Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի հուշահամալիր (Դեյր-էլ-Զոր)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Մեծ Եղեռնի Նահատակների հուշահամալիր, Սրբոց Նահատակաց հուշահամալիր (արաբ․՝ كنيسة شهداء الأرمن), Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր Սիրիայի Դեյր-էլ-Զոր քաղաքի Ալ Ռաշտի թաղամասում։
 Armenian Genocide Memorial Church, Der Zor | |
|---|---|
 Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի հուշահամալիր Դեյր-էլ-Զորում | |
 | |
 | |
| Տեսակ | հուշարձան |
| Ստեղծում | 1991 |
| Երկիր |  Սիրիա |
| Բնակավայր | Դեյր-էլ-Զոր |
| Շինության ձև | Հուշարձան |
| Ոճ | հայկական ճարտարապետություն |
| Հիմնական թեմա | Հայոց ցեղասպանություն |
| Ներկա վիճակ | Ավերված |
 Armenian Genocide memorial, Deir ez-Zor Վիքիպահեստում | |
Հուշարձանը նվիրված է Հայոց մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին։ Հուշահամալիրի կառուցման աշխատանքներն սկսվել են 1989 թվականի դեկտեմբերին և ավարտվել 1990 թվականի նոյեմբերին, օծվել է 1991 թվականի մայիսի 4-ին Մեծի Տանն Կիլիկիո Գարեգին Բ կաթողիկոսի կողմից։ Հուշահամալիրը բաղկացած է եկեղեցուց, թանգարանից, հուշարձանից, արխիվային կենտրոնից և ցուցադրությունների սրահից[1]։ Գտնվում է Հալեպի հայկական առաջնորդարանի թեմի անմիջական ենթակայության ներքո։ Յուրաքանչյուր տարի ապրիլի 24-ին տասնյակ հազարավոր ուխտավորներ ամբողջ աշխարհից այցելում են Դեյր-էլ-Զոր՝ հարգելու Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը[2]։
2014 թվականի սեպտեմբերի 21-ին հուշահամալիրը «Իրաքի և Լևանտի Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորման կողմից պայթեցվել է[3] [4][5]։
Հայ առաքելական եկեղեցու Հալեպի առաջնորդարանի նախաձեռնությամբ 1985 թվականի մայիսի 12-ին տեղի է ունեցել համալիրի հիմնօրհնեքի արարողությունը։ Սիրիայի այս քաղաքը պատահաբար չէր ընտրվել. երիտթուրքերը Դեյր էզ-Զոր և այն շրջապատող անապատ էին ուղարկում Ցեղասպանության ժամանակ Արևմտյան Հայաստանից և այլ վայրերից վտարված հայերին։
Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրը մոնումենտալ աշխատանք է, որի տակ ամփոփված են ցեղասպանության զոհերի մասունքներից, որոնք գտնվում են ապակե շրջանակի մեջ, որից վեր է հառնում սպիտակ մարմարե աշտարակը՝ պարուրված խաչքարերով։
Բարեկամության պատ
Համալիրը նախագծված է հավերժացնելու անմեղ նահատակների հիշատակը, բաղկացած է գլխավոր մուտքից, որի միջով կարելի է հասնել բակ աստիճաններով, որոնք խորհրդանշում են այն սարսափելի աղետները, որոնց հայ ժողովուրդը ենթարկվել է, բայց առանց հանձնվելու, շարունակում է ապրել։ Գլխավոր մուտքի ճակատը ներսից զարդարված է աղավնու քանդակով և խաչերով՝ արտահայտելու խաղաղության հասնելու պայքարը։ Բակի աջ կողմում «Բարեկամության պատն է», որը զարդարված է տարբեր արաբական և հայկական ոճերի արձանագրություններով՝ որպես երկու ժողովուրդների սերտ կապերի խորհրդանշական արտահայտություն։
Հուշակոթող
Հիմնական մուտքի մեծ հուշարձանը կառուցվել է հայ նահատակների հիշատակի համար։ Հուշարձանի խաչքարը բերվել է Հայաստանից։ Հուշարձանի առջև այրվում է անմար կրակը։ Երկու կողմերում կարելի է տեսնել աշխարհի տարբեր անկյուններում տեղադրված Հայոց ցեղասպանության հուշարձանների հինգական նմուշներ։ Ձախ կողմում հուշապատ է՝ հայկական զարդաքանդակներով։
Եկեղեցին և թանգարանը
Հուշահամալիրի հիմնական մասը կազմող եկեղեցին և թանգարանը գտնվում են բակի ձախ կողմում։ Եկեղեցին վեր է հառնում՝ հպարտորեն միախառնվելով երկնքին։ Եկեղեցու ներքևի մասում սրահն է, որտեղ գտնվում է «Հարության սյունը», ուր ամփոփված են Եղեռնի զոհերի նահատակների մասունքները։ Սյունը խորհրդանշում է հայ ժողովրդի պայքարն ու վերածնունդը։
Նախասրահը գործում է իբրև թանգարան, որտեղ պահվում են գրքեր, հրատարակումներ, փաստավավերագրական լուսանկարներ, որոնք պատմում են Մեծ եղեռնի ժամանակ հայերի կրած ցավերի մասին։
- Ճարտարապետներ՝ Սարգիս Բալմանուկյան, Կարպիս Թովմասյան
Թանգարանը և «Հարության սյունը», որի մեջ են ամփոփվել Հայոց ցեղասպանության նահատակների մասունքները
Խաչքար-հուշարձանը
«Հարության սյունը»
Հարթաքանդակ հուշահամալիրի պատին
Ուխտավորներ հուշահամալիրում
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
