Սանդալ (ծառ)
բույսերի ցեղ / From Wikipedia, the free encyclopedia
Սանդալ, սանտալ[1] կամ ճանդան (լատ՝ Santalum) մշտադալար, արևադարձային ծառերի տեսակ, Սանդալազգիների ընտանիքից։ Սանդալի յուղը լայնորեն օգտագործվում էր օծանելիքի, կոսմետիկայի և բժշկության մեջ, բայց այժմ այս բոլոր ոլորտներից գրեթե դուրս է մղվել։ Օծանելիքի և կոսմետիկայի ոլորտում իր բարձր գնի (ավելի քան 600 ԱՄՆ $ 1 կգ), նաև վայրենի կերպով ծառերի ոչնչացման պատճառով ստիպված եղան անցնել սինթետիկ արոմատիզատորներին, իսկ բժշկության ոլորտից դուրս մղվեց այն պատճառով, որ ի հայտ եկան անհամեմատ էժան և էֆեկտիվ միջոցներ, մասնավորապես, հակաբիոտիկներ։ Օգտագործվում է արոմաթերապիայում։
- Այլ գործածությունների համար այցելեք Սանդալ (այլ կիրառումներ)։
Սանդալ | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
Santalum L. | ||||||||||||
Հայերեն տարանուններ | ||||||||||||
Սանդալ, ճանդակ, ճանդան | ||||||||||||
|
Ներկայումս սանդալի արտահանումը Հնդկաստանից արգելված է. արգելգն ուժի մեջ է մինչև ծառերի պոպուլյացիայի վերականգումը։ Սակայն արգելքի պարճառով սանդալի յուղի արժեքը կտրուկ թանկացել է՝ հասնելով 1000 ԱՄՆ դոլարի 1 կգ դիմաց։ Իսկ որոշ երկրներում սանդալի վաճառքը ընդհանրապես արգելքի տակ է։ Վայրի սպիտակ սանդալը աճում է Մալայան կղզեխմբում՝ Ճավայի արևելյան մասից մինչ Թիմոր կղզի։ Ենթադրվում է, իսկ որոշ բուսաբաններ էլ մինչ այս օր կարծում են, որ այս տեսակը աճում է վայրի տեսքով նաև Հնդկաստանում։ Սակայն մի շարք բուսաբաններ բերել էին համոզիչ փաստարկներ այն մասին, որ սպիտակ սանդալը, որը անհիշելի ժամանակներից աճեցվում է Հնդկաստանում, այստեղ նատուրալիզացվել և համատարածվել է։ Հնդկաստանը, հատկապես Կարնատակա նահանգի Մայսուր քաղաքը, մինչև 1998 թ. եղել է սանդալի փայտի և յուղի հիմնական մատակարարը, այժմ այն արտադրվում է հիմնականում Ավստրալիայում։