Հայիթիի տնտեսություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հայիթիի տնտեսություն, ազատ շուկայական տնտեսություն է[1][2][3] ցածր աշխատուժով։ Այն ֆրանսիական գաղութ էր նախքան ստրկացած ժողովրդի ապստամբության արդյունքում անկախություն ձեռք բերելը։ Անկախությունից հետո այն բախվեց էմբարգոյի և մեկուսացման, ինչպես նաև արտաքին միջամտություններով և ավերիչ բնական աղետներով ուղեկցվող քաղաքական ճգնաժամերի։ Հայիթիի մոտավոր բնակչությունը 2018 թվականին կազմել է 11 439 646։ The Economist-ը 2010 թվականին զեկուցել է, որ երկար ժամանակ որպես արևմտյան կիսագնդի ամենաաղքատ երկիր հայտնի Հայիթին մի ճգնաժամից մյուսն է անցել Դյուվալյեի (Ֆրանսուա Դյուվալիե) տարիներից ի վեր[4]։
Ենթակատեգորիա | Լատինական Ամերիկայի տնտեսություն, Կարիբների տնտեսություն | |
---|---|---|
Երկիր | Հայիթի | |
Վայր | Հայիթի | |
Անվանական ՀՆԱ | 8 408 150 517,97684 ԱՄՆ դոլար | |
Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ | 765 ԱՄՆ դոլար | |
ՀՆԱ (ԳՀ) | 19 972 602 022 միջազգային դոլար | |
Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ ԳՀ | 1818,795 միջազգային դոլար | |
Իրական ՀՆԱ-ի աճի տեմպ | 1,4±0,1 տոկոս | |
Ընդհանուր պահուստներ | 2 410 456 438 ԱՄՆ դոլար | |
Գնաճի մակարդակ | 12,5±0,1 տոկոս |
Հայիթին գյուղատնտեսական տնտեսություն ունի։ Աշխարհում վետիվերի յուղի կեսից ավելին (օգտագործվում է բարձրակարգ օծանելիքներում) գալիս է Հայիթիից։ Բանանը, կակաոն և մանգոն կարևոր արտահանվող մշակաբույսեր են։ Հայիթին նաև ընդլայնվել է դեպի բարձրակարգ արտադրություն՝ արտադրելով Android-ի վրա հիմնված պլանշետներ[5], սենսորներ և տրանսֆորմատորներ[6]։ Նրա հիմնական առևտրային գործընկերը ԱՄՆ-ն է, որը երկրին ապահովում է արտոնյալ առևտրային մուտք դեպի ԱՄՆ շուկա Գործընկերության խրախուսման (HOPE) և Հաիթիի տնտեսական բարձրացման ծրագրի խրախուսման ակտերի (HELP) օրենսդրության միջոցով։
Բնական աղետների նկատմամբ խոցելիությունը, ինչպես նաև աղքատությունը և կրթության սահմանափակ հասանելիությունը Հայիթիի ամենալուրջ խնդիրներից են[7]։ Հայիթիի բնակիչների երկու հինգերորդը կախված է գյուղատնտեսության սեկտորից, հիմնականում փոքրածավալ հողագործությունից, և մնում է խոցելի հաճախակի բնական աղետների հետևանքով առաջացած վնասներից, որոնք սրվում են երկրի համատարած անտառահատումների հետևանքով[7]։ Հայիթին տուժում է առևտրի լուրջ դեֆիցիտից, որը աշխատում է լուծել՝ անցնելով դեպի բարձրորակ արտադրություն և ավելի բարձր արժեք ունեցող ապրանքներ գյուղատնտեսության ոլորտում։ Տրանսֆերտները արտարժույթի հիմնական աղբյուրն են, որը կազմում է ՀՆԱ-ի մոտ 20%-ը[7]։ Հայիթիի տնտեսությունը լուրջ վնաս կրեց Հայիթիի երկրաշարժից, որը տեղի ունեցավ 2010 թվականի հունվարի 12-ին[7]։