2023

2023 թվական, ոչ նահանջ տարի, ըստ Գրիգորյան օրացույցի սկսում է կիրակի օրը։ Սա մեր թվարկության 2023 թվականն է,

Տարիներ
2019 · 2020 · 2021 · 2022 — 2023 — 2024 · 2025 · 2026 · 2027
Տասնամյակներ
2000‑ականներ · 2010‑ականներ — 2020‑ականներ — 2030‑ականներ · 2040‑ականներ
Դարեր
20-րդ դար — 21-րդ դար — 22-րդ դար

2023 թվականն
այլ օրացույցներով

Գրիգորյան օրացույց	2023 MMXXIII
Հուլյան օրացույց	2022—2023 (հունվարի 14 -ից)
Հուլյան օրացույց բյուզանդական շրջան	7531—7532 (սեպտեմբերի 14-ից)
Հռոմի հիմնադրումից սկսած	2775—2776 (մայիսի 4-ից)
Հայկյան տոմար	4515—4516 (օգոստոսի 11-ից) ՏՇԺԵ—ՏՇԺԶ
Հրեական օրացույց	5783—5784 ה'תשפ"ג — ה'תשפ"ד
Իսլամական օրացույց	1444—1445
Չինական օրացույց	4719—4720 壬寅 — 癸卯 սև վագր — սև ճագար
Եթովպական օրացույց	2015—2016
Հին հնդկական օրացույց
- Վիկրամ սամվատ	2079—2080
- Շակա սամվատ	1945—1946
- Կալի յուգա	5124—5125
Իրանական օրացույց	1401—1402
Բուդդայական օրացույց	2566

XXI դարի 23-րդ տարին։

Իրադարձություններ

Հունվար

• Հունվարի 1
  • 1952-ին մահացած բոլոր հեղինակների գործերը Հայաստանում կդառնան հանրային սեփականություն։
  • Խորվաթիան ընդունում է եվրոն և միանում Շենգեն գոտուն՝ դառնալով Եվրագոտու 20-րդ անդամ երկիրը և Շենգենյան գոտու 27-րդ անդամը^[1][2][3]։
  • Ուզբեկստանը ավարտեց լատինական այբուբենին անցումը^[4]։
  • Լուիս Ինասիու Լուլա դա Սիլվան ստանձնում է Բրազիլիայի նախագահ^[5]։
  • Ըստ Ֆրանսիայի ներքին գործերի նախարարության հաշվետվության՝ Ֆրանսիայի տարածքում Ամանորի գիիշերը այրվել է 690 մեքենա^[6]։
• Հունվարի 10 - Մայքրոսոֆթը դադարեց Windows 8.1 օպերացիոն համակարգի աջակցությունը^[7]։
• Հունվարի 15 - ապրիլի 15 - Բուենոս Արյեսում կայացել է Expo 2023-ը։

Փետրվար

• Փետրվարի 2-4 - Չինական աերոստատի միջադեպ։
• Փետրվարի 6 - Հզոր երկրաշարժ Թուրքիայում, Սիրիայում, Լիբանանում, ուժեղ ու թույլ երկրաշարժեր աշխարհի տարբեր ծայրերում գտնվող այլ երկրներում։ Ավելի քան 7200 մարդ մահացել է, ավելի քան 32000 մարդ տարբեր ծանրության վնասվածքներ է ստացել։

Մարտ

• Մարտի 5 - Էստոնիայում խորհրդարանական ընտրություններ, Հաղթեց իշխող լիբերալ Բարեփոխումների կուսակցությունը։
• Մարտի 7 - Թբիլիսիում և ողջ Վրաստանում բողոքի ցույցեր են անցկացվել օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի դեմ։

Ապրիլ

• Վոյաջեր 2-ը կանցնի Պիոներ 10-ին՝ դառնալով Երկրից երկրորդ ամենահեռու տիեզերանավը։
• Ապրիլի 2 - Ֆինլանդիայի պառլամենտական ընտրություններ։
• Ապրիլի 4 - Ֆինլանդիան միացավ ՆԱՏՕ-ին։
• Ապրիլի 14 - Եվրոպական տիեզերական գործակալությունը գործարկել է JUICE-ը, որը հետազոտելու է Յուպիտերի արբանյակները։
• Ապրիլի 30 - Պարագվայի գլխավոր ընտրություններ^[8]։

Մայիս

• Մայիսի 3 - Անօդաչու թռչող սարքի հարձակում Մոսկվայի Կրեմլի վրա։
• Մայիսի 5 - ԱՀԿ-ն հայտարարում է COVID-19 համաճարակի ավարտի և հանրային առողջության արտակարգ դրության վերացման մասին։
• Մայիսի 6 - Լոնդոնում տեղի է ունեցել Չարլզ III-ի թագադրումը^[9]։
• Մայիսի 9-13 - Մեծ Բրիտանիայում անցկացվել է 67-րդ Եվրատեսիլ մրցույթը^[10][11]։
• Մայիսի 12-28 - անցկացվել է տափօղակով հոկեյի միջազգային առաջնությունը^[12]։
• Մայիսի 14 - Թուրքիայում խորհրդարանական և առաջին փուլի նախագահական ընտրությունների անցկացում։
• Մայիսի 28 - Թուրքիայում նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլը։

Հունիս

• Հունիսի 18 - «Տիտան» բաթիսկաֆի վթար։
• Հունիսի 23-24 - ՄՌԿ «Վագներ» կազմակերպած ապստամբությունը։
• Հունիսի 23 - հուլիսի 2 - Կրակովում կայացան Եվրոպական խաղերը։
• Հունիսի 25 - Գվատեմալայի գլխավոր ընտրություններ։
• Հունիսի 20 - օգոստոսի 20 - ՖԻՖԱ կանանց առաջնությունը տեղի ունեցավ Ավստրալիայում և Նոր Զելանդիայում։
• Հունիսի 27 - Նանտերում արաբ դեռահասի սպանությունը Ֆրանսիայում 2005 թվականից ի վեր ամենամեծ անկարգությունների պատճառ դարձավ։

Հուլիս

• Հուլիսի 23 - գլխավոր ընտրությունները Կամբոջայում։
• Հուլիսի 26 - ռազմական հեղաշրջում Նիգերում, նախագահ Մոհամեդ Բազումի նստավայրը գրավել են։ Հաջորդ օրը նա հեռացվում է իշխանությունից։

Օգոստոս

• Անցկացվեցին Աֆրիկայի Սուպեր Լիգայի խաղերը։
• Օգոստոսի 23
  • Հնդկաստանի Chandrayaan-3-ը դառնում է առաջին տիեզերանավը, որը վայրէջք է կատարում Լուսնի հարավային բևեռի մոտ՝ կրելով Վիկրամ անունով լուսնային վայրէջք և Պրագյան անունով լուսնագնաց։
  • Վագների խումբի ղեկավար Եվգենի Պրիգոժինը, հիմնադիր Դմիտրի Ուտկինը և ևս ութ մարդ զոհվում են Ռուսաստանում իրենց ինքնաթիռի կործանման հետևանքով։
• Օգոստոսի 25 - սեպտեմբերի 10 - ՖԻԲԱ բասկետբոլի աշխարհի գավաթի առաջնությունը Ֆիլիպիններում, Ճապոնիայում և Ինդոնեզիայում^[13]

Սեպտեմբեր

• Սեպտեմբերի 8 - Երկրաշարժ Մարոկկոյում։ Մահացել է ավելի քան 2000 մարդ։
• Սեպտեմբերի 19
  • Ադրբեջանը ռազմական ներխուժում է իրականացնում Արցախի Հանրապետության դեմ։
  • Հայաստանում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով բողոքի ցույցերի մեկնարկ։
• Սեպտեմբերի 20 - Ադրբեջանը կոչ է անում Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ հայկական ուժերի «լիովին հանձնվել» և կարգադրում է Արցախի Հանրապետության կառավարությանը ցրվել՝ ասելով, որ իր ռազմական հարձակումը կշարունակվի այնքան ժամանակ, քանի դեռ տարածաշրջանը չի անցել իր լիակատար վերահսկողության տակ։
• Սեպտեմբերի 24 - Արցախի կառավարությունն ասում է, որ իր բնակչության մեծ մասը կհեռանա Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի տարածքը գրավելուց հետո՝ հաստատելով, որ Արցախից 1050 փախստական է ժամանել երկիր։
• Սեպտեմբերի 29 - Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանը հրամանագիր է ստորագրել 2024 թվականի սկզբից Արցախի պետական բոլոր կառույցները լուծարելու մասին։

Հոկտեմբեր

• Հոկտեմբերի 7 - ՀԱՄԱՍ-ի ներխուժումը Իսրայել։

Նոյեմբեր

• Նոյեմբերի 11 - Լեհաստանի պառլամենտական ընտրություններ։

Դեկտեմբեր

• Դեկտեմբերի 15 - Իսպանիայում տեղի կունենան գլխավոր կորտեսների ընտրությունները։
• Դեկտեմբերի 31 - Եմենցի հութիների կողմից վերահսկվող շրջաններից չորս նավակներ գնդակոծում են բեռնարկղեր տեղափոխող «Maersk Hangzhou» նավը, որը պատկանում է դանիական «Maersk Line» նավագնացային ընկերութանը։ ԱՄՆ ռազմական ուղղաթիռները պատասխան կրակ են բացել և խորտակել են նրանց երեք նավերը, իսկ զինված նավակների մի քանի անձնակազմեր սպանվել են^[14]։

Տես նաև

• 2022