Օախակա (նահանգ)

Օախակա (իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Oaxaca), պաշտոնական անվանումը՝ Օախակայի ազատ և ինքնիշխան նահանգ, Մեքսիկայի 31 նահագներից մեկը։ Ունի 570 համայնք, որոնցից 418 կառավարվում են ավանդույթներով (Usos y costumbres)^[5] և տեղական ինքնակառավարման կողմից ընդունված տեղական կարգերով։ Մայրաքաղաքն է Օախակա դե Խուարեսը։

Օախակա իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Oaxaca
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Մեքսիկա
Կարգավիճակ	նահանգ
Մտնում է	Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վարչկենտրոն	Օախակա դե Խուարես
ԲԾՄ	1644 մետր
Օրենսդրական մարմին	Congress of Oaxaca?
Հիմնական լեզու	իսպաներեն
Բնակչություն (2012)	3․866․280[1]
Տարածք	93757[2]  (5 տեղ)
Բարձրություն ծովի մ-ից՝  - Բարձրագույն կետ	3720[3] մ
Հիմնադրված է	1823, դեկտեմբերի 21[4] թ.
Սահմանակցում է	Չիապաս, Պուեբլա, Գեռերո և Վերակրուս
Ժամային գոտի	UTC-6 −5
ISO 3166-2 կոդ	MX-OAX
Փոստային ինդեքսներ	68–71
Ինտերնետ-դոմեն	.mx
Անվանված է	Օախակա
Պաշտոնական կայքը
Օախակա Վիքիպահեստում

Տվյալներ

Նահանգը գտնվում է Մեքսիկայի հարավարևմտյան հատվածում^[6]։ Արևմուտքում սահմանակից է Գերերո նահանգին, հյուսիս-արևմուտքում՝ Պուեբլային, հյուսիսում՝ Վերակրուսին, արևելքում՝ Չյապասին։

Նահանգը հայտնի է իր մշակույթով և բնիկներով, որոնցից առավել հայտնի են սապոտեկները և միշտեկները, սակայն միայն տասնվեցն են պաշտոնապես ընդունված։ Այս մշակույթներն առավել լավ են պահպանվել՝ պայմանավորված նահանգի խորդուբորդ և կղզիացած տեղայնքով։ Մեծամասնությունը բնակվում է կենտրոնական հովտային շրջանում, որը հայտնի է որպես տուրիստական գոտի, մասնավորապես տուրիստներին գրավում են Մոնտե Ալբա, տեղական մշակույթը և արհեստները։ Տուրիստական գրավչության վայրերից են նաև ափամերձ տարածքները, մասնավորապես՝ Ուատուլկո հանգստավայրը։ Նահանգը հայտնի է նաև իր կենսաբազմազանությամբ և Չյապաս ու Վերակրուս նահագների հետ գտնվում է գլխավոր եռյակում սողունների, երկկենցաղների, կաթնասունների և բույսերի թվով^[7]։

Շրջաններ և գլխավոր համայնքներ

Օախակայի շրջաններն ու համայնքները

Գլխավոր քաղաքներից են՝ Ուախուապան դե Լեոն, Խուչիտան դե Զարագոսա, Օախակա դե Խուրաես, Պուերտո Էսկոնդիդո, Սալինա Կրուս, Սան Պեդրո Պոչուտլա, Սան Խուան Բոտիստա Կուիկատլան, Սան Խուան Բոտիստա Տուքսեպեկ, Սանտա Կրուս Խոխոկոտլան, Սանտա Լուսիա դել Կամինո, Տլաքսիակո, Սանտիագո Պինոտեպա Նասիոնալ և Տեուանտեպեկ։

Օախակայի շրջաններն ու համայնքներն են^[8]

Ռեգիոն	Շրջան	Համայնքներ	Տարածք (կմ)	Շրջան բնակչություն (2005)
Միքստեկա	Խուքստլաուակա	Սանտիագո Խուքստլաուակա	1,848	72,176
	Սիլակայոապամ		1,822	30,300
	Ուախուապան	Ուախուապան դե Լեոն	3,270	122,760
	Կուաքստլաուակա		1,666	9,018
	Տեպոսկոլուլա		1,547	31,127
	Տլաքսիակո		2,711	105,775
	Նոչիքստլան		2,799	55,821
Իստմո դե Տեուանտեպեկ	Խուչիտան	Խուչիտան դե Զարագսա	14,392	339,445
	Տեուանտեպեկ	Սալինա Կրուս Տեուանտեպեկ]	6,305	222,710
Կանյադա	Տեոտիտլան	Ուաուտլա դե Խիմենես	2,212	144,534
	Կուիկատլան		2,187	51,724
Պապալոապան	Տուքստեպեկ	Սան Խուան Բոտիստա Տուքստեպեկ	5,496	393,595
	Չոապամ		2,987	44,346
Սիեռա նորտե դե Օախակա	Իքստլան		2,864	36,870
	Վիլա Ալտա		1,156	29,009
	Սիեռա Միքստե	Սան Խուան Կոտզոկոն	4,930	96,920
Վալես Սենտրալես դե Օախակա	Էտլա		2,221	117,207
	Սենտրո Օախակա	Օախակա Սանտա Կրուս Խոխոկոտլան Սանտա Լուսիա դել Կամինո Սանտա Մարիա Ատզոմպա	539	515,440
	Զաաչիլա	Վիլա դե Զաաչիլա	569	41,783
	Զիմատլան		988	51,738
	Օկոտլան	Օկոտլան դե Մորալես	858	68,840
	Տլակոլուլա		3,324	107,653
	Էխուտլա		963	40,985
Սիեռա սուր դե Օախակա	Պուտլա	Պուտլա վիլա դե Գերերո	2,627	83,303
	Սոլա դե Վեգա		3,592	74,107
	Միաուատլան	Միաուատլան դե Պորֆիրիո Դիաս	3,938	109,302
	Յաուտեպեկ		4,559	31,070
Կոստա	Խամիլտեպեկ	Պինոտեպա Նասիոնալ	4,293	170,249
	Խուկիլա	Սան Պեդրո Միքստեպեկ (Պուերտո Էսկոնդիդո)	3,531	134,365
	Պոչուտլա	Սան Պեդրո Պոչուտլա Սանտա Մարվա Ուատուլկո Սանտա Մարվա Տոնամեկա	3,773	174,649
			93,967	3,506,821

Օախակայի բուսական և կենդանական աշխարհը

Flora y fauna de Oaxaca
Tepezcuintle	Iguana	Tortuga carey	Águila arpía	Tapir
Jaguar	Pelícano	Coyámel	Ocelote	Mazacoate
Pochote	Oyamel	Cactus erizo	Ahuehuete	Maguey

Ծանոթագրություններ

1. «ENOE». Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին.
2. «Superficie». Cuentame INEGI. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
3. «Relieve». Cuentame INEGI. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
4. «La diputación provincial y el federalismo mexicano» (Spanish).{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
5. «Instituto Estatal Electoral y de Participación Ciudadana de Oaxaca - Historia». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
6. «Oaxaca». Explorando Mexico. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 4-ին.
7. «Semarnat, El ambiente en números 2010» (PDF). CONABIO. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 1012 թ․ մայիսի 6-ին.
8. «Estadistica Derivada: Tarjetas Municipales de Informacion Estadistica Basica del estado de Oaxaca». OEIDRUS Oaxaca (Spanish). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

• (Իսպաներեն) Official site of the State Government Արխիվացված 2006-01-02 Wayback Machine
• (անգլերեն) The Oaxaca Times
• (Իսպաներեն) (անգլերեն) Oaxaca's Tourist Guide, on the web since 1995
• (անգլերեն) Oaxaca Photo Blog
• Oaxaca Travel and Tourism հոդվածը Curlie-ում (ըստ DMOZ-ի)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օախակա (նահանգ)» հոդվածին։