Բյուզանդական Հայաստան
From Wikipedia, the free encyclopedia
Բյուզանդական Հայաստան, Բյուզանդիայի գերիշխանության տակ գտնվող Մեծ Հայքի արևմտյան նահանգները (ի սկզբանե՝ մոտ 60.000 կմ2) և Փոքր Հայքի տարածքները (70.000-130.000 կմ2) 387-640 թվականներին։ Միանշանակ սահմաններ չեն եղել, քանի որ դրանք մշտապես ենթարկվել են փոփոխության։
| ||||
Քարտեզ | ||||
Ընդհանուր տեղեկանք | ||||
Մայրաքաղաք | Սեբաստիա Մալաթիա Արշամշատ Կարին | |||
Լեզու | Հայերեն | |||
Ազգություն | Հայեր | |||
Կրոն | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |||
Պատմություն |
Ստեղծվել է Մեծ Հայքի 387 թվականի բաժանմամբ, երբ երկրի մոտ 20 տոկոսն անցավ Բյուզանդիային (Բարձր Հայք, Ծոփք, Աղձնիքի մի մաս), իսկ մնացածը՝ Սասանյան Պարսկաստանին։ Ապա Հայաստանը բաժանվեց երկրորդ անգամ, և կայսրության սահմաններն ընդլայնվեցին։ Այս իրավիճակը տևեց մինչև արաբական արշավանքները, երբ բյուզանդացիները ստեղծեցին Արմենիակոն ռազմաքաղաքական թեմը։ 9-րդ դարի վերջին վերականգնվեց Հայաստանի անկախությունը՝ Բագրատունիների գերիշխանություն ներքո, պատմական Հայաստանի որոշ հատվածներ շարունակեցին մնալ Բյուզանդիայի կազմում։
Հայերը մեծ տեղ էին գրավում կայսրության կազմում։ Բյուզանդիայում եղել են բազմաթիվ հայազգի կայսրեր և զորավարներ։ Հայտնի զորավարն էր Նարսեսը, իսկ կայսրերից՝ Հերակլիուսը, Վասիլ I Մակեդոնացին, ով հիմք դրեց Հայկական հարստությանը, Ռոմանոս Ա-ն, Հովհաննես Ա Չմշկիկն ու Նիկեփոր Փոկասը[1]։ Բյուզանդացիները 10-րդ դարի կեսերից մաս-մաս նվաճում էին Բագրատունիների թագավորությունը, որը վերջնականապես իրենցը դարձավ 1045 թվականին։ Քառորդ դար անց Մանազկերտի ճակատամարտից (1071) հետո։ Բյուզանդիան կորցրեց վերահսկողությունը հայկական բոլոր գավառների նկատմամբ։