From Wikipedia, the free encyclopedia
Մուրտազա Գուբայդուլովիչ Ռահիմով (բաշկիրերեն՝ Мортаза Ғөбәйҙулла улы Рәхимов, փետրվարի 7, 1934, Կուգարչինսկի շրջան, Բաշկիրական Խորհրդային Սոցիալիստական Ինքնավար Մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հունվարի 11, 2023[1], Ուֆա, Ռուսաստան), խորհրդային և ռուս պետական և քաղաքական գործիչ։ 1990 թվականի ապրիլի 7-ից մինչև 1993 թվականի դեկտեմբերի 24-ը Բաշկորտոստանի ՀԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ[2][3]։ 1993 թվականի դեկտեմբերի 25-ից մինչև 2010 թվականի հուլիսի 15-ը եղել է Բաշկորտոստանի նախագահ։
Մուրտազա Ռահիմով | |
Կուսակցություն՝ | Միասնական Ռուսաստան, ԽՄԿԿ և Մեր տունը Ռուսաստանն է |
---|---|
Կրթություն՝ | Ufa State Petroleum Technological University? |
Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ և պետական գործիչ |
Դավանանք | սուննի իսլամ |
Ծննդյան օր | փետրվարի 7, 1934 |
Ծննդավայր | Կուգարչինսկի շրջան, Բաշկիրական Խորհրդային Սոցիալիստական Ինքնավար Մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
Վախճանի օր | հունվարի 11, 2023[1] (88 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Ուֆա, Ռուսաստան |
Թաղված | Muslim Cemetery |
Քաղաքացիություն | ԽՍՀՄ և Ռուսաստան |
Զավակներ | Ural Rakhimov? |
Պարգևներ | |
Ռախիմով Մուրթազա Գուբայդուլովիչը ծնվել է Բաշկորտոստանի Կուգարչին շրջանի Տավականովո գյուղում։ Հայրը՝ Գուբայդուլլա Զուֆարովիչ Ռահիմովը, Հայրենական Մեծ պատերազմից հետո աշխատել է որպես մի շարք տնտեսությունների նախագահ և 1956 թվականին պարգևատրվել է «Պատվո նշան» շքանշանով։
1956 թվականին ավարտել է Ուֆիմի նավթային տեխնիկումը և սկսել աշխատել Ուֆիմի նավթավերամշակման գործարանում։
1964 թվականին ավարտել է Ուֆիմի նավթային ինստիտուտը։
1960-1976 թվականներին աշխատել է Ուֆիմի նավթավերամշակման գործարանում՝ որպես գործարանի պետ, արտադրամասի պետի տեղակալ, արտադրության պետի տեղակալ, նոր արտադրությունների գործարկման և կարգաբերման գծով գլխավոր ինժեների տեղակալ։
1976-1978 թվականներին աշխատել է գլխավոր քիմիկոս, գլխավոր ինժեների տեղակալ, 1978-1986 թվականներին՝ գլխավոր ինժեներ, իսկ 1986-1990 թվականներին՝ գործարանի տնօրեն։
1974-1991 թվականներին եղել է ԽՄԿԿ անդամ։
Ընտրվել է ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավոր և ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի անդամ, Բաշկորտոստանի Հանրապետության Ժողովրդական պատգամավոր և ժողովրդական պատգամավորների Ուֆիմի քաղաքային խորհրդի անդամ։
1990-1993 թվականներին եղել է Բաշկորտոստանի Հանրապետության Գերագույն Խորհրդի նախագահը։ Այդ ընթացքում ընդունվել են Բաշկորտոստանի Հանրապետության պետական ինքնիշխանության մասին հռչակագիրը (1990 թվականի հոկտեմբերի 11), ստորագրվել են դաշնային պայմանագիր և Բաշկորտոստանի Հանրապետության Դաշնային պայմանագրի հավելված (1992 թվականի մարտի 31) և Բաշկորտոստանի Հանրապետության նոր Սահմանադրությունը (1993 թվականի դեկտեմբերի 24)։
1991 թվականի օգոստոսի սկզբում աջակցել է GCP-ին, բայց նրա պարտվելուց հետո հայտարարել է ԽՄԿԿ-ից դուրս գալու և ՌԽՖՍՀ նախագահ Ելցինի աջակցության մասին։
1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին համաժողովրդական քվեարկությամբ ընտրվել է Բաշկորտոստանի Հանրապետության առաջին նախագահ՝ հավաքելով ընտրողների ձայների 63 %-ը։ Երդմնակալության արարողությունը տեղի է ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 25-ին[4][5]։ 1994 թվականիի օգոստոսի 3-ին առաջին նախագահական ժամկետի ընթացքում ստորագրվել է Ռուսաստանի Դաշնության և Բաշկորտոստանի Հանրապետության պայմանագիրը՝ Ռուսաստանի Դաշնության պետական իշխանության մարմինների և Բաշկորտոստանի Հանրապետության պետական իշխանության մարմինների միջև վարման և լիազորությունների փոխադարձ պատվիրակման առարկաների տարանջատման մասին։
1998 թվականի հունիսի 14-ին ընտրություններում վերընտրվել է Բաշկորտոստանի Հանրապետության նախագահի պաշտոնում երկրորդ ժամկետով՝ հավաքելով ձայների 70,2 %-ը։ Հանրապետության անտառտնտեսության նախարարը հավաքել է ընտրողների ձայների 9 %-ը։
1993-2001 թվականներին եղել է ՌԴ Դաշնության խորհրդի անդամ և ՌԴ Պետական խորհրդի անդամ։ 2001 թվականի մարտի 12-ից սեպտեմբերի 17-ը Ռուսաստանի Դաշնության Պետական խորհրդի նախագահության անդամ[6][7]։
1999 թվականին եղել է «Հայրենիք - Ողջ Ռուսաստան» Համառուսաստանյան կուսակցության հիմնադիրներից և համանախագահներից մեկը, որը 2001 թվականի դեկտեմբերի 1-ին անդամակցել է «Միասնական Ռուսաստան» կուսակցությանը։
2003 թվականի դեկտեմբերի 21-ին «Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների ընտրական իրավունքների և հանրաքվեին մասնակցելու իրավունքի հիմնական երաշխիքների մասին» դաշնային օրենքին համապատասխան, Ռահիմովը երկրորդ փուլում հավաքելով ձայների 78,01 %-ը, երրորդ անգամ ընտրվեց Բաշկորտոստանի Հանրապետության նախագահ[8]։
2006 թվականի սեպտեմբերի կեսերին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի առջև ժամկետից շուտ դրվեց վստահության հարցը։ Հոկտեմբերի 5-ին Վլադիմիր Պուտինը Բաշկորտոստանի Հանրապետության Կուրուլտայ է մտցրել նրա թեկնածությունը նոր ժամկետով հաստատվելու համար։ 2006 թվականի հոկտեմբերի 10-ին Բաշկորտոստանի Հանրապետության Կուրուլտայ պետական ժողովի պատգամավորները Մուրթազ Ռահիմովին օժտել են նոր հնգամյա ժամկետով նախագահական լիազորություններով։
2010 թվականի հուլիսի 12-ին Մ. Գ. Ռահիմովը ՌԴ նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Սերգեյ Նարիշկինի հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել էր իր պաշտոնը վաղաժամկետ լքելու մտադրության մասին[9]։
2010 թվականի հուլիսի 15-ին Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևն ընդունեց Ռահիմովի հրաժարականը Բաշկորտոստանի Հանրապետության նախագահի պաշտոնից[10][11][12]։
2010 թվականի դեկտեմբերի 8-ից 2012 թվականի հունիսի 29-ը եղել է ՀԱԿ «Բաշնեֆտ» ԲԲԸ-ի տնօրենների խորհրդի անդամ[13]։
Կինը Լուիզա Գալիմովնա Ռահիմովան է։ Որդին՝ Ուրալ Մուրթազովիչ Ռահիմովը։
Պետական պարգևներ
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.