Նիշ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Նիշ (սերբ.՝ Ниш / Niš), քաղաք և մունիցիպալիտետ Սերբիայում, Նիշավական շրջանի վարչական մարզի մայրաքաղաք։ Համաձայն 2011 թվականի հաշվառման՝ Նիշում ապրում է 312867 մարդ[1], հենց քաղաքում՝ 275724 բնակիչ (ըստ մեխության Սերբիայի երրորդ քաղաքը՝ Բելգրադից և Նովի Սադից հետո)։
Բնակավայր | |||||
---|---|---|---|---|---|
Նիշ | |||||
գաևիցա Niš սերբական կիրիլիցա՝ Ниш ռումիներեն՝ Niš | |||||
| |||||
Երկիր | Սերբիա | ||||
Առաջին հիշատակում | մ.թ.ա. 5-րդ դար | ||||
Մակերես | 597 կմ² | ||||
ԲԾՄ | 195±1 մետր | ||||
Պաշտոնական լեզու | սերբերեն | ||||
Բնակչություն | ▲183 164 մարդ (2011) | ||||
Ժամային գոտի | UTC+1 և Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ | ||||
Հեռախոսային կոդ | 018 | ||||
Փոստային դասիչ | 18000 | ||||
Ավտոմոբիլային կոդ | NI | ||||
Պաշտոնական կայք | ni.rs | ||||
| |||||
Նիշը տեղակայված է Բելգրադից հարավ-արևելք Նիշավա գետի վրա, ոչ հեռո դրա՝ Հարավային Մորավա թափվելուց։ Այստեղ են խաչվում Կենտրոնական Եվրոպայից Հունաստան և Թուրքիա տանող հիմնական տրանսպորտային ճանապարհները։ Հարյուրամյակների ընթացքում Նիշը եղել է վարչական, առևտրային և ռազմական կենտրոնը։ Ժամանակակից Նիշի շրջանում, Նաիս հին քաղաքում (լատին․՝ Naissus, հունարեն՝ Ναϊσσός), ծնվել է Կոստանդիանոս Ա Մեծը և Կոնստանցիոս 3-րդը։ Շահավետ աշխարհագրական դիրքը Նիշը դարձնում էր ստրատեգիական կարևոր քաղաք և, հետևաբար, գրավիչ շատ զավթիչների համար։ Նիշին տիրել են դարդանները, թրակիացիները, իլլիրիացիները, կելտերը, հռոմեացիները, հոները, ավարները, իսկ հետո նաև բյուզանդացիները, սերբերը, բուլղարները և թուրքերը։ Քաղաքը մի քանի անգամ շրջափակվել է հունգարացիների և ավստրացիների կողմից։ 1878 թվականին Նիշը ազատագրվել է թուրքերից։ Այդ ժամանակից քաղաքը դարձավ Սերբիայի մասը փոքր դարարներով Առաջին և Երկրորդ Համաշխարհային պարտերազմների ժամանակ, երբ այն գտնվում էր շրջափակման մեջ։
Նիշը հարավարևելյան Սերբիայի խոշորագույն արդյունաբերական և առևտրային քաղաք է։ Ունի համալսարան, սիմֆոնիկ նվագախումբ, թանգարաններ, թատրոններ և այլ մշակութային կառույցներ։ Քաղաքը համարվում է Սերբիայի կարևոր տնտեսական, գիտական, մշակութային, կրոնական և քաղաքական կենտոնը։ Նիշի համալսարանը, որ կառուցվել է 1965թվականին, ունի 13 ֆակուլտետներ և ավելի քան 30000 ուսանող։ Քաղաքը հանդիսանում է Սերբիայի ուղղափառ եկեղեցու Նիշական թեմի կենտրոնը։ 2004 թվականին Նիշը բաժանվեց հինգ վարչական շրջանների։