Բոտուլիզմ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Բոտուլիզմ սննդային թունավորում, հարուցվում է Կլոստրիդիում բոտուլինումի կողմից արտադրվող թույներով (տոքսիններ)[1]։ Հիվանդությունը սկսվում է թուլությամբ, հոգնածությամբ, տեսողության և լսողության խանգարմամբ[1]։ Ավելի ուշ կարող է միանալ ձեռքերի, կրծքավանդակի մկանների և ոտքերի թուլություն[1]։ Կարող է դիտվել նաև փսխումներ և դիարեա[1]։ Հիվանդությունը հիմնականում ընթանում է առանց ջերմության բարձրացման[1]։
Բոտուլիզմը կարող է տարածվել տարբեր ճանապարհներով[1]։ Բակտերիալ սպորները, որոնք առաջացնում են հիվանդությունը, տարածված են ինչպես հողի, այնպես էլ ջրի միջոցով[1]։ Որոշակի պայմաններում նրանք արտադրում են բոտուլոտոքսին[1]։ Սննդային բոտուլիզմով մարդիկ հիվանդանում են, երբ ընդունում են բոտուլոտոքսին պարունակող սնունդ[1]։ Մանկական տարիքում բոտուլիզմը առաջանում է, երբ բակտերիաները հայտնվում են աղիներում և արտադրում են թույն[1]։ Սովորաբար դա լինում է մինչև վեց ամսական երեխաների մոտ, քանի որ դեռևս օրգանիզմի պաշտպանական մեխանիզմները լիովին զարգացած չեն[1]։ Վերքային բոտուլիզմը հանդիպում է այն մարդկանց շրջանում, ովքեր օգտագործում են թմրանյութեր[1]։ Այդ դեպքում սպորները հայտնվում են վերքային խողովակում և թթվածնի բացակայության պայմաններում արտադրում են թույն[1]։ Այն ուղղակիորեն չի կարող փոխանցվել մարդկանց մինչև[1]։ Ախտորոշումը հաստատվում է, երբ հիվանդի մոտ հայտնաբերվում է բակտերիան կամ թույնը[1]։
Առաջնահերթ կանխարգելումը ճիշտ սննդի պատրաստումն է[1]։ Թույնը ոչնչանում է 85 °C ջերմաստիճանային պայմաններում 5 րոպե եռացնելիս[1]։ Մինչև 12 ամսական երեխաներին չի թույլատրվում օգտագործել մեղր, քանի որ այն իր մեջ պարունակում է հարուցիչը[1]։ Բուժումը կատարվում է հակաբոտուլինային շիճուկների միջոցով, որը օգտագործվում է բոտուլոտոքսինի չեզոքացման նպատակով[1]։ Մահացությունը կազմում է 5-10%[1]։ Հիվանդության անվանումը ստացել է լատիներեն բոտուլուս բառից, որը նշանակում է երշիկ[2]։ Առաջին անգամ այս հիվանդության մասին խոսվել է 1793 թվականին Գերմանիայում[3]։