Հեյսյածը
From Wikipedia, the free encyclopedia
Հեյսյածը (չին.՝ 黑瞎子，փինյին՝ Hēi Xiāzi)，նաև՝ Մեծ Ուսուրի կղզի, կղզիների համակարգ, որը գտնվում է Հեյլունցզյան և Ուսսուրի գետերի խաչմերուկում։ Այն բաղկացած է 93 կղզիներից և ավազափերից՝ ներառյալ Յինլոն կղզին և Հեյսյածը կղզին։ Ամբողջ կղզին զբաղեցնում է մոտավորապես 335 քառակուսի կիլոմետր տարածք։
Ցին դարաշրջանի վերջում Ռուսաստանը, կնքելով Այգունի և Պեկինի պայմանագրերը, բռնի տիրեց Չինաստանին պատկանող Արտաքին Մանջուրիան՝ հատվելով չինական տարածքների հետ։ Հեյլունցզյան և Ուսսուրի գետերի հատումը դարձավ ազգային սահման այս երկու պետությունների միջև։ 1929 թվականին Արևելյան երկաթուղու իրադարձությունների ժամանակ խորհրդային զորքերը գրավեցին Հեյսյածը կղզին։ 1949 թվականին Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո այն դեռևս հավակնում էր Հեյսյածը կղզու ինքնիշխանությանը։ Մինչև 2004 թվականը Չինաստանն ու Ռուսաստանը վերագծեցին սահմանը և Հեյսյածը կղզին բաժանեցին երկու մասի, և արևմտյան մասը վերադարձվեց Չինաստանին։
Վարչականորեն չինական մասը պատկանում է Հեյլունցզյան գավառի Ֆույուեն քաղաքին, Ծյամուսի քաղաքին, իսկ ռուսական մասը պատկանում է Խաբարովսկի երկրամասի Խաբարովսկի շրջանի նույնանուն քաղաքին։
Ֆույուեն դելտան (լայն իմաստով՝ Հեյսյածը կղզին) կազմված է 3 կղզիներից՝ Յինլոն կղզի (ռուս.՝ Остров Тарабаров, Տարաբարով կղզի), Հեյսյածը կղզի (նեղ իմաստով) և Մինյուե կղզի, այդ թվում նաև 93 կղզիներից և ավազափերից բաղկացած համակարգից։ Հեյսյածը կղզին գտնվում է հիմնական երթուղու հարավ-արևմտյան կողմում՝ Հեյլունցզյան և Ուսսուրի գետերի հատման կետում՝ չին-ռուսական սահմանին։ Այն բոլոր չորս կողմերից շրջապատված է ջրով։ Գտնվում է Չինաստանի ամենաարևելյան մասում՝ հիշեցնելով Չինաստանի քարտեզի վրա «հավի կտուց»։ Այն գտնվում է հյուսիսային լայնության 48°27'-ից 48°27' և 134°24'-ից 135°05' արևելյան երկայնության վրա։ Կղզին զբաղեցնում է 327 քառակուսի կիլոմետր տարածք (ավանդաբար կոչվում է նաև Թոնծյան)։ Կղզու երկարությունը հյուսիսից մինչև Հեյլունցզյան 60 կիլոմետր է, հարավ-արևելքից մինչև Ուսսուրի գետ 40 կիլոմետր է, լայնությունը՝ 3-ից 12 կիլոմետր։ Կղզին 11 կիլոմետր հեռավորության վրա է Ֆույուեն քաղաքից, արևմուտքում՝ Ծյամուսի քաղաքից, իսկ արևելքում՝ Խաբարովսկից՝ 1500 մետր հեռավորության վրա։ Չափերով նման է Մալթային, Յանցզի գետի գետաբերանում գտնվող Չոնմին կղզու չափի մեկ երրորդը, Հոնկոնգի տարածքի մեկ երրորդը։ 12 անգամ մեծ է Մակաոյից և 500 անգամ մեծ է Ճընպաո կղզուց։ Միջին 40 մետր բարձրությամբ տեղանքը հարթ է և հիմնականում զարգացած։ Կղզու մեծ տարածքը խոնավ է, իսկ որոշ տարածքներ ծովի մակարդակից 40 մետր բարձր են։ Կղզում հիմնականում աճում են ուռենի, կնձնի, բարդի, կաղն, կան նաև արոտավայրեր։ Կղզին հարուստ է ջրային բուսականությամբ։ Կղզու ջրերում հանդիպվող հիմնական ձկներն են կարպը, կարասը, արծաթափայլը, սպիտակ սաղմոնը և թառափի տասնյակ տեսակներ։ Չինաստանի կառավարությունը Հեյսյածը կղզու չինական կողմում հիմնել է Հեյսյածը կղզու ջրաբուխ պարկը[1]։ Իր ցածր տեղանքի պատճառով Հեյսյածը կղզին մի անգամ հեղեղվել է և ջրի տակ անցել[2]։
1860 թվականին Պեկինի չին-ռուսական պայմանագրի 1-ին հոդվածը սահմանեց Հեյսյածը կղզու սեփականությունը։
 |
Այդ ժամանակից ի վեր երկու երկրների արևելյան սահմանը որոշվում է Շընլեյքա և Արգուն գետերի միախառնմամբ։ Այսպիսով՝ սահմանն ընդգրկում է Հեյլունցզյան գետի ստորին հոսանքի երկայնքով մինչև Ուսսուրի գետի միախառնումը, այսինքն՝ հյուսիսային տարածքը պատկանում է Ռուսաստանին, իսկ հարավային տարածքը՝ Ուսսուրի գետի գետաբերանին՝ Չինաստանին։ Ուսսուրի գետի գետաբերանից դեպի հարավ և մինչև Սինքայ լիճը երկու երկրները բաժանված են Ուսսուրի և Սոնաչա գետերով։ Երկու գետերը ծառայում են որպես հանգույց։ |  |
1861 թվականին Չինաստանի և Ռուսական կայսրության միջև «Արևելյան սահմանային ճանապարհի արձանագրությունները» ևս մեկ անգամ հաստատեցին վերը նշված փաստերը։ 1861 թվականին Չինաստանը և Ռուսաստանը պայմանագիր կնքեցին Ցին դինաստիայի արևելյան սահմանների վերաբերյալ։ Այդ ժամանակ Ֆու Նյանյանը՝ Ցին դինաստիայի ներկայացուցիչը, փոխգեներալը, հանդիպում ունեցավ Ռուսական կայսրության պաշտոնյա Ծի Չընքընի հետ1861 թվականի հուլիսի 19-ին Հեյլունցզյան և Ուսսուրի գետերի հիմնական միախառնման վայրում։ Ռուսաստանի սահմանում՝ Խաբարովսկի դիմաց գտնվող Հեյսյածը կղզու ամենաարևելյան հատվածում, կանգնեցվել է «Յե» (耶) հիերոգիլֆով հուշարձան։ Հուշարձանի տեղադրումից անմիջապես հետո ռուսական իշխանությունը «Յե» (耶) հիերոգլիֆով այդ հուշարձանը տեղափոխեց դեպի չինական տարածքներ՝ ավելի քան 90 մղոն հեռավորությամբ։ Հուշարձանը կանգնեցրին Թոնծյան և Ուսսուրի գետերի հիմնական հոսքի միախառնման վայրում՝ Հեյսյածը կղզու սեփականության իրավունքը փոխելու մտադրությամբ։
1894 թվականին ռուսները Հեյսյածը կղզու հյուսիս-արևելյան կողմում՝ Ուսսուրի գետի ափին, կառուցեցին Պուլիրուոնեյ նավաշինարանը, որը հայտնի է նաև Հին նավաշինարան անվամբ։ 1911 թվականին ռուսները սկսեցին Ուսսուրի գետի գետաբերանում՝ Հեյսյածը կղզում, կառուցել երկրորդ նավաշինարանը, որը հայտնի էր նաև Նոր նավաշինարան անվամբ։
20-րդ դարի սկզբին ռուս հարկահավաքները սկսեցին հարկեր հավաքել կղզում։
1911 թվականի հունիսի սկզբին այդ ժամանակ Հուլինի դեպարտամենտի գործընկեր Ու Շըչընը դիմեց Ծիլինի նահանգապետին և հեռագիր ուղարկեց Ցինի կառավարության Արտաքին գործերի նախարարությանը հետևյալ բովանդակությամբ. «Ռուսական կայսրության Հեյսյածը կղզուց հարավ-արևմուտք գտնվող չինական Թոնծյան գետը ճանաչել որպես չին-ռուսական սահմանային գետ և թույլ չտալ չինական նավերին նավարկել կղզու արևելքում գտնվող Ուսսուրի գետի հիմնական հոսքով։ Սահմանափակել կղզու հյուսիսում գտնվող Հեյլունցզյան գետի հիմնական հոսքով իրականացվող բեռնափոխադրումները․ այդ բեռնափոխադրումների իրականացումը Թոնծյան գետով թույլ տալ միայն չինական նավերին»։ 1911 թվականի օգոստոսի 28-ին Ռուսական կայսրությունը կրկին ծանուցում ուղարկեց Ցինի կառավարությանը՝ հայտարարելով, որ Հեյսյածը կղզուց հարավ-արևմուտք գտնվող Թոնծյան գետը, որը կապում է Հեյլունցզյան և Ուսսուրի գետերը, չին-ռուսական սահմանային գետն է, իսկ Ուսսուրի գետը՝ Հեյսյածը կղզու արևելքում, և Հեյսյածը կղզու հյուսիսում Հեյլունցզյան գետը պատկանում են Ռուսաստանին։ Այս կերպ Ռուսաստանը իր տարածքում ներառեց ողջ Հեյսյածը կղզին։ Այնուհետև սկսվեց 1911 թվականի հեղափոխությունը, և Չինաստանի կառավարությունը չկարողացավ հոգալ սահմանի այս հարցը։ Ռուսական կառավարությունը մաքսատուրքեր սահմանեց Թոնծյանի, Հեյլունցզյան և Ուսսուրի գետերի խաչմերուկում՝ չինական նավերից մաքսատուրքեր հավաքելու համար։ Չնայած Պեկինի կառավարությունը բազմիցս բանակցել է ռուսական կողմի հետ այս հարցի շուրջ, սակայն բանակցություններն ավարտվել են անարդյունք։
1928 թվականի սկզբին Սուեյյուեն շրջանի նահանգապետը ներկայացուցիչներ ուղարկեց Հեյսյածը կղզի՝ հետաքննություն իրականացնելու համար։ Հաստատվել էր, որ կղզում այդ ժամանակ բնակվում էր 30 չինացի և 17 սովետական միության ընտանիք։ Նրանք բոլորն էլ իրենց ապրուստը վաստակում էին՝ զբաղվելով ձկնորսությամբ և խոտ հնձելով։ Հաղորդվել էր, որ Խորհրդային Միությունը կղզում որևէ տեխնիկա չուներ․ պարզապես երբեմն զորքեր էր ուղարկում պարեկության համար։
Հեյսյածը կղզին գրավվել է Խորհրդային բանակի կողմից 1929 թվականի սեպտեմբերի 29-ին Միջին ճանապարհի միջադեպի ժամանակ։ Սեպտեմբերի 18-ի միջադեպից հետո ճապոնական Կվանտունգի բանակը և Խորհրդային բանակը բախվեցին միմյանց սահմանի երկայնքով, և Հեյսյածը կղզին դարձավ խորհրդային բանակի՝ Խաբարովսկին պաշտպանելու առաջնային դիրքը։
Ռուսական կայսրության շինարարական աշխատանքները կղզում
Խորհրդային բանակը կղզին գրավելուց հետո մշտական ռազմական վերահսկողություն հաստատեց և կառուցեց 5 սահմանային կետեր Յինլոն, Պեյտայաո կղզիներում և Արևելյան ուղղափառ եկեղեցու մոտ։ Կղզու չինական կողմի երկայնքով մոտ 40 կիլոմետր փշալար կար, իսկ Ֆույուեն դելտայի վերին և ստորին մուտքերում տեղակայված էին ռուսական հրացանակիր նավակների կայազոր։
1929 թվականից հետո Ռուսաստանի Խորհրդային Միությունը Հեյսյածը կղզում կառուցեց բազմաթիվ օբյեկտներ՝ տներ, եկեղեցիներ, վիլլաներ։ Ռուսաստանի տվյալներով՝ կղզում ապրում էր 16000 ռուս, իսկ Չինաստանի տվյալներով՝ ավելի քան 10000 բնակիչ։
Ռուսական կողմը կղզում հիմնել էր երկու ֆերմա. մեկը գտնվում էր կղզու հյուսիս-կենտրոնական մասում՝ Հեյլունցզյան գետի հարավային ափին՝ ունենալով15 շենք, որոնց մեծ մասը հիմնականում հինգ հարկանի էին։ Ռուսական կողմը ստեղծվեցին գործարանի շենք, ջրային աշտարակ, երեք մեծ խողովակ, չորս ուղղահայաց նավթային տանկ և մահակ։ Մեկ այլ վայրում կառուցել էր նաև Նոր աշխարհ ֆերման։ Այն կառուցվել էր Հեյսյածը կղզու կենտրոնական և արևելյան հատվածում 1984 թվականին՝ զբաղեցնելով 6074 հեկտար մշակովի հողատարածք և կառուցելով 31,6 կիլոմետր երկարությամբ, 2-ից 6 մետր բարձրությամբ անջրանցիկ, պաշտպանիչ ամբարտակներ և օղակաձև ճանապարհ կղզու շուրջ։ Ռուսաստանը Մինյուե կղզում կառուցել էր Ամուրի ջրանցքը, մի նոր նավաշինարան, յոթ երկհարկանի շենք, մեկհարկանի շենքերի տարածք, ջրային աշտարակ, ծխնելույզ և ասֆալտապատ ճանապարհներ բնակելի տարածքներում։
Ֆույուենի գետաբերանի հյուսիսային ափին, որտեղ այն միանում է Ուսսուրի գետին, Ռուսաստանը 1999 թվականի հոկտեմբերին կառուցեց 28 մետր բարձրությամբ Արևելյան ուղղափառ եկեղեցի։ Եկեղեցու մոտակայքում կար ուղղաթիռի օդանավակայան։ Ռուսաստանը կղզում կառուցեց երկու բարձրավոլտ էլեկտրահաղորդման գիծ։ 2001 թվականի հուլիսին Յինլոն ջրուղու մեջտեղում կառուցվեց քարե պատնեշ՝ ժայռերի և լանջերի պաշտպանության համար։ Ուսսուրի գետի մոտ գտնվող Նուովո գյուղի տարածքում կղզուն մոտ լինելու համար կառուցվեց լողացող կամուրջ՝ 800 մետր ընդհանուր երկարությամբ 107 լողացող պոնտոններով, նավակամուրջի երկու ծայրերում ֆիքսված հենասյուններով, ինչը թույլ էր տալիս մեքենաներին օրվա նորմալ ժամերին անցնել այդտեղով։
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակաշրջան
1949 թվականին Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո հստակեցվեցին հարևան երկրների կողմից ստորագրված նախկին սահմանային պայմանագրերի մշակման հիմնական սկզբունքները։ Այդ սկզբունքներից էր․ «Չինաստանի և օտարերկրյա պետության միջև սահմանները որոշել համաձայն հին պայմանագրերի, և միայն վարվել միջազգային իրավունքի ընդհանուր սկզբունքներին համապատասխան»։ Համապատասխանաբար, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը, ընդհանուր առմամբ, ճանաչեց նախկինում հարևան երկրի հետ կնքված սահմանային պայմանագրերը և նորից սահմանազատեց սահմանները՝ հին պայմանագրերի հիման վրա։ Հեյսյածը կղզին սակայն չմտնավ Չինաստանի նախկին ռեժիմի և նրա հարևան երկրի միջև ստորագրված սահմանային պայմանագրերի շրջանակում։
Չինաստանի կողմից հայտարարված վարչական բաժանման մեջ ամբողջ կղզին գտնվում էր Հեյլունցզյան նահանգի Ֆույուեն շրջանի իրավասության տակ։
1950-ականներին Չինաստանն ու Խորհրդային Միությունը բարեկամական հարաբերություններ ունեին, և երկու երկրների սահմանամերձ բնակիչները կարող էին այցելել կղզի։ Խորհրդային Միությունը նույնպես զորքեր չէր տեղակայել Հեյսյածը կղզում։
1964 թվականի փետրվարի 25-ից օգոստոսի 15-ը Չինաստանը և Խորհրդային Միությունը սկսեցին իրենց առաջին սահմանային բանակցությունները Պեկինում։ Երկու կողմերն անցկացրել են ընդհանուր առմամբ 8 լիագումար հանդիպումներ։ Պատվիրակությունների 10-ից ավելի ղեկավարների հանդիպումներ են տեղի ունեցել և ավելի քան 30 խորհրդատուների և փորձագիտական հանդիպումներ՝ հուսալով, որ Չինաստանը և Խորհրդային Միությունը հիմնականում կոնսենսուսի կհասնեն կղզու սեփականության և Չինաստանի և Խորհրդային Միության միջև արևելյան սահմանի վերաբերյալ։ Ավելի ուշ բանակցությունները դադարեցվեցին Նիկիտա Խրուշչովի հանկարծակի հրաժարականի պատճառով։
1969 թվականի հոկտեմբերից մինչև 1978 թվականի հունիսը տեղի ունեցան երկրորդ չին-խորհրդային սահմանի բանակցությունները։ Երբ Խորհրդային Միությունը ներխուժեց Աֆղանստան, բանակցությունները կասեցվեցին։
1987 թվականի փետրվարին Չինաստանը և Խորհրդային Միությունը անցկացրին իրենց երրորդ սահմանային բանակցությունները։ Բանակցությունների 12 փուլից հետո պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց չին-խորհրդային սահմանի արևելյան հատվածի սահմանազատման վերաբերյալ, բացառությամբ երկու վիճելի տարածքների՝ Հեյսյածը կղզու և Ապակայթու կղզու (կղզի գետի մեջ)։ 1991 թվականի մայիսին Ցզյան Զեմինը, որն այն ժամանակ Չինաստանի Կոմկուսի Կենտկոմի գլխավոր քարտուղարն էր, այցելեց Խորհրդային Միություն և ստորագրեց «Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Ռուսաստանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության միջև Չինաստանի արևելյան հատվածի մասին համաձայնագիր»-ը 1991 թվականի մայիսի 16-ին։
1994 թվականի սեպտեմբերի 3-ին ստորագրվել է․
|
«Արձանագրություն Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կառավարության և Ռուսաստանի Դաշնության կառավարության միջև Ուսսուրի գետից (Ուսսուրի գետ) մինչև Հեյլունցզյան գետ (Ամուր գետ)՝ Խաբարովսկի մերձակայքում, նավերի իրականացրած շրջագայությունների մասին»։ Պայմանավորվող կողմերը հաստատում են, որ բոլոր տեսակի նավերը, ներառյալ ռազմական նավերը, կարող են անարգել նավարկել Ուսսուրի գետից (Ուսսուրի գետ) Խաբարովսկ քաղաքով մինչև Հեյլունցզյան գետ (Ամուր գետ)։ Բոլոր տեսակի նավերը, ներառյալ ռազմականը նավեր, ձևակերպվում են պայմանավորվող կողմերի կողմից։ Կողմերը պետք է պահպանեն «Ուսուրի գետով (Ուսուրի գետ) Խաբարովսկ քաղաքի միջով դեպի Հեյլունցզյան գետ (Ամուր գետ) շուրջերկրյա նավարկության կանոնները»։ Արձանագրության մեջ նշված գետերի վրա միաժամանակ երկու չինական ռազմական նավեր չպետք է լինեն, սակայն սահմանային պաշտպանության ուժերի նավերն այս կատեգորիայի մեջ չեն մտնում»։ | |
1999 թվականի դեկտեմբերի 9-ին Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի այն ժամանակվա գլխավոր քարտուղար և Չինաստանի նախագահ Ցզյան Զեմինը և Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Բորիս Ելցինը ստորագրեցին «Արևելյան և արևմտյան սահմանների նկարագրության մասին արձանագրություն չին-ռուսական սահմանի վերաբերյալ»։ Այս արձանագրությունը դարձավ չին-ռուսական սահմանի իրավական փաստաթուղթը։
2001 թվականի հուլիսին Չինաստանի և Ռուսաստանի այն ժամանակվա պետությունների ղեկավարներ Ցզյան Զեմինը և Բորիս Ելցինը որոշեցին Հեյսյածը կղզին հավասարապես բաժանել։ Այդ ժամանակից ի վեր Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը լիովին հրաժարվել էր Հեյսյածը կղզու արևելյան կեսի նկատմամբ իր հավակնություններից[3]։
Չին-ռուսական սահմանի չորրորդ բանակցությունները սկսվել են 2001 թվականի հուլիսին և ստորագրվել են Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Արտաքին գործերի նախարար Լի Ճաոսինի և Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի կողմից 2004 թվականի հոկտեմբերի 14-ին Պեկինում:
|
«Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև լրացուցիչ համաձայնագիր չին-ռուսական սահմանի արևելյան հատվածի վերաբերյալ»։ Ընդգրկել Հեյսյածը կղզու տարածքից 335 քառակուսի կիլոմետր, ներառյալ չինական կողմը՝ 171 քաղակուսի կիլոմետր, ներառյալ ռուսական կողմը՝ 164 քառակուսի կիլոմետր։ Յինլոն կղզին՝ Ֆույուեն դելտայի երկրորդ ամենամեծ կղզին, գտնվում է Հեյսյածը կղզուց հյուսիս-արևմուտք, ուստի այն ամբողջությամբ պատկանում է Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը։ Ռուսաստանը պահպանում է Հեյսյածը կղզու արևելյան կեսը (Մեծ Ուսսուրի կղզին), ներառյալ Չումկա գյուղը և ռուս բնակիչների վիլլաները։ | |
«Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև չին-ռուսական սահմանի արևելյան հատվածի մասին լրացուցիչ համաձայնագիր»-ը հաստատվել է երկու երկրների խորհրդարանների կողմից (Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Ազգային Կոնգրեսի կողմից այն հաստատվել է 2005 թվականի ապրիլի 27-ին, և ՌԴ Պետդումայի կողմից 2005 թվականի ապրիլի 20-ին)։ Նույն թվականի հունիսի 2-ին Չինաստանի և Ռուսաստանի Արտաքին գործերի նախարարները Վլադիվոստոկում փոխանակել են վկայականներ և հաստատման նամակներ։ Սա վերջ է դնում Հեյսյածը կղզու վերջնական կարգավորմանը և նույնիսկ չին-ռուսական սահմանի խնդրին։
2008 թվականի հուլիսի 4-ին ՌԴ Անվտանգության դաշնային ծառայության Հեռավորարևելյան դաշնային շրջանի սահմանապահ ծառայության տնօրեն, գեներալ Վալերի Պուտովը հայտարարեց, որ Յինլոն կղզին և Հեյսյածը կղզու արևմտյան կեսը կհանձնվեն Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը 2008 թվականի օգոստոսին։ 2008 թվականի հոկտեմբերի 14-ին Չինաստանը և Ռուսաստանը Հեյսյածը կղզում անցկացրին Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև սահմանի արևելյան հատվածի բացման արարողությունը։ Նույն օրը Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Արտաքին գործերի և Ռուսաստանի Դաշնության Արտաքին գործերի նախարարությունները նամակների փոխանակման միջոցով հաստատել են «Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև լրացուցիչ համաձայնագիր չին-ռուսական արևելյան սահմանի վերաբերյալ», և դրա հավելվածները պաշտոնապես ուժի մեջ մտան։ Երկու երկրների սահմանային պաշտպանության ուժերը սկսել են պաշտպանություն իրականացնել երկու երկրների կողմից ձեռնարկած սահմանային նախնական չափումների համաձայն։
2012 թվականի մարտի 30-ին Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Հեյլունցզյան նահանգի Հանրային անվտանգության սահմանային պաշտպանության կորպուսը բացման արարողություն անցկացրեց Հեյսյածը կղզում և հայտարարեց Հեյսյածը կղզու Հանրային անվտանգության սահմանային պաշտպանության կետի ստեղծման մասին[4]։
2015 թվականին Հեյսյածը կղզին պաշտոնապես համարվել է ազգային պարկ։ Պահպանվող տարածքը զբաղեցնում է 124 քառակուսի կիլոմետր տարածք[5]։
2017 թվականի հուլիսի 23-ին Հեյսյածը կղզում տեղի ունեցավ Արշավի ազգային կոնֆերանսի չորրորդ կայանը[6][7][8]։
2023 թվականի օգոստոսի 28-ին Չինաստանը հրապարակեց չինական քարտեզի 2023 թվականի տարբերակը, որը ներառում էր ամբողջ Հեյսյածը կղզին՝ որպես չինական տարածք։ ՌԴ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Զախարովան ի պատասխան ասաց, որ Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև տարածքային պահանջներ չկան, իսկ Չինաստանի հետ սահմանի հարցը վերջնականապես լուծված է։
Կղզու չինական կողմում գործող G10 մայրուղին անցնում է Ուսսուրի կամրջով և կապում է Ֆույուեն քաղաքը Հեյլունցզյան գետի երկայնքով գտնվող մյուս քաղաքներին։ Ազգային մայրուղին՝ G102-ը նույնպես նախատեսվում է անցնել Հեյսյածը կղզու վրայով, սակայն առայժմ դրա վերջնակետը հստակ որոշված չէ։ Վերջնակետը նախատեսվում է Տոնֆանի Ֆույուեն դելտայի հարավ-արևելյան կողմում։ Ռուսական կողմը հիմնականում հենվում է մոտորանավակների կամ օդանավերի վրա՝ Խաբարովսկի (Բլագովեշչենսկ) և կղզու միջև փոխադրումներ իրակացնելու համար։
Ներկայումս ո՛չ Չինաստանը, ո՛չ Ռուսաստանը չեն ծրագրել Հեյսյածը կղզին միացնող երկաթգծի կառուցում։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
