Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (Հաագա)

Հաագայի Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (հոլ.՝ Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, KABK), գեղարվեստի ակադեմիա Հաագայում։ Համարվում է Haagsche Teeken-Academie-ի իրավահաջորդը։ Հիմնադրվել է 1682 թվականի սեպտեմբերի 29-ին։ Նիդերլանդների ամենահին ուսումնական հաստատություններից է^[4]։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (այլ կիրառումներ)

Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա հոլ.՝ Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten[1]
Տեսակ	գեղարվեստի ակադեմիա
Հիմնադրված է	սեպտեմբերի 29, 1682, 1682[2], 1933[3], 1937[3], 1996[3] և 2016[3]
Երկիր	Նիդերլանդներ[1][3]
Տեղագրություն	Հաագա[3]
Հասցե	Prinsessegracht 4, 2514AN 's-Gravenhage
Պարգևներ	Koninklijk? [1]
Կայք	kabk.nl​(նիդեր.)​(անգլ.)
Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (Հաագա) (Նիդեռլանդներ) Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (Հաագա), Նիդեռլանդներ
Royal Academy of Art, The Hague Վիքիպահեստում

Պատմություն

Թագավորական ակադեմիայի հին շենքը, Prinsessegracht, Հաագա, 1930

Ակադեմիայի մուտքը, Prinsessegracht 3-4, 1930

Թագավորական ակադեմիան հիմնադրվել է 1682 թվականին Ուիլյամ Դոդինսի, Թեոդոր վան դեր Շուերի, Դանիել Միջթենս Կրտսերի, Ռոբերտ Դուվալի և Ավգուստինոս Թերվեստենի կողմից որպես Haagsche Teeken-Academie (Հաագայի նկարչական ակադեմիա)։ Նկարչության դասերը տեղի էին ունենում երեկոյան, շաբաթ օրերին անցկացվում էին արվեստի վերաբերյալ հասարակական քննարկումներ^[5][6]։

18-րդ դարում Հաագայի Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիան ծաղկուն հաստատություն է եղել։ 18-րդ դարի վերջում ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով իրավիճակը փոխվել է, և ակադեմիան ունեցել է ընդամենը 10 ուսանող^[4][7]։

Վիլհելմ I-ի օրոք վերականգնվում է ֆինանսական աջակցությունը, և հաստատությունը վերգտնում է նախկին կարևորությունը։ 1821 թվականին նկարչական դպրոցին է միանում քաղաքացիական ճարտարագիտության դպրոցը^[8]։ Հաստատության համար Զեգեր Ռեյերի (1790-1857) կողմից նախագծվում է նեոդասական ոճի նոր շենք Prinsessegracht-ում։

19-րդ դարում այստեղ են սովորել հայտնի նկարիչներ Յոհանես Բոսբումը, Իսահակ Իսրայելսը, Վիլհելմ Մարիսը, Յոհան Հենրիկ Ուեսենբրուխը և Ջորջ Հենրիկ Բրեյտները։ 1937 թվականին հին տաճարի տեղում Ջ. Պլանտենգայի կողմից նախագծվում է ակադեմիայի նոր շենքը։

1990 թվականին թագավորական ակադեմիան միավորվում է Հաագայի թագավորական կոնսերվատորիան՝ դառնալով «Վիզուալ արվեստի, պարի ու երաժշտության դպրոց», 2000 թվականից՝ Հաագայի արվեստների համալսարան։

Շենքեր

Prinsegracht-ում գտնվող Boterwaag-ը որոշ ժամանակ պատկանել է ակադեմիային

Schiedam-ի Korenbeurs-ը նույնպես պատկանել է ակադեմիային

1821 թվականին մեծանում է հաստատության կարևորությունը, քանի որ նրան է միավորվում «School voor Burgerlijke Bouwkunde»-ը, որն այժմ տեղակայված է Korenbeurs-ում (Grain Exchange, հայերեն՝ հացահատիկի փոխանակման տեղ).^[9]:

Այնուհետև տեղափոխվել է Boterwaag շենք, որն այդքան լուսավոր չէր նկարչական դասերի համար։ 1839 թվականին, վերջ ի վերջո, ակադեմիան ունենում է իր սեփական նեոդասական ոճով Զեգեր Ռեյերի կողմից կառուցված շենքը՝ Prinsessegracht-ը։

20-րդ դարում դասընթացների ընդլայնման պատճառով ակադեմիան 1934-1937 թվականներին տեղափոխվում է բաուհաուզյան ոճով կառուցված նոր շենք՝ Prinsessegracht 4^[10]:

Հաագայի դպրոցը մեր ժամանակներում

Ներքին սրահ

19-րդ դարի վերջում Հաագայում արվեստը վերելք է ապրում։

Ակադեմիայում ավելանում են նոր ֆակուլտետներ՝

• գրաֆիկական դիզայն
• գովազդ
• լուսանկարչություն
• դիզայն
• կահույքի դիզայն

Ակադեմիան ընդլայնում է դիզայն բնագավառում որպես առաջատարի իր ուսումնական ծրագիրը։

1938 թվականին հին շենքի տեղում կառուցվում է նորը՝ Plantenga, Buijs & Lürsen ճարտարապետական ընկերության նախագծով։

1990 թվականին ակադեմիան միավորվում է Հաագայի թագավորական կոնսերվատորիային՝ դառնալով Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans (Գեղարվեստի, երաժշտության ու պարի ակադեմիա)։ Միաժամանակ սկսում է արդյունավետ համագործակցություն Լեյդենի համալսարանի հետ։ Նիդերլանդներում մեկնարկում է առաջին ֆորմալ համալսարանական համագործակցությունը։

Պատկերասրահ

• 
  Կարել դե Բասել, Լեյդենի Heerenpoort կայարանը, 1925
• 
  Յոհանես Բոսբում (1827/1891), Koblenz - Rijksmuseum Ամստերդամ
• 
  Յակոբ Մարիս, Նավահանգիստ նիդերլանդական քաղաքում - Rijksmuseum Ամստերդամ
• 
  Յոհան Հենրիկ Ուեսենբրուխ (1873), Ջրաղացով բնապատկեր Շխիդամում - Բոյմանս վան Բյոնինգեն թանգարան

Ծանոթագրություններ

1. https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/onderscheidingen/predicaat-koninklijk/overzicht-predicaat-koninklijk — 2019.
2. ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
3. https://www.architectuur.org/bouwwerk/832/Koninklijke_Academie_voor_Beeldende_Kunsten.html
4. «History». KABK. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
5. Plantenga, J.H., De academie van 's Gravenhage 1682-1937, Den Haag 1938
6. Joop Beljon (1982). 300 jaar Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten 's-Gravenhage 1682-1982: een beknopt overzicht. p. 16.
7. This are problems of the continental blockade of England.
8. Beljon (1982, p. 41)
9. The former Corn Exchange House is now a cultural center of the city of The Hague, հայերեն՝ Հացահատիկի փոխանակման տունը դարձել է Հաագայի մշակութային կենտրոն.
10. The flow of the Bauhaus at Dessau had great influence on the facade design of many public buildings in Europe.

Արտաքին հղումներ

• Academy Site

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա (Հաագա)» հոդվածին։