանում է կաթնաանասնապահական ուղղությամբ։ Արխանգելսկի մարզը խոլմոգորյան կաթնատու ցեղի կովերի հայրենիքն է։ Զարգացած է եղջերվաբուծությունը։ Ժողովրդական տնտեսության համախառն արտադրանքի 93-95%-ը սալիս է արդյունաբերությունը։ Մեքենաշինության (նավերի, ճանապարհաշինական մեքենաների, փայտանյութի մթերումների, առաքման և փայտասղոցման համար սարքավորումների արտադրություն են) կենտրոններն են Արխանգելսկը, Սևերոդվինսկը և Կոտլասը։ Զարգացած է ձկնարդյունաբերությունը։ Ունի 1, 5 հազար կմ երկաթուղագիծ, 11 հազար կմ ավտոխճուղի (1968)։ Նավարկելի գետերի (Հյուսիսային Դվինա, Վիչեգդա, Պեչորա, Մեզեն) երկարությունը 3, 8 հազար կմ է, լաստառաքման ուղիներինը՝ 9 հազար կմ-ից ավելի։ Ծովային նավահանգիստներն են Արխանգելսկը, Օնեգան, Մեզենը։ Արխանգելսկի մարզում գործում են 1462 հանրակրթական դպրոց (1969), անտառատեխնիկական, բժշկական և մանկավարժական ինստուտներ, 26 միջնակարգ մասնագիտական ուսումնական հաստատություն, 4 թատրոն, 740 մասսայական գրադարան, 11 թանգարան։ Ռուսական ճարտարապետության XVI-XVII դարերի հուշարձան է Սոլովեցկի մենաստանը։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
